ભારતમાં, પર્યાવરણીય સંરક્ષણના હેતુથી ઓટો ઉદ્યોગમાં રિસાયક્લિંગ પર ઘણું ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે. સરકારે જૂના વાહનોને સ્ક્રેપ કરવા માટે થોડા વર્ષો પહેલા સ્ક્રેપિંગ નીતિ લાગુ કરી હતી અને હવે સરકાર આ સંદર્ભમાં મોટો ફેરફાર કરવા જઈ રહી છે. સરકારની નવી નીતિ હેઠળ, હવે ઓટોમોબાઈલ કંપનીઓએ ટૂંક સમયમાં તેમના નવા વાહનોમાં વપરાતા સ્ટીલમાં રિસાયકલ સ્ટીલનો ઉપયોગ કરવો પડશે. તાજેતરના એક મીડિયા રિપોર્ટમાં ખુલાસો થયો છે કે એપ્રિલથી, કાર ઉત્પાદકોએ 2005-06માં વેચાયેલી કારમાં વપરાતા ઓછામાં ઓછા 8 ટકા સ્ટીલનું રિસાયકલ કરવું પડશે. નવો નિયમ EPR ધોરણ હેઠળ લાગુ કરવામાં આવશે અને ધીમે ધીમે તેને 18 ટકા સુધી વધારી શકાય છે.
કંપનીઓએ સ્ટીલનું રિસાયકલ કરવું પડશે
નવા નિયમ હેઠળ, જૂના વાહનોમાંથી સ્ક્રેપ કરાયેલ સ્ટીલનો ઉપયોગ નવા વાહનો બનાવવા માટે કરવામાં આવશે. એક તરફ, આનાથી સ્ટીલ ખાણકામને કારણે થતા પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થશે અને બીજી તરફ, નવા સ્ટીલ ખરીદવાનો ખર્ચ પણ ઘટશે. કંપનીઓ એવા વાહનોમાંથી સ્ટીલનો ઉપયોગ કરી શકે છે જે તેમના જીવનકાળથી વધુ સમય સુધી ટકી રહ્યા છે અથવા તેમના માલિકો દ્વારા સ્ક્રેપ કરવામાં આવ્યા છે.
આ માટે, કંપનીઓએ કાં તો અધિકૃત સ્ક્રેપિંગ ડીલરો પાસેથી સ્ટીલ ખરીદવું પડશે અથવા પોતાના સ્ક્રેપિંગ અને રિ-સાયકલિંગ યુનિટ ખોલવા પડશે. જૂના વાહનોને સ્ક્રેપ કરવા માટે, કંપનીઓ બાય-બેક પ્રોગ્રામ ચલાવી શકે છે અને આ બધી પ્રવૃત્તિઓ કેન્દ્રીય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડના કેન્દ્રીય પોર્ટલ પર નોંધણી કરાવવાની રહેશે.
CPCB પ્રમાણપત્ર જારી કરશે
સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB) સ્ક્રેપ વાહનોમાંથી મેળવેલા સ્ટીલના વજનના આધારે ઓનલાઈન પોર્ટલ દ્વારા રજિસ્ટર્ડ વાહન સ્ક્રેપિંગ સુવિધાને EPR પ્રમાણપત્ર જારી કરશે. કાર કંપનીઓ તેમની રિસાયક્લિંગ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા માટે આ પ્રમાણપત્રો ખરીદી શકે છે.
નવા નિયમો ફક્ત કાર ઉત્પાદકોને જ નહીં પરંતુ વાહન માલિકો, જથ્થાબંધ ગ્રાહકો, નોંધાયેલા વાહન સ્ક્રેપિંગ સુવિધાઓ, સંગ્રહ કેન્દ્રો અને સ્વચાલિત પરીક્ષણ કેન્દ્રોને પણ લાગુ પડે છે.
સ્ક્રેપિંગ સુવિધા વધારવા પર સરકારનો ભાર
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ જોગવાઈઓનો હેતુ રજિસ્ટર્ડ સ્ક્રેપિંગ સુવિધાઓમાં વાહન સ્ક્રેપિંગને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. નોંધનીય છે કે હાલમાં ભારતમાં 82 રજિસ્ટર્ડ વાહન સ્ક્રેપિંગ સુવિધાઓ છે અને સરકાર આગામી ત્રણ મહિનામાં આ આંકડો 100 સુધી વધારવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. મોટાભાગના રાજ્યો આગામી બે મહિનામાં નવી વાહન સ્ક્રેપિંગ સુવિધાઓ સ્થાપવા માટે નીતિઓની જાહેરાત કરી શકે છે.
તમને કેવી રીતે ફાયદો થશે?
જો તમારી કાર જૂની થઈ ગઈ હોય અથવા તેનું આયુષ્ય પૂર્ણ થઈ ગયું હોય, જે હાલમાં ડીઝલ વાહનો માટે 10 વર્ષ અને પેટ્રોલ વાહનો માટે 15 વર્ષ છે, તો તમે તમારી કાર રજિસ્ટર્ડ સ્ક્રેપિંગ સુવિધાને આપી શકો છો. અહીં તમારી કાર સ્ક્રેપ કરવા પર, તમને એક પ્રમાણપત્ર આપવામાં આવશે. આ પ્રમાણપત્ર સાથે તમે નવી કાર ખરીદવા પર ડિસ્કાઉન્ટ મેળવી શકો છો.
