વાઘ બારસ નું મહત્વ શું છે: પંચાંગ અનુસાર કારતક માસના કૃષ્ણ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ વાઘ બારસ પૂજાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસે ખાસ કરીને ગાય માતાની પૂજા કરવામાં આવે છે. ખાસ કરીને વેપારી વર્ગના લોકો આ દિવસે પોતાના જુના હિસાબ ચોપડા જોઈને દેવું ચૂકવવાનું કામ કરે છે. આ પછી, ફરીથી તમારા બધા વ્યવહારો પૂર્ણ કરો અને નવું ખાતાવહી શરૂ કરો. આ દિવસે નંદની વ્રતનું પણ ખૂબ જ ધામધૂમથી આયોજન કરવામાં આવે છે. તેને ગોવત્સ દ્વાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે ખાસ કરીને મહિલાઓ દિવસભર ઉપવાસ રાખે છે. આ પ્રસંગે ભક્તો સંધ્યાકાળમાં ગાયના વાછરડાની પૂજા કરે છે. તે તેના પર સુંદર મેકઅપ પણ કરે છે. ખાસ કરીને સંતાન પ્રાપ્તિની ખુશી માટે મહિલાઓ આ તહેવારને ખૂબ જ ભક્તિભાવથી માને છે.
વાઘ બારસ તહેવારનો અર્થ
વાઘ બારસ એટલે કોઈનું આર્થિક દેવું ચૂકવવું. આ દિવસે ખાસ કરીને વેપારી વર્ગના લોકો પોતાના ખાતામાંથી ઉધાર રદ કરીને નવું ખાતું શરૂ કરે છે. આ પછી નવા ટ્રાન્ઝેક્શનની પ્રક્રિયા ફરી શરૂ થાય છે. આ તહેવારને ગોવત્સ દ્વાદશી અથવા નાદાની વ્રત પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે તમામ ભક્તો દેવી-દેવતાઓની ગાય ‘નંદની’ની પૂજા કરે છે. માન્યતા અનુસાર વાઘ બારસની પૂજા કરવાથી ભગવાન ભક્તોની દરેક મનોકામના પૂર્ણ કરે છે. આ તહેવાર સમગ્ર દેશમાં ભારે ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે.
વાઘ બારસ ગુજરાતમાં
વાઘ વારસ પૂજા ગુજરાતમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. આ તહેવાર દિવાળીના તહેવારના પ્રથમ દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. ગોવત્સ દ્વાદશીના દિવસે, આંધ્રપ્રદેશના પીઠાપુરમ દત્ત મહાસંસ્થાનમમાં ‘શ્રીપાદ વલ્લભ આરાધના ઉત્સવ’નું ખૂબ જ ધામધૂમથી આયોજન કરવામાં આવે છે, જ્યારે ગુજરાતમાં તેને વાઘ બારસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. માન્યતાઓ અનુસાર આ તહેવાર ગાયોની પૂજા કરવાનો તહેવાર છે. પરંપરાગત હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, આ તહેવાર ચંદ્ર મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની 12મી તારીખે ઉજવવામાં આવે છે.
વાઘ બારસની મહત્વની તારીખો અને સમય
- ગુરુવાર, બુધવાર, સોમવાર, 28 ઓક્ટોબર 2024 ના રોજ વાઘ બારસ નું આયોજન કરવામાં આવશે
- શુભ સમય – પ્રદોષકાલ ગોવત્સ દ્વાદશી મુહૂર્ત સાંજે 05:40 થી 08:11 સુધી
- પૂજાનો સમયગાળો – 02 કલાક 31 મિનિટ
- દ્વાદશી તિથિ શરૂ થાય છે – 28 ઓક્ટોબર 2024 સવારે 07:50 થી
- દ્વાદશી તારીખ સમાપ્ત થાય છે – 29 ઓક્ટોબર 2024 સવારે 10:31 વાગ્યે
આ તહેવાર ધનતેરસના એક દિવસ પહેલા ઉજવવામાં આવે છે. ગોવત્સ દ્વાદશીના દિવસે ગાય અને વાછરડાની પૂજા કરવામાં આવે છે. પૂજા પછી ગાય અને વાછરડાને ઘઉંમાંથી બનેલી વાનગીઓ ખવડાવવામાં આવે છે.
વાઘ બારસ નું મહત્વ શું છે
વાઘ બારસમાં વિધિ કરવામાં આવી
વાઘ બારસ પર્વના દિવસે ગાયોને પવિત્ર જળથી સ્નાન કરાવવામાં આવે છે. આ પછી, તેમના કપાળ પર સિંદૂર લગાવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ ગાયને ફૂલો અને સુંદર વસ્ત્રોથી શણગારવામાં આવે છે. જો માતા ગાય નજીકમાં ન મળે, તો ભક્તો માટીની ગાય અને વાછરડાની મૂર્તિઓ બનાવીને તેમની પૂજા કરે છે. ત્યારબાદ આ મૂર્તિઓ પર કુમકુમ અને હળદર ચઢાવવામાં આવે છે. સાંજે ગાય માતાની પૂજા અને આરતી કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ ગાયને મગ, ઘઉં જેવા વિવિધ પ્રસાદ ખવડાવવામાં આવે છે. આ પછી ભક્તો ભગવાન કૃષ્ણની પૂજા કરે છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ પાસે ઘણી ગાયો હતી. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ અને શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરવાથી જીવનની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થાય છે. ઘરમાં સુખ-સમૃદ્ધિ આવે છે. આ દિવસે તમામ વર્ગની મહિલાઓ તેમના પુત્રોના લાંબા આયુષ્ય માટે સંપૂર્ણ ભક્તિ સાથે ઉપવાસ કરે છે. આ દિવસે બધા ઉપવાસીઓ એક જ વાર ભોજન કરે છે. તેઓ તમામ પ્રકારના શારીરિક સ્પર્શને પણ ટાળે છે. તે આખી રાત જાગતી રહે છે. આ દિવસે ઉપવાસ કરનારા લોકો ખાસ કરીને દૂધ કે દહીંનું સેવન કરવાનું ટાળે છે.
વાઘ બારસના તહેવારનું મહત્વ
હિંદુ શાસ્ત્રો અનુસાર ‘ભવિષ્ય પુરાણ’માં વાઘ બારસના તહેવારનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. જેમાં દિવ્ય ગાય નંદિનીની કથાનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. હિન્દુ ધર્મમાં ગાયને માતા તરીકે પૂજવામાં આવે છે, કારણ કે ગાય માનવજાતને પોષણ આપે છે. આ દિવસે તમામ મહિલાઓ પોતાના બાળકોના લાંબા આયુષ્ય માટે વ્રત રાખે છે. માન્યતાઓ અનુસાર, જો કોઈ નિઃસંતાન સ્ત્રી આ વ્રત ભક્તિ સાથે રાખે છે, તો તેને જલ્દી જ સંતાન પ્રાપ્ત થાય છે. આ દિવસને ગોવત્સ દ્વાદશી તરીકે પણ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ભગવાન દત્તાત્રેયના અવતાર શ્રી વલ્લભની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ પૂજા દ્વારા દેશભરમાં ગાયોને બચાવવામાં મદદ મળે છે.