મહાશિવરાત્રી અને માસ શિવરાત્રી અંગે લોકોમાં મૂંઝવણ છે. પણ બંને વચ્ચે ફરક છે. સૌથી મહત્વપૂર્ણ તફાવત એ છે કે મહાશિવરાત્રી વર્ષમાં એક વાર આવે છે અને માસ શિવરાત્રી દર મહિને આવે છે.
મહાશિવરાત્રી અને માસિક શિવરાત્રી વચ્ચેનો તફાવત
મહાશિવરાત્રીને ભગવાન શિવની બધી પૂજા અને ઉપવાસમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ તહેવાર માનવામાં આવે છે, જે ફાલ્ગુન કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે મહાશિવરાત્રી 26 ફેબ્રુઆરી 2025 ના રોજ છે.
શિવપુરાણ ઈશાન સંહિતા અનુસાર, ફાલ્ગુન કૃષ્ણ ચતુર્દ શ્યામાદિ દેવો મહાનિષી. શિવલિંગટયોદ્ભૂત: કોટિ સૂર્યસંપ્રભ: ।। આનો અર્થ એ થયો કે ફાલ્ગુન કૃષ્ણ ચતુર્દશીની રાત્રે, આદિદેવ શિવ લાખો સૂર્ય સમાન શક્તિ ધરાવતા લિંગના રૂપમાં પ્રગટ થયા હતા, તેથી મહાશિવરાત્રી ઉજવવામાં આવે છે.
માસિક શિવરાત્રી દર મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, મહાશિવરાત્રી અને માસિક શિવરાત્રી વચ્ચે સૌથી મોટો તફાવત એ છે કે મહાશિવરાત્રી વર્ષમાં એકવાર આવે છે, જ્યારે માસિક શિવરાત્રી દર મહિને આવે છે. આ ઉપરાંત, બંને વચ્ચે કેટલાક ખાસ તફાવતો છે.
માસિક શિવરાત્રી અને મહાશિવરાત્રીની ઉજવણીની પૌરાણિક કથાઓમાં પણ તફાવત છે. મહાશિવરાત્રીને લઈને ઘણી વાર્તાઓ પ્રચલિત છે. જેમ કે આ દિવસે ભગવાન શિવે હલાહલ ઝેર પીધું હતું અને આ દિવસે શિવ-પાર્વતીનો મેળાપ થયો હતો વગેરે.
ફાલ્ગુન કૃષ્ણ ચતુર્દશીના દિવસે, ચંદ્ર સૂર્યની નજીક હોય છે અને તે જ સમયે, જીવનનું પ્રતિનિધિત્વ કરતો ચંદ્ર શિવનું પ્રતિનિધિત્વ કરતા સૂર્ય સાથે એક થાય છે. સૂર્યના સંપૂર્ણ ઉત્તર દિશા તરફ ગતિ અને ઋતુ પરિવર્તનનો આ સમય શુભ માનવામાં આવે છે.
તે જ સમયે, માસિક શિવરાત્રિ સાથે સંબંધિત પૌરાણિક કથા અનુસાર, એકવાર શિવ ગુસ્સે થયા, ત્યારે પાર્વતીજીએ તેમની પ્રશંસા કરી અને તેમનો ક્રોધ શાંત કર્યો. આ કારણોસર, શિવરાત્રી દર મહિને કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશીના રોજ ઉજવવામાં આવે છે.
