BJP : લોકસભાના ઝટકા પછી ભાજપ બદલી રહી છે પોતાની રણનીતિ?

હરિયાણામાં ભાજપે OBCનો દાવ રમ્યો?

આ વર્ષના અંત સુધીમાં હરિયાણા, મહારાષ્ટ્ર અને ઝારખંડમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. હરિયાણા અને મહારાષ્ટ્રમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળની એનડીએ સરકાર છે. ઝારખંડમાં ભાજપ વિપક્ષમાં છે. ભાજપે હવે આ ચૂંટણી રાજ્યોમાં પોતાનું ફોકસ વધાર્યું છે. પાછલા કેટલાક દિવસોમાં કેટલાક એવા નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા હતા જેને સીધા ચૂંટણી સાથે જોડવામાં આવી રહ્યા છે. હરિયાણામાં આગામી વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપ ઓબીસી (અન્ય પછાત વર્ગ) પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી જોવા મળી રહી છે. અહીંના ખેડૂતો અને જાટ મતદારો ભાજપથી નારાજ હોવાનું માનવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ બિનજાટ રાજનીતિ પર ભરોસો કરી રહી છે અને હાઈકમાન્ડે પણ ઓબીસી સમુદાયના નેતાઓને મોટી જવાબદારીઓ આપીને પોતાનું વિઝન સ્પષ્ટ કર્યું છે.

લોકસભા ચૂંટણી પહેલા હાઈકમાન્ડે અચાનક જ મનોહર લાલ ખટ્ટરને મુખ્યમંત્રી પદ પરથી હટાવી દીધા અને તેમની જગ્યાએ પછાત વર્ગમાંથી આવતા નાયબ સૈનીને જવાબદારી સોંપી. ભાજપે તેની સાથી પાર્ટી ‘જેજેપી’ સાથેનું ગઠબંધન પણ તોડી નાખ્યું હતું. પાર્ટીને આશા હતી કે તેને લોકસભા ચૂંટણીમાં ફાયદો થશે. જો કે જ્યારે પરિણામ આવ્યા ત્યારે તેને મોટું નુકસાન વેઠવું પડ્યું હતું. છેલ્લી સામાન્ય ચૂંટણીમાં હરિયાણામાં ક્લીન સ્વીપ કરનાર ભાજપે અડધી બેઠકો ગુમાવી છે. એટલે કે લોકસભાની 10માંથી માત્ર 5 સીટો જીતી શકી. ભાજપને 46.11 ટકા અને કોંગ્રેસને 43.67 ટકા વોટ મળ્યા હતા.

આ આંચકા પાછળ સત્તા વિરોધી પરિબળ મુખ્ય કારણ હોવાનું કહેવાય છે. સંસ્થા આને એક પાઠ તરીકે લઈ રહી છે. હવે વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા પાર્ટીએ બ્રાહ્મણ કાર્ડ રમીને મોહન લાલ બડોલીને નવા પ્રદેશ અધ્યક્ષ બનાવ્યા છે. અત્યાર સુધી સૈની પાસે પ્રદેશ અધ્યક્ષની જવાબદારી હતી. હરિયાણાના રાજ્ય પ્રભારી ડૉ. સતીશ પુનિયા જાટ ચહેરો છે અને રાજસ્થાનના મોટા નેતા ગણાય છે. હરિયાણામાં ઓબીસી અને બ્રાહ્મણ સમુદાયો મળીને લગભગ 35 ટકા મતદારો છે. રાજ્યમાં 21 ટકા ઓબીસી મતદારો છે. જ્યારે જાટ મતદારો 22.2 ટકા છે. અહીં લગભગ 20 ટકા દલિત વસ્તી છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે ભાજપ કોઈપણ વર્ગને નારાજ કરવા માંગતી નથી. આ જ કારણ છે કે જાટો અને ખેડૂતોને પણ મનાવવાના તમામ પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. ભાજપ અહીં લગભગ 10 વર્ષથી બિન-જાટ ઓબીસી રાજકારણ કરી રહ્યું છે. 10 વર્ષ પહેલા ભાજપે પંજાબી ખત્રી સમુદાયના ચહેરા મનોહર લાલને હરિયાણાની કમાન સોંપી હતી અને જાટ સીએમની પરંપરા તોડી હતી. 90 સભ્યોની હરિયાણા વિધાનસભા માટે આ વર્ષે ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં ચૂંટણી યોજાશે.

