એકાદશીઓમાં શ્રેષ્ઠ છે મોક્ષદા એકાદશી. એકાદશીનું વ્રત ભગવાન વિષ્ણુને જ સમર્પિત છે, પરંતુ તેની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. બ્રહ્માંડ પુરાણની માન્યતાઓ અનુસાર મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત કરવાથી ઘરમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને શાંતિ આવે છે. આ વ્રત કરવાથી પિતૃઓને મોક્ષ મળે છે અને સંતાન પ્રાપ્તિના આશીર્વાદ મળે છે. મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત કરવાથી વ્યક્તિના પાપોનો નાશ થાય છે. દંતકથા અનુસાર, ગોકુલ નામના રાજ્યમાં વૈખાનસ નામનો એક લોકપ્રિય અને ધાર્મિક રાજા હતો. તમામ વેદોના જાણકાર લોકો તેમના રાજ્યમાં રહેતા હતા. એકવાર રાજાએ સપનું જોયું કે તેના પિતા નરકમાં ખૂબ પીડાઈ રહ્યા છે અને નરકમાંથી બહાર કાઢવાની પ્રાર્થના કરી રહ્યા છે. તેનું સપનું તૂટી જતાં રાજા ખૂબ જ પરેશાન થઈ ગયો. કારણ અને તેનું નિરાકરણ જાણવા તેણે બધા વિદ્વાનોને બોલાવીને આ સ્વપ્ન વિશે જણાવ્યું. જ્યારે કોઈ કશું કહી શક્યું નહીં, ત્યારે તેણે રાજાને પર્વત મુનિના આશ્રમમાં જવા સૂચવ્યું જે ભૂતકાળ, ભવિષ્ય અને વર્તમાન બધું જોઈ શકે. રાજા તેમના આશ્રમમાં ગયા અને તેમને યોગ્ય રીતે નમસ્કાર કર્યા પછી, તેમની ચિંતાનું કારણ કહ્યું. પર્વત મુનિએ તેમના ધ્યાન દ્વારા, રાજાના પિતાના પાપકર્મો વિશે જાણ્યું અને તેમને મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત કરવાનું કહ્યું. આ વ્રત તમામ મહિનાઓમાં શ્રેષ્ઠ માર્ગાશિષ મહિનામાં આવે છે. રાજાએ તેના પરિવાર સાથે મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત કર્યું. તેમાંથી મળેલ પુણ્ય પિતાને સોંપવામાં આવ્યું જેના કારણે તેને નરકમાંથી મુક્તિ મળી. પિતા પ્રસન્ન થયા અને રાજાને ઘણા આશીર્વાદ આપ્યા. પ્રભુ સત્ય કૃષ્ણ દાસે કહ્યું કે માનવજાતે એકાદશીનું વ્રત કરવું જોઈએ. રાધા ગોવિંદ મંદિર દ્વારા આ ઉપવાસનો બહોળો પ્રચાર કરવા હાકલ કરી હતી. આ પ્રસંગે મંદિર સમિતિના અધ્યક્ષ એડવોકેટ પ્રભુ આદિકાંત સારંગી, અચિંત મંડળ, દમયંતી માતા પ્રવીર બેનર્જી સહિત મોટી સંખ્યામાં ભક્તોએ ભાગ લીધો હતો. કાર્યક્રમ બાદ ભક્તોએ સામૂહિક રીતે અનુક્યા (પ્રસાદ) લીધો હતો.
મોક્ષદા એકાદશી ક્યારે છે – આ વર્ષે મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત 11 ડિસેમ્બર, બુધવારે છે.
મુહૂર્ત
એકાદશીની તારીખ શરૂ થાય છે – 11 ડિસેમ્બર, 2024 સવારે 03:42 વાગ્યે
એકાદશીની તારીખ સમાપ્ત થાય છે – 12 ડિસેમ્બર, 2024 સવારે 01:09 વાગ્યે
વ્રત પારણનો સમય – 12મી ડિસેમ્બરે, પારણ (ઉપવાસનો સમય) – સવારે 07:05 થી 09:09 AM
પારણ તિથિ પર દ્વાદશી સમાપ્તિનો સમય – રાત્રે 10:26
એકાદશી પૂજા વિધિ
- સવારે વહેલા ઊઠીને સ્નાન વગેરે કરવું.
- ઘરના મંદિરમાં દીવો પ્રગટાવો.
- ભગવાન વિષ્ણુને ગંગા જળથી અભિષેક કરો.
- ભગવાન વિષ્ણુને ફૂલ અને તુલસીના પાન ચઢાવો.
- જો શક્ય હોય તો આ દિવસે વ્રત રાખો.
- ભગવાનને ભોજન અર્પણ કરો. ધ્યાન રાખો કે ભગવાનને માત્ર સદ્ગુણી વસ્તુઓ જ અર્પણ કરવામાં આવે છે. ભગવાન વિષ્ણુને પ્રસાદમાં તુલસીનો સમાવેશ અવશ્ય કરો. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન વિષ્ણુ તુલસી વિના ભોજન સ્વીકારતા નથી.
- આ શુભ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પણ પૂજા કરો.
- આ દિવસે શક્ય એટલું ભગવાનનું ધ્યાન કરો.