શારદીય નવરાત્રિનો છેલ્લો દિવસ અને નવરાત્રિના નવમા દિવસે મા દુર્ગાની 9મી શક્તિ માતા સિદ્ધિદાત્રીની પૂર્ણ વિધિ-વિધાન સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે. માતા દુર્ગાનું આ સ્વરૂપ સંપૂર્ણ છે અને મોક્ષ આપે છે, તેથી માતાને મા સિદ્ધિદાત્રી કહેવામાં આવે છે. તેમની પૂજા કરવાથી તમામ કાર્યો સિદ્ધ થાય છે અને મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. મા દુર્ગાના આ સ્વરૂપની પૂજા દેવતાઓ, દાનવો, ઋષિઓ, યક્ષો, સાધકો, નપુંસકો અને ગૃહસ્થ આશ્રમોમાં રહેતા ભક્તો દ્વારા મા સિદ્ધિદાત્રીની પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમની પૂજા કરવાથી ધન, કીર્તિ અને શક્તિની પ્રાપ્તિ થાય છે. ચાલો જાણીએ મા સિદ્ધદાત્રીનું સ્વરૂપ, પ્રસાદ, આરતી અને મંત્ર... (navratri day 9 2024)
ભગવાન શિવને તેમની સિદ્ધિઓ તેમની માતા પાસેથી જ મળી હતી
ધાર્મિક ગ્રંથોમાં ઉલ્લેખ છે કે માતા દરેક પ્રકારની સિદ્ધિઓની દાતા છે. દેવી પુરાણ અનુસાર, ભગવાન શિવને તેમની કૃપાથી જ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ હતી. આ દેવીની કૃપાથી ભગવાન શિવનું અડધું શરીર દેવીનું હતું. તે દેવી લક્ષ્મી જેવા કમળના આસન પર બિરાજમાન છે. માતા પોતાના હાથમાં કમળ, ગદા, સુદર્શન ચક્ર અને શંખ ધરાવે છે. નવમા દિવસે સિદ્ધિદાત્રીની પૂજા કરવા માટે નવરાત્રિનું સમાપન નવહણ પ્રસાદ અને નવરાસ અને નવ પ્રકારના ફળ, ફૂલ વગેરે ધરાવીને કરવું જોઈએ. સિદ્ધિદાત્રી પણ દેવી સરસ્વતીનું જ એક સ્વરૂપ છે. (sddhi datri puja 2024 bhog)
આ છે માતાની 8 સિદ્ધિઓ
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર અણિમા, મહિમા, ગરિમા, લઘિમા, પ્રાપ્તિ, પ્રાકામ્ય, ઈશિત્વ અને વશિત્વ એ આઠ સિદ્ધિઓ છે. તમામ દેવી-દેવતાઓ, ગંધર્ભ, ઋષિઓ અને અસુરો તેમની પૂજા કરવાથી જ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરે છે. કોઈપણ ભક્ત જે નવરાત્રિના નવ દિવસ ઉપવાસ કરે છે, પૂજા કરે છે અને અંતે કન્યાની પૂજા કરે છે, તે માતાના અપાર આશીર્વાદ મેળવે છે અને બાકી રહેલા તમામ કાર્યો પૂર્ણ થાય છે. તેની સાથે જ પરિવારમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય છે.
આવું મા સિદ્ધિદાત્રીનું સ્વરૂપ છે
માતા સિદ્ધિદાત્રી દેવી લક્ષ્મીની જેમ કમળ પર બિરાજમાન છે અને તેના ચાર હાથ છે. માતાનો જમણો નીચેનો હાથ કમળના ફૂલથી સુશોભિત છે અને તેનો ઉપરનો હાથ શંખથી શણગારવામાં આવ્યો છે. ડાબી બાજુએ, નીચેના હાથમાં ગદા સુશોભિત છે અને ઉપરના હાથમાં ચક્ર સુશોભિત છે. મા દુર્ગા આ સ્વરૂપમાં લાલ વસ્ત્રો ધારણ કરે છે.
માતા સિદ્ધિદાત્રીનો પ્રસાદ
નવમા દિવસે માતા સિદ્ધિદાત્રીને ખીર, પુરી, કાળા ચણા, મોસમી ફળ, ખીર અને નારિયેળ અર્પણ કરવામાં આવે છે. દેવી માતાની પૂજા કરતી વખતે જાંબલી અથવા જાંબલી રંગના વસ્ત્રો પહેરવા શુભ ગણાય છે. આ રંગ આધ્યાત્મિકતાનું પ્રતિક છે.