ભાજપ ભલે સંગઠનમાં દરેક વર્ગના ઉત્થાનનો સંદેશ આપી રહી હોય પરંતુ સરકારના નિર્ણયોમાં યુવા અને ઓબીસી વર્ગની ઝલક જોવા મળી રહી છે. મંગળવારે ભાજપે ઓબીસી મતદારોને આકર્ષવા માટે ક્રીમી લેયર વધારવાની જાહેરાત કરી છે. આ સાથે ઓબીસી જાતિની બી કેટેગરી માટે પણ નવો ક્વોટા નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. હરિયાણા સરકારે પણ તેનું નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા આ જાહેરાતને મોટી દાવ માનવામાં આવી રહી છે, કારણ કે હરિયાણામાં ઓબીસીની સૌથી મોટી વોટ બેંક છે. કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રી અમિત શાહે ઓબીસીનું ક્રીમી લેયર વધારવાની જાહેરાત કરી છે.

શાહે કહ્યું કે, OBC સમુદાયના કલ્યાણ માટે એક મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેતા હરિયાણા સરકારે ક્રીમી લેયરની મર્યાદા 6 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 8 લાખ રૂપિયા કરી છે અને સાથે જ પંચાયતો અને નગર નિગમોમાં ગ્રુપ A માટે 8% અનામત પણ આપી છે. પંચાયતો અને મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનોમાં ગ્રુપ બી માટે પણ 5% અનામતની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. અત્યાર સુધી હરિયાણામાં OBCનું ક્રીમી લેયર 6 લાખ રૂપિયા હતું. જ્યારે કેન્દ્ર સરકારે OBCનું ક્રીમી લેયર 8 લાખ રૂપિયા નક્કી કર્યું હતું. હરિયાણામાં અત્યાર સુધી માત્ર BC (A)માં સમાવિષ્ટ જાતિઓને જ પંચાયતો અને નગરપાલિકાઓમાં 8% અનામત મળતું હતું.

અગ્નિવીરને લઈને હરિયાણા સરકારે યુવાનોને પોતાના ક્ષેત્રમાં લાવવા માટે મોટી જાહેરાત કરી છે. અગ્નિશામકોને પોલીસ ભરતી અને માઈનિંગ ગાર્ડની ભરતીમાં 10 ટકા અનામત આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત ગ્રુપ સી અને સીમાં 3 વર્ષની ઉંમરમાં છૂટછાટ આપવામાં આવશે. જે અગ્નિવીર ચાર વર્ષ પછી પોતાનું કામ શરૂ કરવા માંગે છે તેને તેમનું કામ શરૂ કરવા માટે સરકાર દ્વારા 5 લાખ રૂપિયા સુધીની વ્યાજમુક્ત લોન આપવામાં આવશે. વાસ્તવમાં હરિયાણામાં લોકોનો એક મોટો વર્ગ સેનાની નોકરીઓને પ્રાથમિકતા આપે છે. આર્મી પણ યુવાનોની પહેલી પસંદ છે. રાજ્ય સરકારના આ નિર્ણયથી યુવાનોને ફાયદો થશે.

પશ્ચિમ બંગાળમાં હિન્દુત્વ કાર્ડ?

