Business News : ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે તાજેતરના વર્ષોમાં આ અંગે બહુ ઓછી ચર્ચા થઈ છે, જેણે એક સમયે દ્વિપક્ષીય વેપારને $500 બિલિયન સુધી વધારવાની વાત કરી હતી. પરંતુ હવે પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભારતમાં ત્રીજી વખત સરકાર બન્યા બાદ અમેરિકન પક્ષે ભારતને ફરી એકવાર દ્વિપક્ષીય વેપાર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો સંકેત આપ્યો છે.
તાજેતરમાં, બંને દેશોના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકારોની આગેવાની હેઠળની ઈનિશિયેટિવ ઓન ક્રિટિકલ એન્ડ ઇમર્જિંગ ટેક્નોલોજી (ICET)ની બેઠકમાં આ મુદ્દો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો. બંને દેશોએ વર્ષ 2030 સુધીમાં વર્તમાન દ્વિપક્ષીય વેપાર ($118.2 બિલિયન)ને $400 સુધી વધારવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવું જોઈએ અને આ લક્ષ્યાંક મુજબ આગળ વધવું જોઈએ તે અંગે પણ સહમતિ સધાઈ હતી.
બેઠકમાં એવું માનવામાં આવતું હતું કે વૈશ્વિક કૂટનીતિમાં જે રીતે સ્થિતિ વિકસી રહી છે અને જે રીતે ભારત અને અમેરિકા ટેકનોલોજીકલ ક્ષેત્રમાં એકબીજાની નજીક આવી રહ્યા છે તે જોતાં 400 અબજ ડોલરના વેપાર લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરી શકાય છે. આ ધ્યેયને ધ્યાનમાં રાખીને બંને દેશો વચ્ચે વેપાર કરારની જરૂરિયાત પણ વ્યક્ત કરવામાં આવી છે. બેઠકમાં બંને દેશોના વાણિજ્ય મંત્રાલયોને વ્યૂહાત્મક વેપાર સંવાદ ચાલુ રાખવા અને આ અંતર્ગત એકબીજા સાથે વેપાર કરવાનું વાતાવરણ સરળ બનાવવા માટે કરારની રૂપરેખા તૈયાર કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે.
જૂન 2023માં વોશિંગ્ટનમાં ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે વ્યૂહાત્મક વ્યાપાર ચર્ચાઓ યોજાઈ હતી. ડિસેમ્બર 2023માં નવી દિલ્હીમાં ડેપ્યુટી NSAની આગેવાની હેઠળની ICET મંત્રણામાં તેમાં ચર્ચા કરાયેલા મુદ્દાઓ પર ફરીથી ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. ICETની બેઠકમાં એ વાતનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો હતો કે બંને દેશો વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય વેપારના માર્ગમાં ઘણા અવરોધો છે, જેને વાણિજ્ય મંત્રાલયો વચ્ચેના પરસ્પર સહયોગથી જ દૂર કરી શકાય છે.
નિષ્ણાંતોનું કહેવું છે કે અમેરિકા ત્યાં યોજાનારી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પહેલા ભારત સાથે બિઝનેસ એગ્રીમેન્ટ કરવાની વાત કરી રહ્યું છે. પરંતુ ભારત આ અંગે સંપૂર્ણ સંતુષ્ટ થયા બાદ જ પગલા ભરવા માંગે છે. તમને એ પણ જણાવી દઈએ કે વર્ષ 20220 માં યુએસ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પહેલા પણ પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની સરકાર તરફથી ભારત સાથે મિની ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ કરવા માટે ઘણું દબાણ હતું. અગાઉ, ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર પણ ભારત સાથે આવો કરાર કરીને આંતરિક રાજકારણ માટે તેનો ઉપયોગ કરવાનો ઇરાદો ધરાવે છે.
જણાવી દઈએ કે 2015માં ભારતની સત્તાવાર મુલાકાત દરમિયાન તેમણે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય વેપારને 500 અબજ ડોલર સુધી વધારવાની વાત કરી હતી. જે બાદ બંને દેશો વચ્ચે થોડો સમય ચર્ચા થઈ હતી. બીજી તરફ, વર્ષ 2023-24નો ડેટા દર્શાવે છે કે સરહદી તણાવ અને નબળા સંબંધો છતાં ચીન સાથે ભારતનો દ્વિપક્ષીય વેપાર ($118.4 બિલિયન) યુએસ કરતા વધુ રહ્યો છે.
