National News: એક દેશ, એક ચૂંટણી પર રચાયેલી ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ ગુરુવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુને 18 હજારથી વધુ પાનાનો પોતાનો અહેવાલ સુપરત કર્યો છે. ભારત સરકારે એક દેશ, એક ચૂંટણી પર એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની રચના 2 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી. . સમિતિના અધ્યક્ષ પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદ છે. તેના સભ્યોમાં ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહ, રાજ્યસભામાં વિપક્ષના ભૂતપૂર્વ નેતા ગુલામ નબી આઝાદ, ભૂતપૂર્વ નાણાં પંચના અધ્યક્ષ એનકે સિંહ, લોકસભાના ભૂતપૂર્વ મહાસચિવ સુભાષ કશ્યપ, વરિષ્ઠ વકીલ હરીશ સાલ્વે અને ભૂતપૂર્વ મુખ્ય તકેદારી કમિશનર સંજય કોઠારી છે. એક દેશ, એક ચૂંટણીનો સરળ શબ્દોમાં અર્થ એ છે કે તમામ ભારતીય મતદારો એક જ સમયે મતદાન કરશે, જો એક વર્ષમાં નહીં, તો તમામ સ્તરની ચૂંટણીઓમાં તેમના પ્રતિનિધિઓને પસંદ કરવા. સમિતિ દ્વારા સુપરત કરવામાં આવી રહેલા રિપોર્ટનો ફોટો રાષ્ટ્રપતિ ભવન દ્વારા સોશિયલ મીડિયા સાઇટ X પર શેર કરવામાં આવ્યો છે. 18,626 પાનાના આ રિપોર્ટમાં ઘણા સૂચનો આપવામાં આવ્યા છે.
સમિતિએ તેના અહેવાલમાં કહ્યું છે કે….
સૌથી મહત્ત્વનું સૂચન એ છે કે વિધાનસભાની ચૂંટણી લોકસભાની સાથે જ યોજવી જોઈએ. સમિતિની ભલામણો ન્યૂઝ ચેનલ એનડીટીવીએ પોતાના અહેવાલમાં લખ્યું છે કે સમિતિએ તેના અહેવાલમાં કહ્યું છે કે, “સમિતિનો સર્વસંમતિથી અભિપ્રાય છે કે ચૂંટણી એકસાથે થવી જોઈએ.” સમિતિએ કહ્યું છે કે સૌ પ્રથમ લોકસભા અને રાજ્યની ચૂંટણીઓ યોજવી જોઈએ. એકસાથે અને તે પછી, 100 દિવસમાં સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ યોજવી જોઈએ. સમિતિએ અનેક બંધારણીય સુધારાઓની ભલામણ કરી છે, જેમાંથી મોટાભાગનાને રાજ્યોની મંજૂરીની જરૂર રહેશે નહીં. સમિતિએ પોતાની ભલામણમાં કહ્યું છે કે લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે કરાવવાના હેતુથી ભારતના રાષ્ટ્રપતિ સામાન્ય સભા પછી લોકસભાની પ્રથમ બેઠકની તારીખની સૂચના જારી કરી શકે છે. ઉપરાંત, સમિતિએ તેની ભલામણમાં કહ્યું છે કે લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ સાથે પંચાયતો અને નગરપાલિકાઓની ચૂંટણીઓ કરાવવા માટે કલમ 324A લાગુ કરવામાં આવે. સમિતિએ કહ્યું છે કે સામાન્ય ચૂંટણીઓ સાથે નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ યોજાય તે સુનિશ્ચિત કરવા સંસદ કાયદો બનાવી શકે છે.
એકસાથે ચૂંટણીઓ વિકાસ પ્રક્રિયા અને સામાજિક સમન્વયને પ્રોત્સાહન આપશે
સમિતિએ અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, “એકસાથે ચૂંટણીઓ વિકાસ પ્રક્રિયા અને સામાજિક સમન્વયને પ્રોત્સાહન આપશે, લોકશાહી પરંપરાના પાયાને વધુ ઊંડો કરશે અને ‘ભારત એ ભારત’ની આકાંક્ષાઓને સાકાર કરવામાં મદદ કરશે.” લોકસભા, વિધાનસભા અને સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ કરવા માટે મતદાર યાદી. હાલમાં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી માટે અલગ-અલગ મતદાર યાદીઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ માટે રાજ્ય ચૂંટણી પંચ દ્વારા મતદાર યાદીઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. એક નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે 2 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ સમિતિની રચના થઈ ત્યારથી હિતધારકો, નિષ્ણાતો અને 191 દિવસના સંશોધન કાર્ય સાથે વ્યાપક પરામર્શ પછી આ અહેવાલ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. મોદીએ ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ની હિમાયત કરી છે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ અનેક પ્રસંગોએ ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ની હિમાયત કરી છે. અને તે 2014ની લોકસભા ચૂંટણી માટે પાર્ટીના મેનિફેસ્ટોનો પણ એક ભાગ હતો. તાજેતરમાં, ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિએ ભાજપ, તૃણમૂલ કોંગ્રેસ, સમાજવાદી પાર્ટી, સીપીઆઈ, સીપીઆઈ (એમ), એઆઈએમઆઈએમ, આરપીઆઈ, અપના દળ વગેરે સહિતના ઘણા રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ સાથે પણ બેઠક કરી અને વાતચીત કરી.
આ પક્ષોના પ્રતિનિધિઓએ પણ તેમના સૂચનો લેખિતમાં સમિતિ સમક્ષ રજૂ કર્યા હતા
આ પક્ષોના પ્રતિનિધિઓએ પણ તેમના સૂચનો લેખિતમાં સમિતિ સમક્ષ રજૂ કર્યા હતા. અગાઉ પણ એકસાથે ચૂંટણી યોજાઈ ચુકી છે.દેશમાં 1952, 1957, 1962 અને 1967માં એકસાથે લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાઈ ચૂકી છે. 1968-69માં કેટલીક રાજ્ય વિધાનસભાઓના અકાળ વિસર્જન પછી આ પ્રક્રિયા બંધ થઈ ગઈ. જો કે, એક દેશ, એક ચૂંટણી માટે બંધારણીય સુધારાની જરૂર પડશે અને પછી તેને રાજ્યની વિધાનસભાઓમાં લઈ જવાની જરૂર પડશે. તેના 2014 લોકસભા ચૂંટણી ઢંઢેરામાં, ભાજપે વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવા માટેની પદ્ધતિ વિકસાવવાનું વચન આપ્યું હતું.