પશ્ચિમ બંગાળમાં ભાજપના નેતા સુભેન્દુ અધિકારીએ મંગળવારે ચોંકાવનારું નિવેદન આપ્યું છે. શુભેન્દુએ કહ્યું કે ભાજપે તેનું સૂત્ર ‘સબકા સાથ સબકા વિકાસ’ બદલવું જોઈએ. શુભેન્દુએ કહ્યું કે ‘સબકા સાથ સબકા વિકાસ’ વિશે વાત કરવાની જરૂર નથી. શુભેન્દુએ કહ્યું કે જે અમારી સાથે છે, અમે તેની સાથે છીએ. સબકા સાથ, સબકા વિકાસ રોકો. અમારે લઘુમતી મોરચાની પણ જરૂર નથી. અંતે તેઓએ જય શ્રી રામના નારા લગાવ્યા હતા. જોકે, વિવાદ વધતાં સુભેન્દુ અધિકારીએ પોતાના નિવેદન પર સ્પષ્ટતા કરતા કહ્યું કે, હું સ્પષ્ટ કરવા માંગુ છું કે ‘સબકા સાથ સબકા વિકાસ’ એ વડાપ્રધાન મોદીનું સૂત્ર છે અને હું જે કહું તેના કારણે તે બદલાશે નહીં. એનડીએ સરકારનો આ એજન્ડા છે. આ પણ ભાજપનો એજન્ડા છે. હું સમજાવવા માંગુ છું કે મેં આ કેમ કહ્યું.

હાલમાં, શુભેન્દુના નિવેદનથી સ્પષ્ટ છે કે ભાજપ હવે બંગાળમાં હિન્દુ મતદારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. બંગાળ બીજેપીનું માનવું છે કે મુસ્લિમ મતદારોએ લોકસભા ચૂંટણીમાં ટીએમસીને એકજૂથ થઈને સમર્થન આપ્યું છે. જ્યારે હિન્દુ મતદારોમાં વિભાજન જોવા મળ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં હવે હિન્દુ મતોના ધ્રુવીકરણના પ્રયાસો કરવામાં આવશે. અગાઉ ભાજપ મુસ્લિમ મતો મેળવવા માટે મુસ્લિમ સંમેલનોનું આયોજન કરતી જોવા મળી છે. આટલું જ નહીં, ભાજપે બંગાળમાં મુસ્લિમ સમુદાયમાં વિશ્વાસ વધારવાનો પ્રયાસ કર્યો એટલું જ નહીં, પરંતુ આ વર્ગને ટિકિટ આપીને ચૂંટણીમાં ઉતાર્યા. 2016ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 6 મુસ્લિમ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા.

જોકે પશ્ચિમ બંગાળમાં ભાજપનું હિન્દુત્વ કાર્ડ નવું નથી. આ પહેલા પણ ભાજપ હિન્દુત્વને લઈને અવાજ ઉઠાવતી જોવા મળી છે. વાસ્તવમાં પશ્ચિમ બંગાળમાં મુસ્લિમોને તૃણમૂલ કોંગ્રેસનો મુખ્ય મત માનવામાં આવે છે. ડાબેરી કોંગ્રેસ પણ આના પર નજર રાખે છે. મુસ્લિમ મતદારોનો મોટો વર્ગ ભાજપને રોકવા માટે ડાબેરી-કોંગ્રેસ ગઠબંધનની જગ્યાએ તૃણમૂલ કોંગ્રેસને પ્રાધાન્ય આપી રહ્યો છે. આ કારણે ભાજપ હિન્દુ મતોના ધ્રુવીકરણને રોકવા માટે તમામ શક્ય પ્રયાસો કરી રહ્યું છે. ભાજપે હિંદુ મતદારોને પોતાની તરફ આકર્ષવા માટે રાજ્યમાં ધાર્મિક કાર્યક્રમો અને કાર્યક્રમોને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. રામનવમી, હનુમાન જયંતિ અને દુર્ગા પૂજાના પ્રસંગોએ મોટા પાયે કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે અને હાઈકમાન્ડને બોલાવીને કાર્યકરોને ઉત્સાહિત કરવાનું કામ કરે છે.

