GST Collection : આર્થિક પ્રવૃતિઓમાં તેજી વચ્ચે સ્થાનિક વ્યવહારો અને આયાતમાં મજબૂત વૃદ્ધિને પગલે એપ્રિલ 2024માં GST કલેક્શન પ્રથમ વખત રૂ. 2 લાખ કરોડને વટાવી ગયું હતું. અગાઉ એપ્રિલ, 2023માં સૌથી વધુ 1,87,035 કરોડ રૂપિયાનું ટેક્સ કલેક્શન થયું હતું. નાણા મંત્રાલયના બુધવારે જારી કરાયેલા ડેટા અનુસાર એપ્રિલમાં ગ્રોસ GST કલેક્શન રૂ. 2.10 લાખ કરોડના વિક્રમી સ્તરે પહોંચ્યું હતું. આ વાર્ષિક ધોરણે 12.4% ની નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ દર્શાવે છે. સ્થાનિક વ્યવહારોમાં 13.4% અને આયાતમાં 8.3% વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી.
મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, રૂ. 2,10,267 કરોડના ગ્રોસ જીએસટી કલેક્શનમાં કેન્દ્રીય જીએસટીનો હિસ્સો રૂ. 43,846 કરોડ અને રાજ્ય જીએસટીનો હિસ્સો રૂ. 53,538 કરોડ હતો. ઇન્ટિગ્રેટેડ GST રૂ. 99,623 કરોડ હતો, જેમાં આયાતી માલ પર એકત્રિત કરાયેલા રૂ. 37,826 કરોડનો સમાવેશ થાય છે. કુલ સેસ કલેક્શન રૂ. 13,260 કરોડ હતું.
ચોખ્ખી આવક રૂ. 1.92 લાખ કરોડ
રિફંડ પછી, એપ્રિલની ચોખ્ખી GST આવક રૂ. 1.92 લાખ કરોડે પહોંચી છે. આ એપ્રિલ, 2023ની સરખામણીમાં 15.5 ટકાની પ્રભાવશાળી વૃદ્ધિ દર્શાવે છે.
યુપીએ તમિલનાડુને પાછળ છોડી દીધું
એપ્રિલમાં GST કલેક્શનમાં 19% વૃદ્ધિ સાથે ઉત્તર પ્રદેશે તમિલનાડુને પાછળ છોડી દીધું છે. યુપી રૂ. 12,290 કરોડના જીએસટી કલેક્શન સાથે ચોથા સ્થાને છે, તમિલનાડુ રૂ. 12,210 કરોડ સાથે 5મા સ્થાને છે. મહારાષ્ટ્ર મોખરે, કર્ણાટક બીજા અને ગુજરાત ત્રીજા ક્રમે છે.
ઉપભોક્તાઓએ એસી અને પીણાં પર ખર્ચ કર્યો
નેક્સડિગ્મના સંજય છાબરિયાએ જણાવ્યું હતું કે, સ્થાનિક વ્યવહારોમાં નોંધપાત્ર વધારો લોકો દ્વારા ગરમીથી બચવા માટે કરવામાં આવતા ખર્ચને કારણે થયો છે. એસી અને બેવરેજીસ પર ખર્ચ ઝડપથી વધ્યો છે.
ઉડ્ડયન બળતણ 0.7 ટકા મોંઘુ થયું
ઉડ્ડયન ઇંધણ 0.7 ટકા એટલે કે રૂ. 749.25 મોંઘુ થયું છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં તેની કિંમત વધીને 101,642.88 રૂપિયા પ્રતિ કિલોલીટર થઈ ગઈ છે.
પેટ્રોલનું વેચાણઃ 12.3 ટકા વધ્યું, ડીઝલ ઘટ્યું
- એપ્રિલ 2024માં દેશમાં પેટ્રોલનું વેચાણ વાર્ષિક ધોરણે 12.3 ટકા વધીને 29.7 લાખ ટન પર પહોંચ્યું છે. ભાવ ઘટવાને કારણે ખાનગી વાહનોનો વપરાશ વધવાને કારણે પેટ્રોલનું વેચાણ વધ્યું છે. જો કે, તીવ્ર ચૂંટણી પ્રચાર છતાં ડીઝલનું વેચાણ 2.3 ટકા ઘટીને 70 લાખ ટન થયું છે. માર્ચમાં પણ ડીઝલના વેચાણમાં 2.7 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો.
