Minor Driving In India: ભારતમાં ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ મેળવવા માટેનો એક સૌથી મહત્વપૂર્ણ માપદંડ એ છે કે વ્યક્તિ કાનૂની પુખ્ત એટલે કે 18 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરની હોવી આવશ્યક છે. તાજેતરમાં, આવી કેટલીક ઘટનાઓ જોવા મળી છે જેમાં વાહન ચલાવનાર વ્યક્તિની ઉંમર ઓછી હતી. આવી ઘટનાઓ ગંભીર બાબત છે, જેનો પોલીસ દ્વારા જ નહીં પરંતુ પરિવારો દ્વારા પણ કડક અમલની જરૂર છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, અમે અહીં મોટર વાહન અધિનિયમ અને જુવેનાઇલ જસ્ટિસ એક્ટમાં ઉલ્લેખિત સગીર વયના ડ્રાઇવિંગ માટે કેટલાક દંડ અને દંડ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ.
સગીર વયના ડ્રાઇવિંગ માટે દંડ
- 2019 માં, ભારતમાં સગીર વયના ડ્રાઇવિંગને લગતા સુધારેલા અને કડક નિયમો રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા. જે નીચે મુજબ છે-મોટર વાહન અધિનિયમ 1988 ની કલમ 199A હેઠળ, જો કોઈ સગીર ગુનો કરે છે તો કિશોરના માતાપિતા અથવા મોટર વાહન માલિકને દોષિત ગણવામાં આવશે. આ સાથે તેને તે મુજબ સજા પણ કરવામાં આવશે.
- દંડ ઉપરાંત, વાલી અથવા મોટર વાહન માલિકને ત્રણ વર્ષની જેલ અને 25,000 રૂપિયાના દંડની સજા થઈ શકે છે. તેમજ વાહનનું રજીસ્ટ્રેશન 12 મહિના માટે રદ થઈ શકે છે.
- જો સગીર લર્નર લાયસન્સ ધરાવતો હોય અને તે વાહન ચલાવતો હોય જે તેને ચલાવવાની પરવાનગી આપવામાં આવી હોય (50 સીસીથી વધુની ક્ષમતા ધરાવતી નૉન-ગિયર મોટરસાઇકલ), ઉપર જણાવેલ દંડ અને દંડ લાગુ થશે નહીં.
- જો કોઈ સગીર આ કાયદા હેઠળ ગુનો કરે છે, તો તે 25 વર્ષનો થાય ત્યાં સુધી તે ડ્રાઇવિંગ લાયસન્સ માટે અરજી કરી શકશે નહીં.
વાહન માલિકો માટે દંડ અને દંડ
- જો વાહન માલિક સગીરને કાર ચલાવવાની પરવાનગી આપે છે, તો માલિકને કાનૂની પરિણામોનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
- આમાં ત્રણ મહિના સુધીની જેલ અથવા 5,000 રૂપિયા સુધીનો દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે.
- જો કે, જો માતા-પિતા સાબિત કરી શકે છે કે સગીર તેમની પરવાનગી વિના ડ્રાઇવિંગ કરી રહ્યો છે, તો તેમને સજામાંથી મુક્તિ મળી શકે છે.
- મોટર વ્હીકલ એક્ટની કલમ 181 હેઠળ સગીરને ત્રણ મહિના સુધીની જેલ અથવા 5,000 રૂપિયા સુધીનો દંડ અથવા બંને થઈ શકે છે.
જો સગીર દોષિત છે
- જો કોઈ બાળક દોષી સાબિત થાય છે તો તેને જુવેનાઈલ જસ્ટિસની કલમ 18 હેઠળ સલાહ અને કાઉન્સેલિંગ સાથે ઘરે મોકલી શકાય છે.
- બાળકને નિરીક્ષિત સમુદાય સેવા કરવા માટે આદેશ આપવામાં આવી શકે છે.
- બાળક અથવા તેના માતાપિતાને દંડ થઈ શકે છે.
- બાળકને જવાબદાર વ્યક્તિની દેખરેખ હેઠળ ત્રણ વર્ષ સુધી પ્રોબેશન પર છોડી શકાય છે. જેમણે બાળકના સારા વર્તન અને કલ્યાણની ખાતરી કરવાની હોય છે.
- બાળકને ત્રણ વર્ષ સુધી વિશેષ ગૃહમાં મોકલી શકાય છે, જ્યાં તેને શિક્ષણ, કૌશલ્ય વિકાસ, કાઉન્સેલિંગ, બિહેવિયર મોડિફિકેશન થેરાપી અને મનોવૈજ્ઞાનિક સપોર્ટ આપવામાં આવશે.
કિશોરો દ્વારા નશામાં ડ્રાઇવિંગ માટે દંડ
ભારતમાં, રાજ્યના કાયદાના આધારે, દારૂ પીવાની કાયદેસરની ઉંમર 18 થી 25 વર્ષની વચ્ચે હોય છે. નશામાં ડ્રાઇવિંગ સાથે વ્યવહાર કરવા માટે મોટર વ્હીકલ એક્ટ 1988 હેઠળ ચોક્કસ જોગવાઈઓ છે. જે આના જેવું છે-
- આ કાયદા અનુસાર, જો કોઈ વ્યક્તિ 100 મિલીલીટર દીઠ 30 મિલિગ્રામથી વધુ દારૂ પીને વાહન ચલાવે છે, તો તેને જેલ અને દંડનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
- જો પહેલીવાર પકડાય તો છ મહિના સુધીની જેલની સજા થઈ શકે છે.
- આ સિવાય ગુનેગારનું ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ સસ્પેન્ડ કરી શકાય છે.
- જો ગુનેગાર આવું વારંવાર કરતો હોય તો તેને સખત સજા થઈ શકે છે.
- જો 16 થી 18 વર્ષની વય વચ્ચેનો કિશોર પ્રભાવ હેઠળ ડ્રાઇવિંગ કરીને કોઈને મૃત્યુ અથવા ઈજા પહોંચાડે છે, તો તેને સાત વર્ષ કે તેથી વધુ જેલની સજા થઈ શકે છે.
- અપરાધના આધારે, તેને પુખ્ત તરીકે પણ ગણવામાં આવે છે.
સગીર માટે ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ માટે RTO નિયમો
- તાજેતરમાં ભારતમાં, 18 વર્ષની ઉંમર પૂર્ણ કર્યા પછી જ ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ આપવામાં આવે છે, પરંતુ 16 વર્ષની ઉંમરે,
- કિશોરો 50cc ક્ષમતા સુધીની ગિયરલેસ મોટરસાઇકલ માટે ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ મેળવી શકે છે.
- કિશોરો 18 વર્ષની ઉંમર પૂર્ણ કર્યા પછી તેને અપડેટ કરી શકે છે.
- જો કોઈ સગીર આ વાહન સિવાય અન્ય કોઈ વાહન ચલાવતો પકડાય તો તેને કડક સજા ભોગવવી પડી શકે છે.
- આ સાથે 25 વર્ષની ઉંમર પછી જ ડ્રાઇવિંગ લાઇસન્સ મેળવી શકાય છે.