ભાજપે બંગાળમાં ‘જય શ્રી રામ’ ના નારાનો ઉપયોગ મુખ્ય રાજકીય સૂત્ર તરીકે કર્યો છે. તેણે રાજ્યના જુદા જુદા ભાગોમાં આ સ્લોગન દ્વારા પોતાની હાજરી મજબૂત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. ભાજપે પોતાના એજન્ડામાં પશ્ચિમ બંગાળમાં મંદિરોના નિર્માણ અને જૂના મંદિરોના પુનઃનિર્માણનો સમાવેશ કર્યો છે. ભાજપ તૃણમૂલ કોંગ્રેસ અને મમતા બેનર્જી સરકાર પર મુસ્લિમ તુષ્ટિકરણનો આરોપ લગાવીને સતત પ્રહારો કરી રહી છે અને હિન્દુ મતદારોને એવો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે તેઓ (TMC) તમારા હિતોની અવગણના કરી રહ્યા છે. ભાજપે બંગાળમાં નાગરિકતા સંશોધન અધિનિયમ (CAA) અને નેશનલ રજિસ્ટર ઑફ સિટિઝન્સ (NRC)ને સમર્થન આપ્યું છે અને તેને હિન્દુ શરણાર્થીઓ માટે ફાયદાકારક ગણાવ્યું છે. આ સાથે તેણે બંગાળમાં હિન્દુ શરણાર્થીઓનું સમર્થન મેળવવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. તૃણમૂલ સરકારે હિંદુ મતદારોમાં એકતા અને સમર્થન મેળવવાના પ્રયાસરૂપે દુર્ગા પૂજા નિમજ્જન અને મોહરમ પર નિયંત્રણો લાદવા જેવા મુદ્દાઓ પર આક્રમક વલણ અપનાવ્યું છે.

મહારાષ્ટ્રમાં ચૂંટણી પહેલા રોકડ જ…

આ વર્ષે મહારાષ્ટ્રમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી પણ યોજાવા જઈ રહી છે. મહાયુતિએ સત્તામાં વાપસી માટે પૂરા પ્રયાસો કર્યા છે. યુવાઓ અને મહિલાઓને તેના ક્ષેત્રમાં લાવવા માટે, મધ્યપ્રદેશ સરકારની તર્જ પર યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે. જો કે વિપક્ષ આને બોધપાઠ તરીકે જોઈ રહ્યો છે. NCP(S)ના સુપ્રીમો શરદ પવારનું કહેવું છે કે લોકસભા ચૂંટણીમાં મળેલા પરાજય બાદ સરકારને લોકોની નારાજગીનો અહેસાસ થયો છે. આ જ કારણ છે કે સરકાર હવે મહારાષ્ટ્રમાં નારાજ ભાઈ-બહેનોની મદદ માટે એક નવી યોજના લઈને આવી છે. પવારે કહ્યું કે લોકસભા ચૂંટણીમાં મળેલા આંચકાને કારણે આ યોજના સંપૂર્ણ રીતે લાવવામાં આવી છે. મતદારોએ સમજવાની જરૂર છે.

વાસ્તવમાં એકનાથ શિંદે સરકારે મહારાષ્ટ્રમાં ‘ગર્લ સિસ્ટર સ્કીમ’ શરૂ કરી છે. નાયબ મુખ્ય પ્રધાન દેવેન્દ્ર ફડણવીસે બુધવારે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે આ યોજનાનો પ્રથમ હપ્તો આવતા મહિને રક્ષાબંધનના તહેવાર દરમિયાન બહાર પાડવામાં આવશે. ફડણવીસે કહ્યું કે અમે 15 ઓગસ્ટથી 19 ઓગસ્ટ સુધી રક્ષાબંધન દરમિયાન ‘લડકી બહુન યોજના’નો પ્રથમ હપ્તો બહાર પાડવાની દિશામાં કામ કરી રહ્યા છીએ. ‘મુખ્યમંત્રી માંજી લડકી બહેન’ યોજના હેઠળ, 21 થી 60 વર્ષની વચ્ચેની પરિણીત, છૂટાછેડા લીધેલ અને આશ્રિત મહિલાઓને દર મહિને 1,500 રૂપિયા મળશે. લાભાર્થીઓની વાર્ષિક કૌટુંબિક આવક 2.5 લાખ રૂપિયા સુધી મર્યાદિત હોવી જોઈએ.

