સર્વોચ્ચ અદાલતે દેશભરની હાઈકોર્ટોને સલામત વાતાવરણમાં જુબાની આપવા માટે સંવેદનશીલ અને સંવેદનશીલ સાક્ષીઓ માટે સંવેદનશીલ સાક્ષી જુબાની કેન્દ્રો (VWDC) સ્થાપવા માટે જરૂરી પગલાં લેવા જણાવ્યું છે. દેશના દરેક જિલ્લામાં VWDC બનાવવા માટે પગલાં લેવા સૂચનાઓ જારી કરવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું છે કે આ સંબંધમાં કામ 30 એપ્રિલ, 2024 સુધીમાં પૂર્ણ કરવું જોઈએ.
સુપ્રીમ કોર્ટે હાઇકોર્ટને VWDCની સ્થાપના કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો
આ કિસ્સામાં, સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેંચ સમક્ષ અનેક અરજીઓ દાખલ કરવામાં આવી છે કે સંવેદનશીલ અને અસુરક્ષિત સાક્ષીઓના નિવેદન માટે VWDCની રચના કરવી જોઈએ. સુપ્રીમ કોર્ટે આ અંગે નિર્ણય આપ્યો હતો, જેને લાગુ કરવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટે દેશભરની હાઈકોર્ટને VWDC સ્થાપવા સૂચનાઓ જારી કરી છે.
આ કેન્દ્રો જરૂરી છે જેથી સાક્ષીઓને અનુકૂળ વાતાવરણ મળે અને તેઓ તેમના નિવેદનો નોંધી શકે. 2021 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે આ મામલે સૂચનાઓ જાહેર કરી હતી અને કહ્યું હતું કે તે સુનિશ્ચિત કરવામાં આવે કે સાક્ષીઓના નિવેદનો સુરક્ષિત વાતાવરણમાં આપવામાં આવે અને આ માટે એક કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવાની જરૂર છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે હવે કહ્યું છે કે દેશભરની દરેક હાઈકોર્ટે કાયમી VWDC ની સ્થાપના કરવી જોઈએ. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે અમને કહેવામાં આવ્યું છે કે સાક્ષીઓ માટે કેન્દ્ર બનાવવાનું કામ હજુ પણ ચાલી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં અમે મોનિટરિંગ કમિટીને 31મી જુલાઈ સુધીનો સમય આપીએ છીએ. તમામ હાઈકોર્ટે આ કામ 30 એપ્રિલ સુધીમાં પૂર્ણ કરવું જોઈએ અને મે 2024માં મોનિટરિંગ કમિટીના ચેરપર્સન જસ્ટિસ (નિવૃત્ત) ગીતા મિત્તલે તેમનો સ્ટેટસ રિપોર્ટ રજૂ કરવો જોઈએ.
શા માટે સાક્ષીનું રક્ષણ એટલું મહત્વનું છે?
ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીમાં સાક્ષી સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. ફરિયાદ પક્ષના કેસને સાબિત કરવા માટે તેના સાક્ષીઓના નિવેદનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે પણ કોઈ ઘટના બને છે, જે કોઈએ તેને જોયું હોય અથવા તેના વિશે કોઈ માહિતી હોય અથવા કેસની કડીઓ જોડવામાં મદદરૂપ થઈ શકે તેને સરકારી સાક્ષી બનાવવામાં આવે છે. ઘણી વખત કોર્ટને લાગે છે કે કેસ માટે કોઈ ચોક્કસ વ્યક્તિનું નિવેદન મહત્વપૂર્ણ હોઈ શકે છે, તો તે સંજ્ઞાન લઈ શકે છે અને તેને CRPC ની કલમ 311 હેઠળ સમન્સ જારી કરી શકે છે. આવા સાક્ષીને કોર્ટ સાક્ષી કહેવામાં આવે છે.