નવરાત્રીમાં કન્યા પૂજાનું મહત્વ
નવરાત્રિની નવમી તારીખે કન્યાની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. કન્યા પૂજામાં કન્યાઓની સંખ્યા 9 હોવી જોઈએ નહીંતર બે કન્યાઓ સાથે પણ પૂજા કરી શકાય છે. છોકરીઓની સાથે લંગુરા (બટુક ભૈરવ) પણ હોવો જોઈએ. છોકરીઓને તેમના ઘરે આદરપૂર્વક બોલાવો, તેમના પગ પાણી અથવા દૂધથી ધોઈ લો, કુમકુમ અને સિંદૂરનું તિલક કરો અને આશીર્વાદ લો. પછી છોકરીને હલવો, ચણા, પુરી, શાકભાજી, ફળો વગેરે જેવી વસ્તુઓ અને લગનરાને ખાવાનું આપો. ભોજન પીરસ્યા પછી લાલ ચુન્રી પહેરો અને તમારી ક્ષમતા મુજબ દાન આપો. આ પછી, આખા પરિવાર સાથે દરેક વ્યક્તિએ છોકરી અને લગુનરાના ચરણ સ્પર્શ કરવા જોઈએ અને માતાની સ્તુતિ કરતી વખતે છોકરી અને લગુનરાને વિદાય આપવી જોઈએ. કન્યાની પૂજા કરવાથી માતાના વિશેષ આશીર્વાદ મળે છે અને પરિવારના તમામ સભ્યોની પ્રગતિ થાય છે.
મા સિદ્ધિદાત્રી પૂજા વિધિ
શારદીય નવરાત્રિના અંતિમ દિવસે બ્રહ્મમુહૂર્તમાં જાગીને ઘરની સંપૂર્ણ સફાઈ કર્યા પછી અન્ય દિવસોની જેમ માતા દેવીની પૂજા કરો, પરંતુ આ દિવસે હવનનું વિશેષ મહત્વ છે. આજે નવરાત્રિનો છેલ્લો દિવસ છે, આથી માતાની પૂજા કર્યા બાદ તમામ દેવી-દેવતાઓની પણ પૂજા કરવામાં આવશે. લાકડાની ચોકડી પર લાલ કપડું પાથરી દેવી માતાની મૂર્તિ અથવા ચિત્ર મૂકો અને પછી ચારે બાજુ ગંગાજળ છાંટો. આ પછી, દેવી માતાને પૂજા સામગ્રી અર્પણ કરીને હવન કરો. હવન કરતી વખતે તમામ દેવી-દેવતાઓને એક વાર નામનો પ્રસાદ ચઢાવો. હવન સમયે દુર્ગા સપ્તશતીના તમામ શ્લોકો સાથે મા દુર્ગાનું અર્પણ પણ કરવામાં આવે છે. તેની સાથે જ ‘ઓમ હ્રીં ક્લીં ચામુંડાય વિચ્છે નમો નમઃ’ના બીજ મંત્રનો 108 વાર જાપ કરીને દેવીને અર્પણ કરો અને પછી આરતી કરો. હવન કર્યા પછી, સમગ્ર પરિવાર સાથે માતાની સ્તુતિ કરો અને માતાના આશીર્વાદ લઈને કન્યા પૂજા શરૂ કરો. મા સિદ્ધિદાત્રીને અર્પણ કરવામાં હલવો અને ચણાનું વિશેષ મહત્વ છે. તેની સાથે પુરી, ખીર, નારિયેળ અને મોસમી ફળો ચઢાવો અને ઉપવાસ તોડો.
માતા સિદ્ધિદાત્રીના મંત્રો
सिद्ध गन्धर्व यक्षाद्यैरसुरैरमरैरपि।
सेव्यमाना सदा भूयात् सिद्धिदा सिद्धिदायिनी॥
वन्दे वांछित मनोरथार्थ चन्द्रार्घकृत शेखराम्।
कमलस्थितां चतुर्भुजा सिद्धीदात्री यशस्वनीम्॥
મા સિદ્ધિદાત્રીની આરતી
जय सिद्धिदात्री तू सिद्धि की दाता
तू भक्तों की रक्षक तू दासों की माता,
तेरा नाम लेते ही मिलती है सिद्धि
तेरे नाम से मन की होती है शुद्धि!!
कठिन काम सिद्ध कराती हो तुम
जब भी हाथ सेवक के सर धरती हो तुम,
तेरी पूजा में तो न कोई विधि है
तू जगदम्बे दाती तू सर्वसिद्धि है!!
रविवार को तेरा सुमरिन करे जो
तेरी मूर्ति को ही मन में धरे जो,
तुम सब काज उसके कराती हो पूरे
कभी काम उसके रहे न अधूरे!!
तुम्हारी दया और तुम्हारी यह माया
रखे जिसके सर पर मैया अपनी छाया,
सर्व सिद्धि दाती वो है भाग्यशाली
जो है तेरे दर का ही अम्बे सवाली!!
हिमाचल है पर्वत जहां वास तेरा
महा नंदा मंदिर में है वास तेरा,
मुझे आसरा है तुम्हारा ही माता
वंदना है सवाली तू जिसकी दाता!!
નવરાત્રીમાં આઠમા દિવસે કરો મા મહાગૌરી દેવીની પૂજા, જાણો ઘટસ્થાપનાનું શુભ મુહૂર્ત અને વિધિ, મંત્ર