પરિવારનો કોઈ સભ્ય સરકારી નોકરી કે આવકવેરો ભરનાર ન હોવો જોઈએ. એટલે કે પાત્ર મહિલાઓને વાર્ષિક 18 હજાર રૂપિયા આપવામાં આવશે. આ મદદ દ્વારા મહિલાઓની આર્થિક જરૂરિયાતો પૂરી થશે અને તેમની આર્થિક સ્વતંત્રતા વધારવામાં પણ મદદ મળશે. સરકારે 46,000 કરોડ રૂપિયાનું પર્યાપ્ત બજેટ પણ ફાળવ્યું છે. સમગ્ર મહારાષ્ટ્રમાં લગભગ 1.50 કરોડ મહિલાઓને આ યોજના મળવાની અપેક્ષા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ યોજનાથી અડધી વસ્તીને સીધો ફાયદો તો થશે જ, પરંતુ મહાયુતિ સરકારને પણ આશા છે કે મધ્યપ્રદેશની જેમ મહારાષ્ટ્રના ચૂંટણી પરિણામોમાં પણ જાદુ જોવા મળશે.

આ સિવાય શિંદે સરકારે બેરોજગાર યુવાનોને મદદ કરવા માટે એક યોજના પણ તૈયાર કરી છે. સરકારે યુવાનો માટે નોકરીની તાલીમ અને ભથ્થાઓ માટે ‘લડકા ભાઉ’ યોજનાની જાહેરાત કરી છે. આ યોજના હેઠળ નોકરી શોધી રહેલા યુવાનોને દર મહિને 6,000 થી 10,000 રૂપિયાનું ભથ્થું મળશે. રાજ્યના 12 પાસ યુવાનોને દર મહિને 6 હજાર રૂપિયા આપવામાં આવશે. ડિપ્લોમા ધારકોને 8 હજાર રૂપિયા અને સ્નાતક ડિગ્રી ધારકોને દર મહિને 10 હજાર રૂપિયાનું ભથ્થું મળશે.

સરકારની આ યોજના યુવાનો માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. યુવાનો માત્ર વિનામૂલ્યે કૌશલ્ય તાલીમ શીખીને ક્યાંય પણ સરળતાથી નોકરી મેળવી શકશે અથવા પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરી શકશે નહીં, પરંતુ જ્યાં સુધી તેઓ બેરોજગાર ન રહે ત્યાં સુધી સરકાર તરફથી સારી મદદ મેળવવાનું ચાલુ રાખી શકશે. સરકારે આ યોજના માટે 6000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરવાનો દાવો કર્યો છે. આ યોજના હેઠળ દર વર્ષે 10 લાખ પાત્ર લોકોને લાભ આપવામાં આવશે.

મહારાષ્ટ્રમાં ભલે આ બે યોજનાઓનો અર્થ રાજકીય રીતે કાઢવામાં આવશે, પરંતુ એ પણ સાચું છે કે રાજ્યના એક મોટા વર્ગને આ યોજનાઓનો લાભ મળશે અને આર્થિક મદદ પણ મળશે. આ સાથે સરકારને બેરોજગારીના મુદ્દે વિપક્ષના હુમલાથી પોતાનો બચાવ કરવાનો મોકો પણ મળશે. મહારાષ્ટ્રમાં વિધાન પરિષદના પરિણામોએ મહાયુતિના ચહેરા પર ચમક લાવી છે. કુલ 11 વિધાન પરિષદની બેઠકોના પરિણામો આવ્યા ત્યારે સત્તાધારી મહાયુતિએ 9 બેઠકો જીતી હતી. વિપક્ષી ગઠબંધન મહાવિકાસ આઘાડીને માત્ર 2 બેઠકો મળી શકી.

લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો બાદ અને વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા યોજાયેલી આ ચૂંટણીઓને તાકાતના પ્રદર્શન તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. વિધાન પરિષદના મતદાનમાં અજિત પવારની એનસીપી અને સીએમ એકનાથ શિંદેની શિવસેના તોડી શકી ન હતી, પરંતુ કોંગ્રેસના ધારાસભ્યોએ ક્રોસ વોટિંગ કર્યું હતું. 78 સભ્યોના આ ગૃહમાં સત્તાધારી પક્ષનું સંખ્યાબળ 34 થયું છે. ભાજપના સભ્યોની સંખ્યા 20 પર પહોંચી છે. MVA ની સંખ્યા 17 સભ્યો છે. વિધાન પરિષદમાં કુલ સભ્યોની સંખ્યા 78 છે પરંતુ 66 સભ્યો ચૂંટાય છે અને બાકીના 12 સભ્યો નોમિનેટ થાય છે.

રાજ્યમાં કુલ 288 વિધાનસભા બેઠકો છે. ભાજપ પાસે 106 ધારાસભ્યો છે, શિંદે શિવસેના પાસે 40, અજિત પવારની NCP પાસે પણ 40 ધારાસભ્યો છે. જ્યારે 21 અન્ય પક્ષો અને અપક્ષ ધારાસભ્યોનું સમર્થન છે. વિપક્ષી ગઠબંધનમાં કોંગ્રેસ પાસે 44 ધારાસભ્યો, શરદ પવાર જૂથ પાસે 13 અને ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથ પાસે 16 ધારાસભ્યો છે. અન્ય 3 ધારાસભ્યોનું સમર્થન છે. સપા અને મજલિસ પાર્ટી પાસે 2-2 ધારાસભ્યો છે. મહારાષ્ટ્રમાં લોકસભાની કુલ 48 બેઠકો છે. આ વખતે સામાન્ય ચૂંટણીમાં શિવસેના (UBT), NCP (SP) અને કોંગ્રેસની મહા વિકાસ અઘાડીએ 30 બેઠકો જીતી છે. આ ચૂંટણીમાં ભાજપને કારમી હારનો સામનો કરવો પડ્યો છે. એનડીએને કુલ 17 બેઠકો મળી છે. ભાજપને 9, શિંદે શિવસેનાને 7 અને અજિત પવારની NCPને એક બેઠક મળી છે. કોંગ્રેસના બળવાખોર ઉમેદવાર વિશાલ પાટીલે સાંગલીમાં એક બેઠક જીતી છે.

ઝારખંડમાં આદિવાસી સમુદાયને સમર્થન આપવાની વ્યૂહરચના શું છે?

ઝારખંડમાં પણ વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવા જઈ રહી છે. અહીં ભાજપે આદિવાસી વર્ગને આકર્ષવા માટે મોટી રણનીતિ પર કામ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. જ્યારે ભાજપે ઓડિશામાં જંગી જીત મેળવી હતી, ત્યારે પાર્ટીએ મુખ્ય પ્રધાનની પસંદગી કરતી વખતે પડોશી રાજ્ય ઝારખંડના ચૂંટણી સમીકરણને પણ ધ્યાનમાં રાખ્યું હતું અને આદિવાસી ચહેરા મોહન માઝીને ઓડિશાના નવા મુખ્ય પ્રધાન બનાવીને આશ્ચર્યચકિત કર્યા હતા. રાજકીય વિશ્લેષકોએ પણ સ્વીકાર્યું કે ઓડિશામાં નવા સીએમને ચૂંટવામાં ઝારખંડનું જોડાણ છે. કારણ કે ભાજપ માટે આગામી ચૂંટણી કસોટી ઝારખંડ અને મહારાષ્ટ્રની વિધાનસભાની ચૂંટણી પણ છે. ઝારખંડમાં એનડીએએ લોકસભાની 14માંથી 9 બેઠકો જીતી હતી. એનડીએ માટે આ એક ઝટકો છે. કારણ કે 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં NDAએ 14માંથી 12 બેઠકો જીતી હતી. મતલબ કે વિધાનસભાની ચૂંટણી પહેલા ઝારખંડમાં જમીની વાસ્તવિકતા ઝડપથી બદલાઈ ગઈ છે. પાર્ટી હાઈકમાન્ડ પણ આ વાત જાણે છે.