- સરકારી પેટ્રોલિયમ કંપનીઓના જણાવ્યા અનુસાર, માસિક ધોરણે, માર્ચમાં 28.2 લાખ ટનની સરખામણીએ એપ્રિલમાં પેટ્રોલનું વેચાણ 5.3 ટકા ઘટ્યું છે. પરંતુ, ડીઝલનો વપરાશ માર્ચમાં 67 લાખ ટન કરતાં 4.4 ટકા વધુ હતો.
- એપ્રિલમાં ઉડ્ડયન ઇંધણનું વેચાણ વાર્ષિક ધોરણે 7 ટકા વધીને 6,56,700 ટન થયું છે. જે માર્ચના 6,70,100 ટન કરતાં 2 ટકા ઓછો છે.
- એલપીજીનું વેચાણ વાર્ષિક ધોરણે 12 ટકા વધીને 24.5 લાખ ટન થયું છે.
વીજળીનો વપરાશ: 11% વધીને 144 બિલિયન યુનિટ થયો
દેશમાં તાપમાનમાં વધારાને કારણે એપ્રિલમાં વીજળીનો વપરાશ લગભગ 11 ટકા વધીને 144.25 અબજ યુનિટ થયો છે. એપ્રિલ 2023માં વપરાશ 130.08 અબજ યુનિટ હતો. એક દિવસમાં વીજળીની મહત્તમ માંગ પણ એપ્રિલમાં વધીને 224.18 ગીગાવોટ થઈ હતી જે એક વર્ષ અગાઉના સમાન સમયગાળામાં 215.88 ગીગાવોટ હતી. ઉર્જા મંત્રાલયે ઉનાળામાં વીજળીની મહત્તમ માંગ 260 ગીગાવોટની આસપાસ રહેવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે વધતા તાપમાન સાથે સ્ટીલ અને પાવર જેવા ક્ષેત્રોમાં ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓમાં વધારો થવાને કારણે વીજ વપરાશ અને માંગમાં વધારો થયો છે.
GST 2.0 માં સુધારાને આગળ વધારવા માટે તબક્કો તૈયાર છે.
- ડેલોઈટ ઈન્ડિયાના પાર્ટનર મહેશ જયસિંહે જણાવ્યું હતું કે ટેક્સ વસૂલાતમાં સતત વૃદ્ધિએ GST 2.0 હેઠળ દૂરગામી સુધારાને આગળ ધપાવવાનો તખ્તો તૈયાર કર્યો છે.
- નવી સરકારની રચના બાદ GSTમાં સુધારાની આગામી લહેર કર વસૂલાતને વધુ વેગ આપશે તેવી અપેક્ષા છે.
- સરકાર દરોને તર્કસંગત બનાવવા અને એટીએફ અને કુદરતી ગેસ જેવા અન્ય ઉત્પાદનોને જીએસટીના દાયરામાં લાવવા જેવા સાહસિક નિર્ણયો લઈ શકે છે.
UPI વ્યવહારોઃ ઘટીને રૂ. 19.64 લાખ કરોડ થયા
- સંખ્યા અને મૂલ્ય બંનેની દ્રષ્ટિએ UPI દ્વારા થતા વ્યવહારોમાં ઘટાડો થયો છે. સંખ્યાના સંદર્ભમાં, એપ્રિલ 2024 માં UPI વ્યવહારો માસિક ધોરણે એક ટકા ઘટીને 13.30 અબજ થયા છે. માર્ચ 2023માં આ આંકડો 13.44 અબજ હતો. મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ, UPI મારફતે થયેલા વ્યવહારો માર્ચમાં રૂ. 19.78 લાખ કરોડથી ઘટીને રૂ. 19.64 લાખ કરોડ થયા છે.
- IMPS ટ્રાન્ઝેક્શન મૂલ્ય 7 ટકા ઘટીને રૂ. 5.92 લાખ કરોડ થયું છે. સંખ્યાના સંદર્ભમાં, વ્યવહારો 5 ટકા ઘટીને રૂ. 55.
- સંખ્યા અને મૂલ્યના સંદર્ભમાં, ફાસ્ટેગ વ્યવહારોમાં પણ અનુક્રમે 3 ટકા અને 6 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ફાસ્ટેગ દ્વારા 5,592 કરોડ રૂપિયાના 32.8 કરોડ વ્યવહારો થયા હતા.
