પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરાયેલ પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (PMJAY) ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગ માટે એક અમૂલ્ય વરદાન સાબિત થઈ રહી છે. દર વર્ષે ૪ ફેબ્રુઆરીએ ઉજવાતા વિશ્વ કેન્સર દિવસ નિમિત્તે, આપણે જાણવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ કે પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના કેન્સર જેવા ગંભીર રોગની સારવાર અને નિદાનમાં દર્દીઓ માટે જીવનરક્ષક તરીકે કેવી રીતે ઉભરી આવી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે વિશ્વ કેન્સર દિવસ લોકોમાં કેન્સર વિશે જાગૃતિ લાવવા અને તેની સારવાર, નિવારણ અને નિદાનના મહત્વને ઉજાગર કરવા માટે સમર્પિત છે. આ વર્ષે આ દિવસ “યુનાઇટેડ બાય યુનિક” થીમ સાથે ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે.
વિશ્વ કેન્સર દિવસ નિમિત્તે, જો આપણે ગુજરાતમાં કેન્સરના દર્દીઓને આપવામાં આવતી સારવાર અને નિદાન વિશે વાત કરીએ, તો PMJAY-MA યોજના હેઠળ, છેલ્લા 6 વર્ષમાં ગુજરાતમાં 2 લાખથી વધુ કેન્સરના દર્દીઓને મફત સારવાર મળી છે. આ દર્દીઓની સારવાર માટે રાજ્ય સરકાર દ્વારા છેલ્લા 6 વર્ષમાં 2,855 કરોડ રૂપિયાથી વધુની પૂર્વ-મંજૂર રકમ મંજૂર કરવામાં આવી છે.
GCRI ગુજરાતમાં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે
ગુજરાત સરકાર અને ગુજરાત કેન્સર સોસાયટી દ્વારા સંયુક્ત રીતે સંચાલિત ગુજરાત કેન્સર રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (GCRI) રાજ્યમાં કેન્સર સારવાર અને સંભાળ માટે એક મહત્વપૂર્ણ કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. આધુનિક તબીબી સુવિધાઓથી સજ્જ, આ સંસ્થા કેન્સરના દર્દીઓની સારવાર માટે સમર્પિત છે. જો આપણે આંકડાઓ દ્વારા કેન્સરના દર્દીઓને સારવાર સુવિધાઓ પૂરી પાડવાના સંદર્ભમાં GCRI નું મહત્વ સમજીએ, તો વર્ષ 2024 માં, GCRI એ 25,956 કેન્સરના કેસોને સારવાર સુવિધાઓ પૂરી પાડી છે.
આમાંથી, ૧૭,૧૦૭ કેસ ગુજરાતમાંથી છે, ૮,૮૪૩ કેસ અન્ય રાજ્યોમાંથી છે (ખાસ કરીને મધ્યપ્રદેશમાંથી ૪,૩૩૧, રાજસ્થાનમાંથી ૨,૭૨૬, ઉત્તરપ્રદેશમાંથી ૧,૦૪૩, બાકીના અન્ય રાજ્યોમાંથી) અને ૬ કેન્સરના કેસ આંતરરાષ્ટ્રીય છે. આ આંકડાઓ વિશિષ્ટ કેન્સર સંભાળમાં GCRI ની વિશ્વસનીયતા દર્શાવે છે.
એટલું જ નહીં, GCRI આખા વર્ષ દરમિયાન કેન્સર જાગૃતિ અભિયાન પણ ચલાવે છે. વર્ષ 2024 માં, GCRI એ 78 કેન્સર સ્ક્રીનીંગ કેમ્પનું આયોજન કર્યું હતું જેનો 7,700 લોકોને લાભ મળ્યો હતો. તેવી જ રીતે, 22 જાગૃતિ પ્રવચનો પણ યોજવામાં આવ્યા હતા, જેમાં 4,550 લોકોએ હાજરી આપી હતી, અને તેવી જ રીતે, GCRI એ 41 રક્તદાન શિબિરોનું પણ આયોજન કર્યું હતું, જે હેઠળ 3,395 બોટલ એકત્રિત કરવામાં આવી હતી.
દરેક જિલ્લામાં કેન્સર સારવાર સુવિધા પહોંચી
રાજ્યમાં કેન્સરના દર્દીઓની સંવેદનશીલ સારવાર અને નિદાન કરવાના પ્રયાસરૂપે, ગુજરાત સરકારે કેન્સરની સારવારનું વિકેન્દ્રીકરણ કરવા માટે એક અનોખો અભિગમ અપનાવ્યો છે. ૧૧ ઓક્ટોબર ૨૦૨૨ ના રોજ પીએમ નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા શરૂ કરાયેલી પરિવર્તનકારી પહેલ હેઠળ, રાજ્યના તમામ જિલ્લાઓમાં ૩૫ ડિસ્ટ્રિક્ટ ડે કેર કીમોથેરાપી કેન્દ્રોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. આ કેન્દ્રો જિલ્લા હોસ્પિટલોમાં સારવાર લઈ રહેલા કેન્સરના દર્દીઓને જરૂરી કીમોથેરાપી સારવાર પૂરી પાડે છે.
ગુજરાત કેન્સર રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (GCRI) અમદાવાદ અને સિદ્ધપુર, રાજકોટ અને ભાવનગર ખાતેના તેમના અન્ય 3 સેટેલાઇટ સેન્ટરોના સહયોગથી, જિલ્લા હોસ્પિટલોમાં સ્થિત ડિસ્ટ્રિક્ટ ડે કેર કીમોથેરાપી સેન્ટરો આવશ્યક સારવાર સેવાઓ, ટેલિ-કન્સલ્ટન્સી સેવાઓ અને જરૂરી દવાઓ પૂરી પાડે છે.
આંકડાઓની વાત કરીએ તો, ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં, આ બધા ડે કેર કીમોથેરાપી કેન્દ્રો દ્વારા 71,000 થી વધુ કેન્સરના દર્દીઓએ 2 લાખ 3 હજારથી વધુ કીમોથેરાપી સત્રો (ચક્ર) લીધા છે. આ રીતે, રાજ્ય સરકારની આ પહેલથી કેન્સરના દર્દીઓ અને તેમના પરિવારોનો સમય અને પૈસા બંને બચ્યા છે.
ગુજરાત સરકારની મજબૂત પ્રતિબદ્ધતા
કેન્સરની સંભાળ, સારવાર અને નિદાન પ્રત્યે ગુજરાત સરકારના મજબૂત પ્રયાસો પ્રશંસનીય છે. રાજ્ય સરકારે પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજનાના અસરકારક અમલીકરણ, દરેક જિલ્લામાં કીમોથેરાપી સત્રો પૂરા પાડવા માટે ડે કેર કીમોથેરાપી કેન્દ્રોની સ્થાપના અને ગુજરાત કેન્સર સંશોધન સંસ્થા (GCRI) દ્વારા કેન્સરના દર્દીઓને વધુ સારી સારવાર અને નિદાનની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરી છે. રાજ્ય સરકારના આ પ્રયાસો કેન્સરના દર્દીઓને વિશ્વસ્તરીય સારવાર સુવિધાઓ સુનિશ્ચિત કરી રહ્યા છે એટલું જ નહીં પરંતુ વિશ્વ કેન્સર દિવસના ઉદ્દેશ્યો પ્રત્યે પણ પ્રતિબદ્ધ દેખાય છે.