ભાજપને આશંકા છે કે કથિત જમીન કૌભાંડમાં એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ દ્વારા ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ)ના નેતા અને મુખ્યમંત્રી હેમંત સોરેનની ધરપકડથી એનડીએ પર વિપરીત અસર પડી શકે છે. કારણ કે એનડીએને આદિવાસી બેઠકો પર કારમી હારનો સામનો કરવો પડ્યો છે. JMM-કોંગ્રેસ ગઠબંધને NDA પાસેથી દુમકા, ખૂંટી અને લોહરદગાની અનુસૂચિત જનજાતિની અનામત બેઠકો છીનવી લીધી. અનુસૂચિત જનજાતિ માટે આરક્ષિત સિંહભૂમ બેઠક પણ ભાજપ હારી ગઈ. આ વિસ્તાર ઓડિશાની સરહદને અડીને આવેલો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ઓડિશામાં મોહન માઝીને કમાન સોંપીને ભાજપ ઝારખંડમાં આદિવાસી મતદારોને આકર્ષવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. વાસ્તવમાં, કેંદુઝાર સીટ જ્યાંથી મોહન માઝી ચૂંટણી જીતી રહ્યા છે તે એસટી-આરક્ષિત છે અને ત્યાં 45% આદિવાસી વસ્તી છે. એટલું જ નહીં, ઝારખંડ બોર્ડરથી કેંદુઝાર જિલ્લાનું મુખ્યાલય માત્ર 50 કિલોમીટર દૂર છે. એટલે કે માઝીનો પ્રભાવ ઝારખંડના ઘણા જિલ્લાઓમાં જોવા મળી શકે છે.

2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ, ઝારખંડમાં અનુસૂચિત જનજાતિનો હિસ્સો 26.2% છે. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ઓડિશાના મુખ્યમંત્રી મોહન માઝીની આદિવાસી વિસ્તારોમાં ચૂંટણી પર ચોક્કસ અસર પડશે. સૌથી વધુ અસર પડોશી રાજ્ય ઝારખંડમાં જોવા મળશે. ઓડિશાના આદિવાસી સાંસદ જુઆલ ઓરમને કેન્દ્રીય કેબિનેટમાં પાછા લાવવું એ જ વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે. તે કોઈ વિચિત્ર સંયોગ નથી કે ઓડિશાના રાજ્યપાલ ઝારખંડના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન રઘુબર દાસ છે. જો કે, એવી કોઈ ગેરેંટી નથી કે આવા દાવ સફળ થશે. ઉત્તર પ્રદેશમાં યાદવ મતોને આકર્ષવા માટે, ભાજપે મોહન યાદવને મધ્ય પ્રદેશમાં સીએમ બનાવ્યા, પરંતુ તે ચૂંટણીમાં લાભ મેળવી શક્યા નહીં.

રાજસ્થાનના મંદિરો પર ધ્યાન આપો

રાજસ્થાનમાં પણ ભજનલાલ સરકારનું ધ્યાન મંદિર ઉત્થાનથી લઈને નોકરીઓ અને ગામડાઓ અને ખેડૂતો સુધી છે. પ્રથમ બજેટમાં સરકારે આ યોજનાઓ માટે નોંધપાત્ર બજેટ ફાળવ્યું છે. ભાજપ સરકારે ખાતુ શ્યામ મંદિરને વિશ્વનાથ કોરિડોરની તર્જ પર વિકસાવવાની જાહેરાત કરી છે અને તેના માટે 100 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવ્યું છે. બજેટમાં જૂના મંદિરો અને ધાર્મિક સ્થળોનો વિકાસ અને સમારકામ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. રાજ્યના 600 મંદિરોને તહેવારોની ઉજવણી માટે 13 કરોડ રૂપિયા આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. વિભાગીય સ્તરે આદર્શ વેદ વિદ્યાલય ખોલવાની પણ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. ભજન સરકારે આગામી પાંચ વર્ષમાં ચાર લાખ નોકરીઓ આપવાની જાહેરાત કરી છે. તેમાંથી આ વર્ષે એક લાખ ભરતીઓ થશે.

