સરકાર વચગાળાના બજેટમાં આગામી નાણાકીય વર્ષ માટે કૃષિ ધિરાણનો લક્ષ્યાંક વધારીને રૂ. 22 થી 25 લાખ કરોડ કરી શકે છે. તે એ પણ સુનિશ્ચિત કરશે કે દરેક પાત્ર ખેડૂતને સંસ્થાકીય ધિરાણ મળે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે સરકારનો કૃષિ ધિરાણનો લક્ષ્યાંક રૂ. 20 લાખ કરોડ છે.
સરકારી યોજના
હાલમાં સરકાર તમામ નાણાકીય સંસ્થાઓ માટે રૂ. ત્રણ લાખ સુધીની ટૂંકા ગાળાની લોન પર બે ટકાની છૂટ આપે છે. આનો અર્થ એ થયો કે ખેડૂતોને વાર્ષિક સાત ટકાના રાહત દરે 3 લાખ રૂપિયાની કૃષિ લોન મળી રહી છે. સમયસર ચુકવણી કરનારા ખેડૂતોને દર વર્ષે ત્રણ ટકાની વધારાની વ્યાજ છૂટ પણ આપવામાં આવી રહી છે.
ખેડૂતો લાંબા ગાળાની લોન પણ લઈ શકે છે, પરંતુ વ્યાજ દર બજાર પર આધાર રાખે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, કૃષિ ધિરાણ પર વધુ ધ્યાન આપવામાં આવી રહ્યું છે અને સરકાર બાકી રહી ગયેલા પાત્ર ખેડૂતોને ઓળખવા અને તેમને ક્રેડિટ નેટવર્કમાં લાવવા માટે ઘણી ડ્રાઇવ ચલાવી રહી છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં વિવિધ કૃષિ અને સંલગ્ન પ્રવૃત્તિઓ માટે લોનનું વિતરણ લક્ષ્યાંક કરતાં વધુ રહ્યું છે.
82 ટકા લક્ષ્ય હાંસલ કર્યું છે
વર્તમાન નાણાકીય વર્ષમાં, ડિસેમ્બર 2023 સુધીમાં 20 લાખ કરોડ રૂપિયાના કૃષિ ધિરાણના લક્ષ્યાંકના લગભગ 82 ટકા હાંસલ કરવામાં આવ્યા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન ખાનગી અને જાહેર બંને બેંકો દ્વારા અંદાજે રૂ. 16.37 લાખ કરોડની લોનનું વિતરણ કરવામાં આવ્યું છે.
ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં પણ કૃષિ લોનનું વિતરણ લક્ષ્યાંક કરતાં વધી જવાની શક્યતા છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-23 દરમિયાન, કુલ કૃષિ ધિરાણનું વિતરણ રૂ. 21.55 લાખ કરોડ હતું, જે સમાન સમયગાળા માટે નિર્ધારિત રૂ. 18.50 લાખ કરોડના લક્ષ્ય કરતાં વધુ હતું.
7.34 કરોડ ખેડૂતોને KCC તરફથી લોન મળી છે.
7.34 કરોડ ખેડૂતોએ કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ (KCC) દ્વારા લોન મેળવી. 31 માર્ચ, 2023 સુધી લગભગ રૂ. 8.85 લાખ કરોડ બાકી હતા. 2019ના NSS રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં દેવાદાર કૃષિ પરિવારોની ટકાવારી 50.2 ટકા છે. જેમાંથી 69.6 ટકા બાકી લોન સંસ્થાકીય સ્ત્રોતોમાંથી લેવામાં આવી હતી.
એનએસએસના અહેવાલને જોતા, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે ફાર્મ પરિવારોનો એક મોટો વર્ગ હજુ પણ છે કે જેમની પાસે સંસ્થાકીય ધિરાણ નથી. સરકાર આવા લોકોને ઔપચારિક ક્રેડિટ નેટવર્ક હેઠળ લાવવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે.
