Postpartum Depression: શું તમે જાણો છો કે દર પાંચમાંથી એક મહિલા ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અથવા ડિલિવરી પછી કોઈને કોઈ માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સ્થિતિમાંથી પસાર થાય છે. સ્ત્રી માત્ર ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન જ નહીં પરંતુ બાળકના જન્મ પછી પણ ઘણા શારીરિક અને માનસિક ફેરફારોમાંથી પસાર થાય છે. આવી સ્થિતિમાં ઘણી વખત તે આત્મહત્યા જેવા ખતરનાક પગલું પણ ભરે છે. તેથી, ડિલિવરી પછી મહિલાઓમાં થતા આ માનસિક ફેરફારોનું ધ્યાન રાખવું અને તેમને સાજા થવામાં મદદ કરવી જરૂરી છે, જેથી તેઓ આ સમસ્યામાંથી મુક્ત થઈ શકે.
પોસ્ટપાર્ટમ માનસિક સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિઓમાં નીચેનાનો સમાવેશ થઈ શકે છે:
- ચિંતા
- હતાશા
- બાધ્યતા મનોગ્રસ્તિ વિકાર
- દ્વિધ્રુવીય વિકૃતિ
- પોસ્ટ ટ્રોમેટિક સ્ટ્રેસ ડિસઓર્ડર
- મનોવિકૃતિ
એવું જરૂરી નથી કે બાળકના જન્મ પછી દરેક માતા ખુશ હોય. ડિલિવરી પછી સ્ત્રી અનેક પ્રકારના શારીરિક અને માનસિક ફેરફારોમાંથી પસાર થાય છે. તેમના શરીરમાં થતા વિવિધ આંતરસ્ત્રાવીય બદલાવો જરૂરી નથી કે તેઓ સારું અનુભવે. આ ઉપરાંત, સ્ત્રી સતત જવાબદારી, વર્કલોડ, શારીરિક નબળાઈ અને ઘણા બધા અદૃશ્ય માનસિક તણાવમાંથી પસાર થાય છે. આ તેમના પોસ્ટપાર્ટમ સ્વાસ્થ્યને અસર કરે છે. પ્રસૂતિ પછીના માનસિક સ્વાસ્થ્ય સાથે ચેડાં કરવાને કારણે, ઘણા પ્રકારના લક્ષણો અનુભવી શકાય છે, જેમ કે –
- મૂડ બનો
- અસ્વસ્થ થવું
- દોષિત અને શરમ અનુભવો
- વધુ કે ઓછું ખાવું
- વધુ કે ઓછી ઊંઘ
- થાક
- રડવાની વિનંતી
- કંઈપણમાં રસ નથી
- હંમેશા નકારાત્મક વિચારો રાખો
- વધુ પડતું વિચારવું
- આત્મઘાતી વિચારો આવે છે
પોસ્ટપાર્ટમ ડિપ્રેશન સાથે કેવી રીતે વ્યવહાર કરવો
- આવી મહિલાઓએ પોતાના સ્વાસ્થ્ય માટે પગલાં લેવા જોઈએ, જેથી તેઓ પોતાની સાથે તેમના બાળકોના ભવિષ્યનું પણ રક્ષણ કરી શકે. આવો જાણીએ આવી સ્થિતિમાં મહિલાઓએ શું કરવું જોઈએ-
- તમારી લાગણીઓ તમારી માતા સાથે અથવા તમારી નજીકના અનુભવી વ્યક્તિ સાથે શેર કરો. આવી પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે તે તમને અનુભવી રીતો આપી શકે છે.
- તમારા જીવનસાથીની મદદ લેવામાં સંકોચ ન કરો. ઘરનું કામ હોય કે બાળકોનું કામ હોય, તમારી સ્વ-સંભાળને ધ્યાનમાં રાખીને તમારા જીવનસાથીની જરૂરી મદદ લો.
- સંભાળ રાખનારની મદદ લો. અથવા ઘરના અન્ય કામ માટે કોઈ ગૃહસ્થની મદદ લો જેથી તમારા કામનો બોજ હળવો બને અને તમે ફક્ત તમારા અને તમારા બાળક વિશે જ વિચારી શકો.
- જૂના નજીકના મિત્રો સાથે વાત કરો. પરંતુ એવા લોકો સાથે વાત ન કરો કે જેમને તમારા માટે દિલગીર છે. એવા મિત્રો સાથે વાત કરો જે તમને હસાવશે અને થોડા સમય માટે તમને તમારા બાળપણમાં લઈ જશે.
- જ્યારે કંઈ અસરકારક લાગતું નથી અને પરિસ્થિતિમાં કોઈ સુધારો થતો નથી, ત્યારે વિલંબ કર્યા વિના મનોચિકિત્સકની સલાહ લો.
તમે આ અન્ય પદ્ધતિઓ અપનાવીને પણ તમારા માતાના સ્વાસ્થ્યને સુધારી શકો છો –
- પ્રકૃતિ સાથે જોડાઓ
- ધ્યાન
- ચાલવું
- તમે સ્નાન કરો
- એક જર્નલ લખો
- પ્રેરણાદાયી ટૂંકી વાર્તાઓ વાંચો
