દેશમાં સ્વચ્છ ભારત મિશન જેવા જાહેર સ્વચ્છતા અભિયાનની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. આ અંતર્ગત સમગ્ર ભારતમાં 18 કરોડથી વધુ શૌચાલયોનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે. આ પછી રોજગારીની ઘણી તકો ઊભી થઈ. સફાઈ માટે કુશળ સફાઈ કામદારોને નોકરી આપવામાં આવી હતી. તેમના નિઃસ્વાર્થ યોગદાન છતાં, સફાઈ કામદારો હજુ પણ હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયા છે. આપણા દેશને સ્વચ્છ રાખવામાં તેમનું બહુ મોટું યોગદાન છે. આ લોકો માટે સરકારે નમસ્તે સ્કીમ શરૂ કરી હતી.
નેશનલ મિકેનાઇઝ્ડ સેનિટેશન ઇકોસિસ્ટમ એક્શન (નમસ્તે સ્કીમ) નેશનલ સફાઇ કર્મચારી ફાઇનાન્સ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ કોર્પોરેશન (NSKFDC) દ્વારા નાણાકીય વર્ષ 2023-24 થી નાણાકીય વર્ષ 2025-26 સુધીના ત્રણ વર્ષના સમયગાળા માટે રૂ. 349.73 કરોડના બજેટ સાથે શરૂ કરવામાં આવી હતી.
નમસ્તે યોજના શું છે?
આ યોજના એવા કર્મચારીઓ માટે છે જે ગટર અને સેપ્ટિક ટાંકીઓ સાફ કરે છે. આ અંતર્ગત કર્મચારીઓને PPE કિટ, સુરક્ષા સાધનો, વ્યવસાયિક સલામતી તાલીમ, આરોગ્ય વીમા કવરેજ અને કામ માટે વાહનો અને મશીનો દ્વારા સ્વચ્છતા ક્ષેત્રમાં આજીવિકાની તકો આપવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત તેમને પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે.
આ યોજનાનો હેતુ શું છે?
સફાઈ કામદારોના જીવનમાં ઘણી મુશ્કેલીઓ છે. તેઓ તેમના કામના કારણે અનેક રોગોથી પીડાય છે. નમસ્તે યોજનાનો ઉદ્દેશ્ય એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે કામદારો અસ્વચ્છતાને કારણે મૃત્યુ પામે નહીં, માનવ મળમૂત્ર સાથે સફાઈ કામદારોનો સીધો સંપર્ક દૂર કરે, ઇમરજન્સી રિસ્પોન્સ સેનિટેશન યુનિટ બનાવવું, કામદારોને કામના જોખમો વિશે શિક્ષિત કરવું અને તેમને તાલીમ આપવી.
યોજનામાં શું ફાયદો થશે?
1- આ યોજનામાં કર્મચારીઓને PPE કિટ અને સુરક્ષા સાધનો આપવામાં આવે છે.
2- કર્મચારીઓને તેમનું કામ શીખવા માટે તાલીમ આપવામાં આવે છે.
3- આ યોજના હેઠળ સ્વાસ્થ્ય વીમા કવરેજ પણ ઉપલબ્ધ છે.
4- સ્વચ્છતા સંબંધિત વાહનો અને મશીનો માટે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની સબસિડી આપવામાં આવે છે.
5- કર્મચારીઓને સ્વચ્છતા સાહસો શરૂ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે.
6- જાગૃતિ અભિયાન ચલાવવામાં આવે છે જેથી ગટર અને સેપ્ટિક ટાંકીની ખતરનાક સફાઈ સંબંધિત જરૂરી માહિતી આપી શકાય.
તમને જણાવી દઈએ કે આ સ્કીમ સાથે પોતાને જોડવા માટે કર્મચારીઓ ડિજિટલ એપ દ્વારા નોંધણી કરાવે છે. આ યોજના હેઠળ નોંધાયેલા કર્મચારીઓને તમામ લાભો મળે છે.
