ફ્રાંસના રાષ્ટ્રપતિ ઈમેન્યુઅલ મેક્રોને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC) માં કાયમી સભ્યપદ માટે ભારતની બિડને ટેકો આપ્યો છે અને યુએન બોડીના વિસ્તરણની હિમાયત કરી છે. “અમારી પાસે સુરક્ષા પરિષદ છે જેને આપણે વધુ અસરકારક બનાવવાની જરૂર છે,” મેક્રોને બુધવારે ન્યૂયોર્કમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાને કહ્યું. આપણે તેને વધુ પ્રતિનિધિ બનાવવું પડશે.
તેમણે કહ્યું, ‘તેથી ફ્રાન્સ સુરક્ષા પરિષદના વિસ્તરણના પક્ષમાં છે. જર્મની, જાપાન, ભારત અને બ્રાઝિલ કાયમી સભ્યો હોવા જોઈએ, તેમજ બે દેશો કે જે આફ્રિકા તેનું પ્રતિનિધિત્વ કરવાનું નક્કી કરશે.’
સુરક્ષા પરિષદમાં લાંબા સમયથી પડતર સુધારાને તાકીદે અમલમાં મૂકવાના પ્રયાસોમાં ભારત મોખરે રહ્યું છે અને તે આગ્રહ કરી રહ્યું છે કે તે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના સર્વોચ્ચ મંચ પર કાયમી બેઠક મેળવવાનો હકદાર છે. ભારત દલીલ કરે છે કે 1945માં સ્થપાયેલી 15-રાષ્ટ્રીય પરિષદ 21મી સદીના હેતુઓ માટે યોગ્ય નથી અને તે સમકાલીન ભૌગોલિક રાજકીય વાસ્તવિકતાઓને પ્રતિબિંબિત કરતી નથી.
હાલમાં, સુરક્ષા પરિષદમાં પાંચ સ્થાયી સભ્યો અને 10 અસ્થાયી સભ્ય દેશોનો સમાવેશ થાય છે, જે બે વર્ષની મુદત માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભા દ્વારા ચૂંટાય છે. પાંચ સ્થાયી સભ્યો રશિયા, બ્રિટન, ચીન, ફ્રાન્સ અને અમેરિકા છે અને આ દેશો કોઈપણ મહત્વપૂર્ણ ઠરાવને વીટો કરી શકે છે.
ભારત છેલ્લે 2021-22માં સંયુક્ત રાષ્ટ્રની ઉચ્ચ પરિષદના અસ્થાયી સભ્ય તરીકે બેઠું હતું. સમકાલીન વૈશ્વિક વાસ્તવિકતાને પ્રતિબિંબિત કરવા માટે કાયમી સભ્યોની સંખ્યામાં વધારો કરવાની માંગ વધી રહી છે.
તેમના સંબોધનમાં, મેક્રોને સુરક્ષા પરિષદની કાર્ય કરવાની રીતમાં ફેરફાર કરવા, સામૂહિક ગુનાઓના કેસોમાં વીટોના અધિકારને મર્યાદિત કરવા અને શાંતિ જાળવવા માટે જરૂરી ઓપરેશનલ નિર્ણયો પર વધુ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા હાકલ કરી. “જમીન પર વધુ સારી રીતે કામ કરવા માટે કાર્યક્ષમતા મેળવવાનો સમય આવી ગયો છે,” તેમણે કહ્યું.
મેક્રોનની ટિપ્પણીઓ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રવિવારે ‘સમિટ ઑફ ધ ફ્યુચર’ને સંબોધિત કર્યાના દિવસો પછી આવી છે, જેમાં તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે વૈશ્વિક શાંતિ અને વિકાસ માટે સંસ્થાઓમાં સુધારા જરૂરી છે. તેમણે રેખાંકિત કર્યું કે સુધારણા એ સુસંગતતાની ચાવી છે.
યુએનના મહાસચિવ એન્ટોનિયો ગુટેરેસે સમિટને સંબોધિત કરતા 15 દેશોની સુરક્ષા પરિષદને પણ ચેતવણી આપી હતી. તેમણે સુરક્ષા પરિષદને ‘જૂની’ સિસ્ટમ ગણાવી અને કહ્યું કે તેની શક્તિઓ ઘટી રહી છે. તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે જો તેનું માળખું અને કાર્યપ્રણાલીમાં સુધારો નહીં કરવામાં આવે તો તે તેની તમામ વિશ્વસનીયતા ગુમાવશે.
યુએનના વડાએ સ્પષ્ટ આહ્વાન કર્યું હતું કે, ‘અમે અમારા દાદા-દાદી માટે જે સિસ્ટમ બનાવવામાં આવી હતી તેનાથી અમે અમારા પૌત્ર-પૌત્રીઓ માટે ભવિષ્યનું નિર્માણ કરી શકતા નથી.’
