હિન્દુ ધર્મમાં દરેક તહેવારનું પોતાનું મહત્વ છે. દિવાળીના બીજા દિવસે ગોવર્ધન પૂજાની પરંપરા સદીઓથી ચાલી આવે છે. દર વર્ષે કારતક માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદા તિથિએ ગોવર્ધન પૂજા કરવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન ઘરની બહાર ગાયના છાણમાંથી ગોવર્ધન પર્વત બનાવવામાં આવે છે અને તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. ગોવર્ધન પૂજામાં ગાયની પૂજાનું પણ વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ વૃંદાવનના લોકોને વરસાદના દેવ ઈન્દ્રના ક્રોધથી બચાવવા માટે એક દૈવી કાર્ય કર્યું હતું.
આ વખતે ગોવર્ધન પર્વ શનિવાર, 02 નવેમ્બરના રોજ ઉજવવામાં આવશે, કારણ કે કારતક અમાવસ્યા 01 નવેમ્બર સુધી ચાલવાની છે. જ્યારે ગોવર્ધન પૂજા કારતક શુક્લ પક્ષ પ્રતિપદા તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં પ્રતિપદા તિથિ 01 નવેમ્બરે સાંજે 06:16 કલાકે શરૂ થઈ રહી છે. તે જ સમયે, આ તારીખ 02 નવેમ્બરે રાત્રે 08:21 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. તમે બધા ગોવર્ધન પૂજામાં ભાગ લેતા જ હશો પરંતુ કદાચ તમારામાંથી કેટલાકને ખબર નહીં હોય કે ગોવર્ધન પૂજા શા માટે કરવામાં આવે છે.
દિવાળીના બીજા દિવસે કરવામાં આવતી પૂજાને ગોવર્ધન પૂજા કહેવામાં આવે છે. ભારતના ઘણા રાજ્યોમાં ગોવર્ધન પૂજાને અન્નકૂટ પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે ઘરોમાં અન્નકૂટ ચઢાવવામાં આવે છે. ગોવર્ધન પૂજાના દિવસે દરેક ઘરમાં ગાયના છાણમાંથી ગોવર્ધન મહારાજની મૂર્તિ બનાવવામાં આવે છે અને આખા પરિવાર સાથે પૂજા કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં અમે તમને વિગતવાર જણાવીએ કે ગોવર્ધન પૂજા શા માટે કરવામાં આવે છે અને તેનું શું મહત્વ છે.
ગોવર્ધન પૂજાનો તહેવાર શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
ગોવર્ધન પૂજાની ઉજવણી ભાગવત પુરાણમાં જણાવેલ પૌરાણિક કથાઓ પર આધારિત છે. ધાર્મિક માન્યતા છે કે ભગવાન કૃષ્ણએ વૃંદાવનના લોકોને વરસાદના દેવ ઈન્દ્રદેવને પ્રસાદ ચઢાવવાને બદલે ગોવર્ધન પર્વતની પૂજા કરવાનું કહ્યું હતું. જ્યારે ઈન્દ્રદેવને આ વાતની જાણ થઈ તો તેઓ ક્રોધિત થઈ ગયા અને વૃંદાવન પર ભારે વરસાદ વરસાવવા લાગ્યા. આ વરસાદે તરત જ ભયાનક વળાંક લીધો. વૃંદાવનના લોકોને આ વરસાદથી બચાવવા માટે, ભગવાન કૃષ્ણએ સમગ્ર ગોવર્ધન પર્વતને પોતાની નાની આંગળી પર ઉપાડી લીધો, જેથી તે લોકો અને પ્રાણીઓને આ મોટી આફતમાંથી બચાવી શકે.
7 દિવસ પછી પર્વત નીચે રાખવામાં આવ્યો: વૃંદાવનના તમામ રહેવાસીઓ વરસાદથી બચવા માટે 7 દિવસ સુધી ગોવર્ધન પર્વતની છાયામાં રહ્યા. આ પછી બ્રહ્માજીએ ઈન્દ્રદેવને કહ્યું કે ભગવાન વિષ્ણુએ શ્રી કૃષ્ણના રૂપમાં પૃથ્વી પર જન્મ લીધો હતો. આવી સ્થિતિમાં તેમની સામે નારાજગી રાખવી યોગ્ય નથી. આ જાણીને ઇન્દ્રદેવે ભગવાન કૃષ્ણની માફી માંગી. પછી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ સાતમા દિવસે ગોવર્ધન પર્વતને નીચે મૂક્યો. ત્યારે શ્રી કૃષ્ણએ દર વર્ષે ગોવર્ધન પૂજા કરીને અન્નકૂટ ઉત્સવ ઉજવવાનો આદેશ આપ્યો. ત્યારથી અત્યાર સુધી ગોવર્ધન પૂજાનો ઉત્સવ અન્નકૂટના નામે મનાવવામાં આવ્યો.
