ધનતેરસનો તહેવાર દિવાળીના બે દિવસ પહેલા ઉજવવામાં આવે છે. ભલે દિવાળી એક જ દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ આ તહેવાર પાંચ દિવસ સુધી ચાલે છે. એટલે કે ધનતેરસ અથવા ધનત્રયોદશી દ્વિતિયા સુધી ઉજવવામાં આવે છે. શાસ્ત્રોમાં આ પાંચ દિવસોને યમ પંચક કહેવામાં આવ્યા છે. આ પાંચ દિવસોમાં યમરાજ, વૈદ્યરાજ, ધન્વંતરી, લક્ષ્મી-ગણેશ, હનુમાનજી, મા કાલી અને ભગવાન ચિત્રગુપગુટની પૂજા કરવાની વિશેષ પરંપરા છે. આ વર્ષે અમાવસ્યાની તિથિ એક દિવસ વધુ હોવાથી પાંચ દિવસીય રોશનીનો પર્વ છ દિવસમાં પૂર્ણ થશે. ધનતેરસનું નામ ધન અને તેરસ પરથી પડ્યું છે. આમાં ધન એટલે સંપત્તિમાં વધારો અને તેરસ એટલે હિંદુ કેલેન્ડરની 13મી તિથિ. આ દિવસે ભગવાન ધન્વંતરીની પૂજા કરવામાં આવે છે અને આ દિવસ કુબેર અને લક્ષ્મી માતાની પૂજા માટે પણ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
29 ઓક્ટોબરના રોજ સવારે 10.31 વાગ્યાથી ધનતેરસની ત્રયોદશી તિથિ શરૂ થઈ રહી છે. જે 30 ઓક્ટોબરે બપોરે 1.15 વાગ્યા સુધી ચાલશે. આ દિવસે પ્રદોષ કાલ સાંજે 5:38 થી 8:13 સુધી ચાલશે. ધનતેરસ માટે, 29 ઓક્ટોબરે સંધ્યાકાળ સાંજે 6:31 થી 8:31 સુધી રહેશે. ધનતેરસની પૂજાનો સમય 1 કલાક 42 મિનિટનો રહેશે. તેમણે જણાવ્યું કે ધનતેરસના દિવસે ત્રિપુષ્કર યોગ રચાઈ રહ્યો છે. જેમાં ખરીદી કરવી શુભ માનવામાં આવે છે. 29મી ઓક્ટોબરનો આખો દિવસ ખરીદી માટે શુભ રહેશે. આ દિવસે સોનું, ચાંદી, વાસણો, ઘરેણાં વગેરે જેવી કિંમતી ચીજવસ્તુઓની ખરીદી કરવી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. આ ખરીદી ઘરમાં શુભ આગમનનું પ્રતીક છે.
ધનતેરસ પર શું કરવું અને શું ન કરવું
ધનતેરસનો તહેવાર મુખ્યત્વે યમરાજની પૂજા સાથે સંબંધિત છે. આ દિવસ આયુર્વેદના પ્રણેતા ધન્વંતરીની જન્મજયંતિ પણ છે. એક તરફ વૈદ્ય સમુદાય ધન્વંતરીની પૂજા કરે છે. તે જ સમયે, ઘરના લોકો અકાળ મૃત્યુને ટાળવા માટે દીવા પ્રગટાવે છે અને ભગવાન યમને પ્રાર્થના કરે છે.
