કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓ માટે યુનિફાઇડ પેન્શન સ્કીમ (UPS) 1 એપ્રિલ, 2025 થી લાગુ કરવામાં આવશે, જોકે પહેલાથી જ અમલમાં મુકાયેલી રાષ્ટ્રીય પેન્શન યોજના (NPS) પણ અમલમાં રહેશે, પરંતુ કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ આ બે પેન્શન યોજનાઓમાંથી એક પસંદ કરી શકશે. દેશના કેટલાક રાજ્યોમાં જૂની પેન્શન યોજના (OPS) પણ લાગુ છે, પરંતુ તમને જણાવી દઈએ કે ત્રણેય એકબીજાથી સંપૂર્ણપણે અલગ છે. ચાલો જાણીએ કે UPS શું છે અને તે NPS થી કેટલું અલગ છે?
પેન્શન મૂળ પગારના ૫૦ ટકા હશે
યુપીએસ હેઠળ, કર્મચારીને છેલ્લા 12 મહિનાના તેના મૂળ પગારના આધારે પેન્શન આપવામાં આવશે. આ પેન્શન મૂળ પગારના ૫૦ ટકા હશે, પરંતુ આ યોજના હેઠળ, કર્મચારી ૨૫ વર્ષની સેવા પૂર્ણ કરે ત્યારે જ પેન્શન આપવામાં આવશે. આ પેન્શન યોજનાના કાર્યક્ષેત્રમાં આવ્યા પછી, જો કર્મચારીનું મૃત્યુ થાય છે, તો કર્મચારીને મળતા પેન્શનના 60 ટકા ભાગ તેના પરિવારને પેન્શનના રૂપમાં આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, UPS હેઠળ લઘુત્તમ ખાતરીપૂર્વકનું પેન્શન પણ આપવામાં આવશે, જે 10 વર્ષ કામ કર્યા પછી જ મળશે અને લઘુત્તમ પેન્શન 10,000 રૂપિયા હશે.તે આ રીતે વધશે અને ફાયદાકારક રહેશે.
યુપીએસ હેઠળ બીજી જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે આ યોજના હેઠળ પેન્શન ફુગાવા અનુસાર વધતું રહેશે. આનો અર્થ એ થયો કે જેમ જેમ મોંઘવારી વધશે તેમ તેમ પેન્શન પણ વધશે, પરંતુ પેન્શનમાં વધારો મોંઘવારી ભથ્થું કહેવાશે. આ વધારો ઓલ ઈન્ડિયા કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ ફોર ઔદ્યોગિક કામદારો (AICPI-W) ના આધારે ગણવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ, કર્મચારીને નિવૃત્તિ પછી એકમ રકમ પણ મળશે. આપવામાં આવનારી રકમ 6 મહિનાના મૂળ પગાર અને મોંઘવારી ભથ્થાના 10મા ભાગ જેટલી હશે, પરંતુ તે ગ્રેચ્યુઇટીથી અલગ હશે. 2004 પછી નિવૃત્ત થયેલા કર્મચારીઓને આ યોજના હેઠળ આવરી લેવામાં આવશે અને તેમને તેમના પેન્શન એરિયર્સ પણ મળશે. આવી સ્થિતિમાં, યોજનાના અમલીકરણ પછી, સરકાર નિવૃત્ત કર્મચારીઓને લગભગ 800 કરોડ રૂપિયા ચૂકવશે.
UPS અને NPS વચ્ચે શું તફાવત છે?
- જેમણે NPS પસંદ કર્યું છે તેઓ UPS પર જઈ શકશે નહીં.
- યુપીએસ ફક્ત સરકારી કર્મચારીઓ માટે છે.
- NPS માં ટિયર 1 અને ટિયર 2 ખાતા છે, જેને કોઈપણ ખોલી શકે છે અને રોકાણ કરી શકે છે.
- યુપીએસમાં ફેમિલી પેન્શન પણ ઉપલબ્ધ થશે. ન્યૂનતમ ખાતરીપૂર્વકનું પેન્શન ઉપલબ્ધ રહેશે. NPSમાં આવી કોઈ જોગવાઈ નથી.
- NPS માં ૧૦% (મૂળભૂત + DA) પગાર કાપવામાં આવે છે. યુપીએસમાં પણ આવો જ ઘટાડો થશે, પરંતુ સરકાર ૧૮.૫ ટકા ફાળો આપશે.
- યુપીએસમાં 25 વર્ષ કામ કર્યા પછી, સરકારી કર્મચારીને પેન્શન ઉપરાંત એકંદર રકમ મળશે. NPSમાં આવું નથી.
- યુપીએસમાં 25 વર્ષની સેવા પછી, મૂળ પગારના 50 ટકા પેન્શન તરીકે આપવામાં આવશે અને 10 વર્ષની સેવા પછી, 10,000 રૂપિયાનું ખાતરીપૂર્વકનું પેન્શન પણ આપવામાં આવશે.
