ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) ટૂંક સમયમાં અવકાશ ક્ષેત્રમાં એક નવો ઇતિહાસ લખવા જઈ રહ્યું છે. સ્પેસ ડોકીંગ પ્રયોગ કરવા માટે છોડવામાં આવેલા બે ઉપગ્રહોને પરીક્ષણ તરીકે 3 મીટરના અંતરે લાવવામાં આવ્યા હતા અને પછી સુરક્ષિત રીતે પાછા લઈ જવામાં આવ્યા હતા. અવકાશ એજન્સીએ એમ પણ કહ્યું કે ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યા પછી ડોકીંગ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવામાં આવશે. ઇસરોએ X પરની એક પોસ્ટમાં કહ્યું, ‘પહેલા 15 મીટર અને પછી ત્રણ મીટર સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો.’ અવકાશયાનને સુરક્ષિત અંતરે પાછું ખસેડવામાં આવી રહ્યું છે. ડેટાના વિગતવાર વિશ્લેષણ પછી ડોકીંગ પ્રક્રિયા હાથ ધરવામાં આવશે.
સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ (સ્પેડેક્સ) પ્રોજેક્ટ 7 અને 9 જાન્યુઆરીએ ડોકિંગ પ્રયોગો માટે જાહેર કરાયેલ બે સમયમર્યાદા ચૂકી ગયો છે. ઇસરો એ 30 ડિસેમ્બર ના રોજ સ્પેડએક્સ મિશન સફળતાપૂર્વક અવકાશમાં મોકલ્યું. બે ઉપગ્રહો, સ્પેસક્રાફ્ટ A (SDX01) અને સ્પેસક્રાફ્ટ B (SDX02), શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી PSLV C60 રોકેટ દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. લગભગ ૧૫ મિનિટ પછી, ૨૨૦-૨૨૦ કિલોગ્રામ વજનના આ નાના અવકાશયાન યોજના મુજબ ૪૭૬ કિલોમીટરના ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ્યા.
સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ પ્રોજેક્ટ શું છે?
ISRO ના મતે, SpadeX પ્રોજેક્ટ નાના અવકાશયાનનો ઉપયોગ કરીને અવકાશમાં ડોકીંગ પ્રક્રિયાઓ દર્શાવવા માટે એક ખર્ચ-અસરકારક ટેકનોલોજી મિશન છે. સ્પેડેક્સમાં સફળતા સાથે, ભારત ભારતીય અવકાશ મથક અને ચંદ્ર પર અવકાશયાત્રીઓના ઉતરાણ જેવા ભવિષ્યના મિશન માટે મહત્વપૂર્ણ જટિલ તકનીકોમાં નિપુણતા મેળવનાર ચોથો દેશ બનશે. એટલા માટે માત્ર ભારત જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વની નજર ISROના આ પ્રોજેક્ટ પર ટકેલી છે. આ પ્રયાસમાં સફળતા મળે તે માટે સંપૂર્ણ સાવધાની રાખવામાં આવી રહી છે.
