ગુજરાત જમીન મહેસૂલ (સુધારા) બિલ, 2025 વિધાનસભામાં પસાર કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં સરકારે રાષ્ટ્રીયકૃત મિલકત (NA) વગરની જમીન અંગે નિર્ણય લીધો છે, જેનો સીધો લાભ ગુજરાતના 30 લાખથી વધુ પરિવારોને મળશે. રાજ્યમાં ઉજ્જડ જમીન પર પરવાનગી વગર કરવામાં આવેલા બાંધકામોને મિલકતના અધિકારો આપીને વિશેષ આર્થિક લાભ આપવાના ઉદ્દેશ્યથી બિલમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. આમાં રાજ્ય સરકારનો ઉદ્દેશ્ય નાગરિકોને મૂળભૂત રહેઠાણની જરૂરિયાતોનો કાયદેસર અધિકાર મળે અને તેમના એકંદર હિતોની ખાતરી થાય તે સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
સરકાર માને છે કે સુધારાઓના અમલીકરણથી કાયદાને લગતી અર્થઘટન સમસ્યાઓ, મુકદ્દમા અને વહીવટી જટિલતાઓમાં ઘટાડો થશે. ત્યારે જ સરકારને ખ્યાલ આવ્યો કે NA વિના જમીન લોકો માટે એક મોટી સમસ્યા બની ગઈ છે. હવે, જે લોકો પાસે NA વગરની જમીન છે તેમને સીધો લાભ મળશે.
આ કાયદો પસાર થતાં, હવે સોસાયટીઓમાં રહેતા મકાનોના માલિકો, જેમણે વર્ષોથી તેમની જમીન પર બાંધકામ કર્યા પછી નિયમિતકરણ કરાવ્યું નથી, તેઓ બાકીનું પ્રીમિયમ, દંડ અથવા વ્યાજ ચૂકવીને દસ્તાવેજો મેળવી શકશે અને મકાનને કાયદેસર બનાવી શકાશે.
મંત્રીએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે સરકારની આ ઉદારતા એવા લોકો માટે છે જેમણે પોતાની જમીન પર બાંધકામ કર્યું છે પરંતુ કોઈ કારણોસર જરૂરી પરવાનગી મેળવી શક્યા નથી. કોઈએ પોતાની જમીન વેચીને ખરીદી અને તેના પર ઘર બનાવ્યું. વ્યક્તિને ખબર નથી કે વેચનારે બિન-કૃષિ પરમિટ કે અન્ય નિયમનકારી મંજૂરી મેળવી નથી. આ શરતનું અજાણતામાં ઉલ્લંઘન કરવામાં આવ્યું છે. આ બિલનો હેતુ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે કાયદાના જ્ઞાનના અભાવે અથવા અજાણતાં થયેલી ભૂલને કારણે કરાર ભંગ થવાથી તેમને નુકસાન ન થાય.
મંત્રી રાજપૂતે જણાવ્યું હતું કે વર્ષ 2017 માં સુધારેલા કાયદામાં કેટલાક સુધારા કરવા જરૂરી જણાયા હતા, તેથી, રાજ્ય સરકાર દ્વારા પ્રસ્તાવિત સુધારો બિલ, ગુજરાત જમીન મહેસૂલ (સુધારા) બિલ, 2025, ગુજરાત જમીન મહેસૂલ અધિનિયમ, 1879 ના પ્રકરણ 9(A) ની કલમ 125(6)(1) ની જોગવાઈઓને વધુ અસરકારક બનાવવા માટે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. તદનુસાર, હાલના કાયદાની કલમ 125(6)(1) માં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે અને કલમ 125(6)(1)(1), 125(6)(1)(2) અને 125(6)(1)(3) ઉમેરવામાં આવી છે.
કોંગ્રેસના નેતાઓ અમિત ચાવડા અને શૈલેષ પરમારે સુરતમાં સરકારી જમીન કે ગૌચર જમીન પરના બાંધકામોને નિયમિત કરવામાં આવશે કે કેમ તે અંગે સ્પષ્ટતા માંગી હતી. આના જવાબમાં મંત્રીએ કહ્યું કે સરકારી જમીન પડાવી લેનારા કોઈપણ બિલ્ડર કે વ્યક્તિને ફાયદો થશે નહીં.
આ કાયદો પસાર થતાં, હવે સોસાયટીઓમાં રહેતા મકાનોના માલિકો, જેમણે વર્ષોથી તેમની જમીન પર બાંધકામ કર્યા પછી નિયમિતકરણ કરાવ્યું નથી, તેઓ બાકીનું પ્રીમિયમ, દંડ અથવા વ્યાજ ચૂકવીને દસ્તાવેજો મેળવી શકશે અને મકાનને કાયદેસર બનાવી શકાશે.