Heatwave In India: આગામી દિવસોમાં ભારે ગરમીનો સામનો કરવો પડી શકે છે. હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, 2024ની ઉનાળાની ઋતુ (એપ્રિલથી જૂન) દરમિયાન દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધુ રહેવાની શક્યતા છે. લઘુત્તમ તાપમાન પણ સામાન્ય કરતા વધુ રહેશે.
એપ્રિલ મહિનામાં, દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના મોટાભાગના ભાગો, મધ્ય ભારત, પૂર્વ ભારત અને ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતના મેદાનોમાં ગરમીની લહેર આવવાની સંભાવના છે.
સાયન્સ એડવાન્સિસ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના સંશોધન મુજબ, આબોહવા પરિવર્તનને કારણે, સમગ્ર વિશ્વમાં ગરમીના મોજાના દિવસોની સંખ્યામાં વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં લોકોને આગામી દિવસોમાં લાંબા સમય સુધી આકરી ગરમીનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
2016થી હીટવેવમાં વધારો થયો છે
રિપોર્ટ અનુસાર, 1979 થી 1983 સુધી સમગ્ર વિશ્વમાં ગરમીના મોજા સરેરાશ આઠ દિવસ ચાલ્યા હતા, પરંતુ 2016 થી 2020 સુધીમાં તે વધીને 12 દિવસ થઈ ગયા છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગે સોમવારે આગાહી કરી છે કે દેશના 85% હિસ્સામાં એપ્રિલથી જૂન સુધી હીટવેવ (અતિશય ગરમી)ના અનેક રાઉન્ડ જોવા મળશે. જેના કારણે તાપમાન સામાન્ય કરતા 5 ડિગ્રી કે તેથી વધુ રહી શકે છે. 2023 માં આ આંકડો 60% સુધી હતો. આગામી સપ્તાહથી જ તાપમાનમાં 2 થી 5 ડિગ્રીનો વધારો થઈ શકે છે.
રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, ઝારખંડ, ઓડિશા અને આંધ્રપ્રદેશમાં સૌથી વધુ અસર જોવા મળશે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ગરમીનું મોજું સતત 20 દિવસ સુધી રહી શકે છે. સામાન્ય રીતે આ મહિનામાં ગરમીનું મોજું 4 થી 8 દિવસ સુધી રહે છે, પરંતુ આ વખતે 23 રાજ્યોમાં 10 થી 20 દિવસ સુધી હીટ વેવ જોવા મળશે. અગાઉ, ગરમીના મોજાનો સૌથી લાંબો સમયગાળો 31 મેથી 20 જૂન 2023 સુધીનો હતો, જ્યારે પૂર્વીય ઉત્તર પ્રદેશ, ઓડિશા અને ઝારખંડમાં સતત 21 દિવસ સુધી ગરમીનું મોજું રહ્યું હતું.
200 થી વધુ શહેરોએ એક્શન પ્લાન બનાવ્યા
આ વખતે આગાહી કેટલાય મોડલના વિશ્લેષણ પર તૈયાર કરવામાં આવી છે. તે પણ શક્ય છે કે ગરમીનું એક મોજું અગાઉના રેકોર્ડને તોડી શકે. નેશનલ ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ ઓથોરિટીની હીટવેવ માર્ગદર્શિકા અનુસાર 23 રાજ્યો અને 200 થી વધુ શહેરોએ પહેલેથી જ એક્શન પ્લાન તૈયાર કરી લીધા છે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, 2024ની ઉનાળાની ઋતુ (એપ્રિલથી જૂન) દરમિયાન દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધુ રહેવાની શક્યતા છે. લઘુત્તમ તાપમાન પણ સામાન્ય કરતા વધુ રહેશે.
એપ્રિલ મહિનામાં, દક્ષિણ દ્વીપકલ્પના મોટાભાગના ભાગો, મધ્ય ભારત, પૂર્વ ભારત અને ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતના મેદાનોમાં ગરમીની લહેર આવવાની સંભાવના છે.
સાયન્સ એડવાન્સિસ જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા તાજેતરના સંશોધન મુજબ, આબોહવા પરિવર્તનને કારણે, સમગ્ર વિશ્વમાં ગરમીના મોજાના દિવસોની સંખ્યામાં વધારો નોંધવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં લોકોને આગામી દિવસોમાં લાંબા સમય સુધી આકરી ગરમીનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, 1979 થી 1983 સુધી સમગ્ર વિશ્વમાં ગરમીના મોજા સરેરાશ આઠ દિવસ ચાલ્યા હતા, પરંતુ 2016 થી 2020 સુધીમાં તે વધીને 12 દિવસ થઈ ગયા છે.
મધ્ય અને પશ્ચિમી દ્વીપકલ્પના ભારતમાં પણ ગરમીના મોજાની પ્રતિકૂળ અસર થશે
IMDના ડાયરેક્ટર જનરલ મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધુ રહેવાની ધારણા છે અને તેની સૌથી ખરાબ અસર મધ્ય અને પશ્ચિમી દ્વીપકલ્પના ભારતમાં થવાની ધારણા છે. તેમણે કહ્યું કે પશ્ચિમ હિમાલય ક્ષેત્ર, ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યો અને ઉત્તર ઓડિશાના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય અથવા સામાન્ય કરતાં ઓછું રહેવાની શક્યતા છે.