ધોરણ 8 થી 12 સુધીના સારા માર્કસ મેળવનારા વિદ્યાર્થીઓને મફત ટેબલેટ અને ઈન્ટરનેટ આપવાની સાથે બજેટમાં 25 કરોડ કોલેજોને નવા બિઝનેસ શરૂ કરવા માટે બિઝનેસ આઈડિયા પર કામ કરવા માટે 20 કરોડ રૂપિયા આપવાની પણ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. બજેટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સરકારે આગામી પાંચ વર્ષમાં ખાનગી ક્ષેત્રો સહિત કુલ 10 લાખ નોકરીઓ આપવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. પાંચ લાખ નવા ખેડૂતોને વ્યાજમુક્ત પાક લોન આપવાની અને પાંચ હજાર ખેડૂતોને ડિગ્ગીના બાંધકામ માટે ગ્રાન્ટ આપવાની પણ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. હાલમાં ભજન સરકારે આ બજેટ દ્વારા હિન્દુત્વની રાજનીતિને ધારદાર બનાવવાનો પોતાનો ઈરાદો સ્પષ્ટ કર્યો છે.

લોકસભા ચૂંટણીમાંથી ભાજપે શું શીખ્યા?

2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીએ કુલ 303 બેઠકો જીતી અને એકલા હાથે બહુમતી મેળવી. આ આંકડો 543 સભ્યોની લોકસભામાં સરકાર બનાવવા માટે જરૂરી 272 બેઠકો કરતાં ઘણો વધારે હતો. NDA (નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ) એ કુલ 353 સીટો જીતી હતી. આ વખતે બીજેપીને સીધી 63 સીટો ગુમાવવી પડી છે. જો એનડીએની વાત કરીએ તો તેને અગાઉના પ્રદર્શન કરતા 60 બેઠકો ઓછી મળી છે. ભાજપને લાગેલા આ આંચકા પાછળ અનેક કારણો સામે આવી રહ્યા છે અને તે તમામ ફરિયાદોને દૂર કરવા માટે ઝડપથી કામ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. જાણો પાર્ટી હવે શું કરવા જઈ રહી છે…

પાયાના સ્તરે તાકાત: પાર્ટીએ સ્થાનિક મુદ્દાઓ અને પાયાના સ્તરે કાર્યકરોનું મહત્વ સમજ્યું છે. હવે સંગઠન પાયાના સ્તરે પોતાનું

નેટવર્ક વધુ મજબૂત કરશે. સ્થાનિક નેતાઓ અને કાર્યકરોને વધુ સશક્ત બનાવવામાં આવશે.

સામાજિક મુદ્દાઓ પર ધ્યાન આપો: સામાજિક અને આર્થિક મુદ્દાઓને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવશે, જેથી વિવિધ સમુદાયો તરફથી સમર્થન મેળવી શકાય.

સંદેશ અને પ્રચારમાં સુધારોઃ આ સામાન્ય ચૂંટણીમાં ભાજપે તેની હાઇટેક સિસ્ટમ પર ભરોસો રાખ્યો હતો. જ્યારે કોંગ્રેસ અને મોટાભાગના વિરોધ પક્ષોએ ડોર ટુ ડોર પ્રચાર કર્યો હતો. મેનિફેસ્ટો પત્રો દરેક ઘરે પહોંચાડવામાં આવ્યા હતા. આ જ કારણ છે કે ભાજપ હવે તેની પ્રચાર રણનીતિમાં વધુ સુધારો કરવા જઈ રહી છે. આધુનિક ટેકનોલોજી અને અસરકારક સંચાર માધ્યમોનો અસરકારક ઉપયોગ કરશે.

ગઠબંધનની રાજનીતિ: વિવિધ રાજ્યોમાં સ્થાનિક અને પ્રાદેશિક પક્ષો સાથે જોડાણની વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.
નવા ચહેરા: યુવાનો અને નવા ચહેરાઓને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કામ કરવામાં આવશે, જેથી નવી ઉર્જા અને દ્રષ્ટિનો સમાવેશ કરી શકાય.