ભાડૂતોએ મસ્જિદની અંદર ફેંકી ખંડિત મૂર્તિ, જ્ઞાનવાપી વિવાદમાં મુસ્લિમનો નવી ચાલ

અંજુમન ઈન્તેજામિયા મસ્જિદના વકીલ અખલાક અહેમદે TOIને જણાવ્યું હતું કે હિંદુ પક્ષની દલીલ કે વિવાદિત સ્થળ પર મસ્જિદ પહેલા મંદિર હતું તે કોઈ નવી શોધ પર આધારિત નથી. તેમણે કહ્યું, “એવી ‘પ્રબળ સંભાવના’ છે કે પાંચથી છ શિલ્પકારો, જેમને AIMએ છત્તદ્વારમાં દુકાનો ભાડે આપી હતી, તેમણે 1993 પહેલા મસ્જિદના દક્ષિણ ભાગમાં ક્ષતિગ્રસ્ત મૂર્તિઓ અને કચરો ફેંકી દીધો હશે.” લોખંડની જાળી. તેથી શક્ય છે કે ASI ટીમે તેના સર્વે દરમિયાન કાટમાળ હટાવતી વખતે તે જ મૂર્તિઓ મેળવી હોય.”

અહેમદે જણાવ્યું હતું કે, “અમે રિપોર્ટ જોયો નથી, પરંતુ સર્વે દરમિયાન કાટમાળમાંથી મૂર્તિઓ રિકવર કરવા અંગે વાદી પક્ષના દાવામાં કંઈ નવું હોય તેવું લાગતું નથી. અમે રિપોર્ટનો અભ્યાસ કર્યા પછી ચોક્કસ ટિપ્પણી કરીશું. કારણ કે હાલના, દાવાઓ તદ્દન ખોટા છે.” મે 2022 માં કોર્ટ કમિશનરના સર્વેક્ષણમાં નોંધવામાં આવ્યા હતા તે જ છે.”

મુસ્લિમ પક્ષની દલીલ પર હિન્દુ વાદીના વકીલ વિષ્ણુ શંકર જૈને કહ્યું કે આવી દલીલનો કોઈ આધાર નથી. જૈને કહ્યું કે ASI રિપોર્ટ સ્પષ્ટ કરે છે કે કાશી વિશ્વનાથ મંદિરની બાજુમાં આવેલી મસ્જિદ 17મી સદીમાં ઔરંગઝેબના શાસન દરમિયાન તોડી પાડવામાં આવ્યા બાદ ભવ્ય હિન્દુ મંદિરના અવશેષો પર બનાવવામાં આવી હતી. તેમણે એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે સર્વેક્ષણ રિપોર્ટમાં હવે મસ્જિદ જ્યાં ઊભી છે ત્યાં મંદિરના અસ્તિત્વના પૂરતા પુરાવા છે.

અંજુમન ઈન્તેજામિયા મસાજિદ કમિટીના સેક્રેટરી મોહમ્મદ યાસીને કહ્યું, “આ માત્ર એક રિપોર્ટ છે, નિર્ણય નથી. ઘણા અહેવાલો છે. આ મુદ્દા પર અંતિમ શબ્દ નથી.” તેમણે કહ્યું કે જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટ પ્લેસ ઓફ વર્શીપ (સ્પેશિયલ પ્રોવિઝન) એક્ટ, 1991 સંબંધિત કેસની સુનાવણી કરશે, ત્યારે તેઓ (સમિતિ) તેમના મંતવ્યો રજૂ કરશે. અધિનિયમ કહે છે કે રામ મંદિર સિવાય અયોધ્યામાં કોઈપણ સ્થળના ‘ધાર્મિક પાત્ર’ને 15 ઓગસ્ટ, 1947ના રોજ અસ્તિત્વમાં રહેલા સ્થાનથી બદલી શકાય નહીં.

હિંદુ અરજદારોમાંના એક રાખી સિંહનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા એડવોકેટ મદન મોહન યાદવે જણાવ્યું હતું કે સર્વેક્ષણ દરમિયાન 32 સ્થળોએ પુરાવા મળ્યા હતા જે સૂચવે છે કે ત્યાં મંદિર છે. જૈને દાવો કર્યો હતો કે સર્વેક્ષણ દરમિયાન હિંદુ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓનો કાટમાળ બે ભોંયરાઓમાંથી મળી આવ્યો હતો અને જ્ઞાનવાપી મસ્જિદના નિર્માણમાં થાંભલા (સ્તંભો) સહિત પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા મંદિરના ભાગોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

તેમણે દાવો કર્યો હતો કે મંદિરને તોડી પાડવાનો આદેશ અને તારીખ પર્શિયન ભાષામાં પથ્થર પર લખેલી હતી. તેમણે કહ્યું કે, તેના પર “મહામુક્તિ” લખેલ એક પથ્થર પણ મળી આવ્યો છે. જૈને એવો પણ દાવો કર્યો હતો કે મસ્જિદની પાછળની પશ્ચિમી દિવાલ એ પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા મંદિરની દિવાલ છે. તેણે કહ્યું કે દિવાલ પર “ઘંટ” અને “સ્વસ્તિક” ચિહ્ન લખેલું છે. તેમણે કહ્યું કે સર્વે રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભોંયરાની છત નાગારા શૈલીના મંદિરોના થાંભલાઓ પર મૂકવામાં આવી હતી.

જૈને દાવો કર્યો, “આ પુરાવા દર્શાવે છે કે જ્યારે ઔરંગઝેબે 17મી સદીમાં આદિશ્વેશ્વર મંદિરને તોડી પાડ્યું હતું, ત્યારે ત્યાં એક ભવ્ય મંદિર પહેલેથી જ અસ્તિત્વમાં હતું.” કોર્ટમાં અપીલ કરશે, જ્યાં નમાઝ પહેલાં અશુદ્ધિ કરવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે રિપોર્ટના આધારે તેઓ 6 ફેબ્રુઆરીએ આગામી સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટ સમક્ષ પુરાવા રજૂ કરીને પોતાનો પક્ષ રજૂ કરશે.

ગુરુવારે અગાઉના દિવસે, હિન્દુ અને મુસ્લિમ બંને પક્ષોના કુલ 11 લોકોએ કાશી વિશ્વનાથ મંદિરની બાજુમાં આવેલા જ્ઞાનવાપી સંકુલમાં ASI સર્વે રિપોર્ટ મેળવવા માટે કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. “હાલની રચનામાં ઉપયોગમાં લેવાતા થાંભલા અને દિવાલના થાંભલાઓનો વ્યવસ્થિત અને વૈજ્ઞાનિક રીતે અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો,” સર્વે રિપોર્ટમાં જણાવાયું હતું. મસ્જિદના વિસ્તરણ અને બાંધકામ માટે, સ્તંભો સહિત પૂર્વ-અસ્તિત્વમાં રહેલા મંદિરના ભાગોનો થોડો ફેરફાર સાથે ફરીથી ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. “કોરિડોરમાં થાંભલાઓનો માઇક્રોસ્કોપિક અભ્યાસ દર્શાવે છે કે તેઓ મૂળ રીતે પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા હિન્દુ મંદિરનો ભાગ હતા.”