મહાપાત્રાના જણાવ્યા અનુસાર આ સમયગાળા દરમિયાન મેદાની વિસ્તારોના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ ગરમ પવન ફૂંકાવાની શક્યતા છે. દેશના વિવિધ ભાગોમાં સામાન્ય 4 થી 8 દિવસની સરખામણીમાં ગરમીનું મોજું 10 થી 20 દિવસ સુધી રહેવાની ધારણા છે.
IMDના ડાયરેક્ટર જનરલે કહ્યું કે ગરમીની સૌથી ખરાબ અસર ગુજરાત, મધ્ય મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તર કર્ણાટક, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, ઓડિશા, ઉત્તર છત્તીસગઢ અને આંધ્ર પ્રદેશમાં થઈ શકે છે.
એપ્રિલમાં, દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતાં વધુ રહેવાની શક્યતા છે, જ્યારે મધ્ય દક્ષિણ ભારતમાં તેની શક્યતા વધુ છે. એપ્રિલમાં મહત્તમ તાપમાન પશ્ચિમ હિમાલયન ક્ષેત્ર અને ઉત્તરપૂર્વીય રાજ્યોના ભાગોમાં સામાન્ય અથવા સામાન્ય કરતાં ઓછું રહેવાની ધારણા છે.
શું આ વખતે ઓછો વરસાદ પડશે?
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, એપ્રિલ 2024માં સમગ્ર દેશમાં સરેરાશ વરસાદ સામાન્ય (એલપીએના 88-112 ટકા) રહેવાની શક્યતા છે. ઉત્તરપશ્ચિમ ભારતના મોટાભાગના ભાગો અને મધ્ય ભારતના ઘણા ભાગો, ઉત્તર દ્વીપકલ્પના ભારત, પૂર્વ અને ઉત્તરપૂર્વ ભારતના ભાગોમાં સામાન્ય કરતાં વધુ વરસાદની શક્યતા છે. જ્યારે પૂર્વ અને પશ્ચિમ દરિયાકાંઠે, પૂર્વ અને ઉત્તરપૂર્વીય ભારતના ભાગો અને પશ્ચિમ મધ્ય ભારતમાં સામાન્ય કરતાં ઓછો વરસાદ થવાની ધારણા છે.
અલ નીનો નબળો પડી રહ્યો છે
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, વર્ષની શરૂઆતથી અલ નીનોની સ્થિતિ નબળી પડી છે. હાલમાં, વિષુવવૃત્તીય પેસિફિક પ્રદેશમાં મધ્યમ અલ નીનો સ્થિતિ પ્રવર્તે છે. વિષુવવૃત્તીય પેસિફિક મહાસાગરના મોટાભાગના વિસ્તારોમાં સમુદ્રની સપાટીનું તાપમાન (SSTs) સામાન્ય કરતાં વધુ ગરમ છે.
ભોપાલ સહિત 40થી વધુ જિલ્લાઓમાં આકરી ગરમી પડશે
આ વખતે મધ્યપ્રદેશમાં પણ એપ્રિલ અને મે મહિનામાં આકરી ગરમી પડવાની શક્યતા છે. ગ્વાલિયર ઉપરાંત ચંબલ, વિંધ્ય, બુંદેલખંડ, નિમાર, ભોપાલ ડિવિઝનના વિસ્તારો અને માલવામાં પણ ભારે ગરમી પડી શકે છે. આ વિસ્તારોના 40 થી વધુ જિલ્લાઓમાં ગરમી અગાઉના તમામ રેકોર્ડ તોડી શકે છે. એપ્રિલ સિવાય મે મહિનામાં પણ ઘણી જગ્યાએ પારો 47 થી 48 ડિગ્રી સુધી પહોંચી શકે છે.
ભોપાલ સહિત 40થી વધુ જિલ્લાઓમાં આકરી ગરમી પડશે
આ વખતે મધ્યપ્રદેશમાં પણ એપ્રિલ અને મે મહિનામાં આકરી ગરમી પડવાની શક્યતા છે. ગ્વાલિયર ઉપરાંત ચંબલ, વિંધ્ય, બુંદેલખંડ, નિમાર, ભોપાલ ડિવિઝનના વિસ્તારો અને માલવામાં પણ ભારે ગરમી પડી શકે છે. આ વિસ્તારોના 40 થી વધુ જિલ્લાઓમાં ગરમી અગાઉના તમામ રેકોર્ડ તોડી શકે છે. એપ્રિલ સિવાય મે મહિનામાં પણ ઘણી જગ્યાએ પારો 47 થી 48 ડિગ્રી સુધી પહોંચી શકે છે.
તું ક્યાં જઈશ?
એપ્રિલમાં પશ્ચિમ હિમાલયના ક્ષેત્ર અને પૂર્વોત્તર રાજ્યોના ભાગોમાં મહત્તમ તાપમાન સામાન્ય કરતા ઓછું રહેવાની શક્યતા છે. મધ્ય ભારતના ઘણા વિસ્તારોમાં અને ઉત્તરીય મેદાનો અને દક્ષિણ ભારતના આસપાસના વિસ્તારોમાં એપ્રિલ સામાન્ય દિવસો કરતાં વધુ ગરમ જોવા મળે તેવી શક્યતા છે. મહાપાત્રાના જણાવ્યા અનુસાર, આ વિસ્તારોમાં સામાન્ય એકથી ત્રણ દિવસની સરખામણીએ ગરમીનું મોજું બેથી આઠ દિવસ રહેવાની ધારણા છે.
