સામાન્ય બજેટમાં, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે રેલ્વે ટ્રેકને વધુ સુરક્ષિત બનાવવા અને તેના પર સેમી-હાઈ સ્પીડ વંદે ભારત ટ્રેનો ચલાવવાને મહત્વ આપ્યું છે. બજેટમાં રેલ્વે મંત્રાલયને 3,02,100 કરોડ રૂપિયા આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આમાંથી 2,55,000 કરોડ રૂપિયા નવા ટ્રેક બનાવવા, ટ્રેકને ડબલ કરવા ઉપરાંત વંદે ભારત, વંદે ભારત સ્લીપર અને અમૃત ભારત ટ્રેનોના કોચ બનાવવા માટે ખર્ચ કરવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત, રેલ્વે સ્ટેશનો પર મુસાફરોની સુવિધાઓ અને કેટરિંગ સુધારવા માટે પગલાં લેવામાં આવશે. બજેટમાં રેલ્વે માળખાને આધુનિક અને વિશ્વ કક્ષાનું બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવશે. સીતારમણે નાણાકીય વર્ષ 2024-25ના બજેટમાં રેલવેને 2,79,000 રૂપિયા ફાળવ્યા હતા. સામાન્ય બજેટ 2025-26માં 23,100 કરોડ રૂપિયાનો વધારો થયો છે. ૩ લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુના બજેટમાં રેલ્વે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને આધુનિક અને વિશ્વ કક્ષાનું બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવશે.
રેલ્વે રૂટ અપડેટ કરવામાં આવી રહ્યા છે
રેલવે દિલ્હી-મુંબઈ, દિલ્હી-કોલકાતા, દિલ્હી-ચેન્નાઈ, દિલ્હી-હાવડા, મુંબઈ-હાવડા રેલ્વે રૂટને અપગ્રેડ કરી રહી છે. સરકાર ભવિષ્યમાં બુલેટ ટ્રેનને બદલે વંદે ભારત સ્લીપરને મહત્તમ 240 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે ચલાવવાની યોજના બનાવી રહી છે. સીતારમણે ગયા બજેટમાં જાહેરાત કરી હતી કે વિકસિત દેશોની જેમ ભારતીય રેલ્વેમાં મુસાફરો અને માલ પરિવહન માટે ત્રણ નવા રેલ કોરિડોર બનાવવામાં આવશે.
આ બજેટ 260 વંદે ભારત સ્લીપર ટ્રેનોની યોજનાને વેગ આપશે. વિશ્વ કક્ષાની સુવિધાઓ સાથે લાંબા અંતરની સેમી હાઇ સ્પીડ વંદે ભારત ટ્રેનો ભારતીય રેલ્વેનો ચહેરો બદલી નાખશે. રેલવેએ 10 વંદે ભારત સ્લીપર ટ્રેનોના ઉત્પાદનને મંજૂરી આપી છે. નાણાકીય વર્ષ 2025-26 દરમિયાન 50 વંદે ભારત સ્લીપર ટ્રેનો ચલાવવાનું લક્ષ્ય છે. જ્યારે રેલ્વેએ ટેકનોલોજી પર આધારિત 200 નવી વંદે ભારત ટ્રેનો બનાવવાની યોજના બનાવી છે.
સ્લીપર ક્લાસને બદલે એસી ક્લાસમાં મુસાફરી કરવાની પસંદગી
રેલ ભાડામાંથી રેલવેની વધતી આવક એ વાતનો સંકેત છે કે મુસાફરો સ્લીપર-જનરલને બદલે એસી ક્લાસમાં વધુ મુસાફરી કરી રહ્યા છે. બજેટમાં, રેલવેના પેસેન્જર ભાડાની આવકનો લક્ષ્યાંક 92,800 કરોડ રૂપિયા રાખવામાં આવ્યો છે. ગયા વર્ષે, આ શીર્ષક હેઠળ રેલવેની આવક ૮૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા હતી.
વંદે ભારત ટ્રેનોની વધતી જતી લોકપ્રિયતા, એસી કોચના ઉત્પાદનમાં વધારો, ટ્રેનોની સમયસરતા, સરળ રેલ ટિકિટ બુકિંગ વગેરેને કારણે, સ્લીપર ક્લાસના મુસાફરો ધીમે ધીમે એસી-3, 2 અને ચેર કારમાં મુસાફરી કરવાનું શરૂ કરી રહ્યા છે. નાણામંત્રીએ રેલ્વેને 3,02,100 કરોડ રૂપિયાનું જંગી બજેટ આપીને સલામત અને ઝડપી મુસાફરીની વ્યવસ્થા કરી છે. આમાંથી મોટાભાગનો ખર્ચ રેલ્વે માળખાગત સુવિધાઓને મજબૂત બનાવવા અને આધુનિક બનાવવા માટે કરવામાં આવશે. માર્ગ સલામતી માટે, રેલવે ROB-RUB પર 7706 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરશે. ૧૭૦૦ લોકોમોટિવ ખરીદવાથી મુસાફરોની અવરજવરની ક્ષમતામાં ૮.૭ ટકા અને માલવાહક અવરજવરમાં ૩.૧૩ ટકાનો વધારો થશે. અમૃત ભારત યોજના હેઠળ રેલવે 303 સ્ટેશનો પર મુસાફરોની સુવિધાઓ વધારશે. જ્યારે રેલ સલામતીને મજબૂત બનાવવા માટે, 150 સ્ટેશનો પર ફૂટ ઓવર બ્રિજ (FOB) બનાવવામાં આવશે.
