આ વર્ષનો નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર જાપાનની એક વિશેષ સંસ્થાને આપવામાં આવ્યો છે. તમને જણાવી દઈએ કે, આ નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન જાપાનના શહેરો હિરોશિમા અને નાગાસાકી પર અમેરિકન પરમાણુ બોમ્બ હુમલાના પીડિતોના સંગઠન નિહોન હિડાંક્યોને પરમાણુ હથિયારો વિરુદ્ધ તેમના કામ માટે આપવામાં આવી રહ્યું છે. નોર્વેજીયન નોબેલ સમિતિના અધ્યક્ષ જોર્ગેન વાટને ફ્રિડનેસે આજે સંસ્થાને પુરસ્કાર આપવાની જાહેરાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે “પરમાણુ હથિયારોના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ પર સર્વસંમતિ પર દબાણ છે” અને તેથી જ આ સંસ્થાને એવોર્ડ આપવામાં આવી રહ્યો છે.
નોબેલ કમિટી “તમામ બચી ગયેલા લોકોનું સન્માન કરવા ઈચ્છે છે, જેમણે શારીરિક વેદના અને પીડાદાયક યાદો હોવા છતાં, તેમના અનુભવોનો ઉપયોગ કરીને શાંતિ માટે આશા અને જોડાણ કરવાનું પસંદ કર્યું છે, હિડાન્ક્યોના પ્રમુખ, મિમાકીને આ સમાચાર મળતાં જ તેઓ આનંદથી ઉછળી પડ્યા.” અને તેની આંખો ભીની થઈ ગઈ. તેણે ઊંચા અવાજે પૂછ્યું, “શું આ ખરેખર સાચું છે?” વિશ્વાસ કરી શકાતો નથી.” નોબેલ કમિટી દ્વારા પરમાણુ શસ્ત્રોને નાબૂદ કરવાના પ્રયાસોને પહેલાથી જ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે. ‘આંતરરાષ્ટ્રીય ઝુંબેશ ટુ એબોલિશ ન્યુક્લિયર વેપન્સ’ ને 2017 માં નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો અને 1995 માં ‘આંતરરાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં પરમાણુ હથિયારોની ભૂમિકાને ઘટાડવા અને આવા શસ્ત્રોને નાબૂદ કરવા માટે વિજ્ઞાન અને વિશ્વ બાબતો પર જોસેફ રોટબ્લેટ અને પુગવોશ કોન્ફરન્સ’ની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. નાબૂદ કરવાના તેમના પ્રયત્નો બદલ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો હતો.
વિશ્વની અશાંતિ વચ્ચે શાંતિ પુરસ્કારની જાહેરાત
આ વર્ષના નોબેલ શાંતિ પુરસ્કારની જાહેરાત એવા સમયે કરવામાં આવી છે જ્યારે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં, ખાસ કરીને પશ્ચિમ એશિયા, યુક્રેન અને સુદાનમાં વિનાશક સંઘર્ષની સ્થિતિ છે. આ વર્ષના વિજેતાને પસંદ કરવાનો નિર્ણય યુક્રેન પર રશિયાના હુમલામાં પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગથી પ્રભાવિત હતો કે કેમ તે અંગેના પ્રશ્નના જવાબમાં ફ્રિડનેસે કહ્યું, “તે ખૂબ જ સ્પષ્ટ છે કે પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગનો ખતરો આ શસ્ત્રોના ઉપયોગ કરતાં વધુ છે. “તે પ્રતિબંધો સંબંધિત મહત્વપૂર્ણ આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમો પર દબાણ લાવી રહ્યું છે,” તેમણે કહ્યું, “તેથી તે જોવું ચિંતાજનક છે કે પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગની ધમકી આ નિયમને કેવી રીતે નબળી પાડે છે.” “પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગ સામે મજબૂત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિબંધ જાળવવો એ સમગ્ર માનવતા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.”
એવોર્ડ કોના નામે આપવામાં આવે છે?
પુરસ્કારના સ્થાપક આલ્ફ્રેડ નોબેલ છે, જેમણે તેમની વસિયતનામામાં જણાવ્યું હતું કે આ પુરસ્કાર “રાષ્ટ્રો વચ્ચે ભાઈચારો માટે વધુ કાર્ય અથવા શ્રેષ્ઠ કાર્ય માટે, તૈનાત સૈન્યને દૂર કરવા અથવા ઘટાડવા માટે અને શાંતિ પરિષદોના સંગઠન અને પ્રોત્સાહન માટે આપવામાં આવશે. “‘ આપવી જ જોઇએ. ગયા વર્ષે, ઈરાનમાં મહિલાઓના અધિકારો, લોકશાહી અને મૃત્યુદંડની વિરુદ્ધ વર્ષોથી લડતી જેલમાં બંધ કાર્યકર્તા નરગીસ મોહમ્મદીને નોબેલ શાંતિ પુરસ્કાર એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યારથી, વિશ્વના કેટલાક ભાગોમાં ચાલી રહેલા સંઘર્ષ વચ્ચે, એવી અટકળો ચાલી રહી છે કે નોર્વેની નોબેલ સમિતિ આ વર્ષે પુરસ્કારની જાહેરાત કરશે નહીં. નોબેલ પુરસ્કાર હેઠળ 11 મિલિયન સ્વીડિશ ક્રોનર (1 મિલિયન યુએસ ડોલર)ની રોકડ રકમ આપવામાં આવે છે. સ્ટોકહોમમાં જાહેર કરાયેલા અન્ય નોબેલ પારિતોષિકોથી વિપરીત, શાંતિ પુરસ્કારનો નિર્ણય ઓસ્લોમાં પાંચ સભ્યોની નોર્વેજીયન નોબેલ સમિતિ દ્વારા પારિતોષિકના સ્થાપક આલ્ફ્રેડ નોબેલની ઇચ્છા અનુસાર કરવામાં આવે છે. અર્થશાસ્ત્ર માટેના આ સન્માનની જાહેરાત 14 ઓક્ટોબરે કરવામાં આવશે.
