મોરોક્કોના મારાકેશમાં આયોજિત ચોથી વૈશ્વિક મંત્રીસ્તરીય માર્ગ સલામતી પરિષદમાં ભારતે માર્ગ સલામતીના ક્ષેત્રમાં વૈશ્વિક નેતૃત્વની ભૂમિકા સંભાળી. આ પરિષદનું આયોજન મોરોક્કન સરકાર અને વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. દર વર્ષે ૧.૨ મિલિયનથી વધુ લોકો માર્ગ અકસ્માતમાં જીવ ગુમાવે છે. આનાથી તે 5 થી 29 વર્ષની વયના લોકો માટે મૃત્યુનું સૌથી મોટું કારણ બન્યું છે. આ ગંભીર પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, વિશ્વભરના નેતાઓએ “જીવન માટે પ્રતિબદ્ધતા” પરિષદની થીમ હેઠળ માર્ગ સલામતીને મજબૂત બનાવવાનો સંકલ્પ કર્યો.
આ કાર્યક્રમમાં, યુએનના રોડ સેફ્ટી માટેના ખાસ દૂત જીન ટોડે યુએન સેફ એન્ડ એફોર્ડેબલ હેલ્મેટ ઇનિશિયેટિવ પર ચર્ચાનું નેતૃત્વ કર્યું, જેનો ઉદ્દેશ્ય વિશ્વભરમાં ઉચ્ચ-ગુણવત્તાવાળા અને સસ્તા હેલ્મેટ ઉપલબ્ધ કરાવવાનો છે. આ પહેલમાં ભારતે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી જ્યાં માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી અજય તમટા, સ્ટીલબર્ડ હેલ્મેટ્સના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અને વૈશ્વિક હેલ્મેટ નિષ્ણાત રાજીવ કપૂર, ઉદ્યોગ સંસ્થા SIAM અને માર્ગ સલામતી સાથે સંકળાયેલા અનેક અગ્રણી ભારતીય NGO એ હેલ્મેટની ઉપલબ્ધતા અને કડક અમલીકરણ અંગે પોતાના મંતવ્યો શેર કર્યા હતા.
ભારત હેલ્મેટ ઉત્પાદન અને સલામતી જાગૃતિ માટે વૈશ્વિક કેન્દ્ર બની ગયું છે. ઉદ્યોગમાંથી, ફક્ત સ્ટીલબર્ડ હેલ્મેટ્સ અને રાજીવ કપૂરને જ કોન્ફરન્સમાં તેમની વ્યૂહાત્મક યોજના રજૂ કરવા માટે આમંત્રિત કરવામાં આવ્યા હતા. ભારતની અગ્રણી ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડતા કપૂરે કહ્યું, “ભારત ફક્ત હેલ્મેટ ઉત્પાદનનું કેન્દ્ર નથી, અમે વિશ્વને બદલી રહ્યા છીએ. અમારી પ્રાથમિકતા ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા હેલ્મેટને સસ્તું અને બધા માટે સુલભ બનાવવાની છે. સલામતી એ કોઈ ચોક્કસ વર્ગ માટે વિશેષાધિકાર નથી પરંતુ દરેક વ્યક્તિનો મૂળભૂત અધિકાર છે.”
જોકે, હેલ્મેટ મગજની ઇજાનું જોખમ 74% અને મૃત્યુનું જોખમ છ ગણું ઘટાડે છે. છતાં, લાખો બાઇક સવારો ઊંચા ભાવ, ઉપલબ્ધતાના અભાવ અને નબળા કાયદાઓને કારણે હેલ્મેટ પહેરતા નથી. સંયુક્ત રાષ્ટ્રની પહેલ હેઠળ, લક્ષ્ય એ છે કે યુએન સલામતી ધોરણો અનુસાર હેલ્મેટની કિંમત US$20 થી ઓછી રાખવામાં આવે જેથી ગરીબ અને જરૂરિયાતમંદ લોકો પણ તેને ખરીદી શકે.
