શુક્રવારે મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા સરમાની આગેવાની હેઠળની રાજ્ય કેબિનેટે આસામ મુસ્લિમ લગ્ન અને છૂટાછેડા નોંધણી અધિનિયમ-1935 (આસામ MMRDA)ને રદ કરવાનો નિર્ણય લીધો હતો. મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા સરમાએ પોતે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર લખ્યું છે કે આ કાયદો રદ્દ થવાથી રાજ્યમાં બાળ લગ્ન રોકાશે. જો કે, મુસ્લિમ સમુદાય હિમંતા સરકારના આ પગલાનો વિરોધ કરી રહ્યો છે અને તેને મુસ્લિમો વિરુદ્ધ દૂષિત કાર્યવાહી ગણાવી રહ્યો છે.
મુખ્ય પ્રધાન સરમાએ લખ્યું હતું કે કાયદાની જરૂરિયાત મુજબ કન્યાએ 18 અને 21 વર્ષની કાયદેસરની ઉંમર પ્રાપ્ત કરી નથી. આ નિર્ણય આસામમાં બાળ લગ્નને રોકવા માટેનું બીજું મહત્વનું પગલું છે.”
આ અધિનિયમને કેમ રદ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો તે અંગે વિગતવાર જણાવતા, સરકારે કહ્યું કે આ કાયદા હેઠળ લગ્ન અને છૂટાછેડાની નોંધણી ફરજિયાત નથી. તદુપરાંત, લગ્ન અને છૂટાછેડાની નોંધણી પ્રણાલી સારી રીતે જાળવવામાં આવતી નથી અને ધોરણોનું પાલન ન કરવા માટે અવકાશ રહે છે.
સમાચાર એજન્સી એએનઆઈ અનુસાર, રાજ્ય સરકારે કહ્યું, “અધિનિયમની જોગવાઈઓ અનુસાર, કાયદો 21 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના (પુરુષો માટે) અને 18 વર્ષ (મહિલાઓ માટે) ના લગ્નની નોંધણી માટે અવકાશ પ્રદાન કરે છે. કાયદાની જોગવાઈઓને લાગુ કરવા માટે કોઈ દેખરેખ પદ્ધતિ ન હતી.” આસામના મંત્રી જયંત મલ્લ બરુઆએ કહ્યું કે મુસ્લિમ લગ્ન-છૂટાછેડા અધિનિયમને રદ્દ કરવું એ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
હવે શું બદલાશે?
રદ કરાયેલા કાયદા હેઠળ, મુસ્લિમ લગ્ન અને છૂટાછેડાની નોંધણી ફરજિયાત ન હતી પરંતુ સ્વૈચ્છિક હતી. આ કાયદા હેઠળ, કેટલાક લોકોને મુસ્લિમોના લગ્ન અને છૂટાછેડાની નોંધણી માટે લાઇસન્સ આપવામાં આવ્યું હતું. હવે કાયદો રદ્દ થયા બાદ આવા લોકો લગ્ન અને છૂટાછેડાની નોંધણી કરાવી શકશે નહીં. આસામ સરકારે જણાવ્યું હતું કે સમગ્ર રાજ્યમાં 94 લોકો એવા હતા જેમણે મુસ્લિમ લગ્ન અને છૂટાછેડા નોંધાવ્યા હતા.
સરકારે કહ્યું છે કે આ અધિનિયમને રદ્દ કર્યા બાદ આવા 94 મુસ્લિમ લગ્ન રજીસ્ટ્રારને તેમના પુનર્વસન માટે 2 લાખ રૂપિયાનું વળતર આપવામાં આવશે. જિલ્લા કમિશ્નર અને જિલ્લા રજીસ્ટ્રાર 94 મુસ્લિમ લગ્ન રજીસ્ટ્રાર દ્વારા જાળવવામાં આવેલ રજીસ્ટ્રેશન રેકોર્ડ્સ સંભાળશે. મંત્રી બરુઆના જણાવ્યા અનુસાર, અગાઉના કાયદા હેઠળ નોંધાયેલા તમામ લગ્ન અને છૂટાછેડા સ્પેશિયલ મેરેજ એક્ટ હેઠળ નોંધવામાં આવશે.
તમને જણાવી દઈએ કે જ્યારથી હિમંતા બિસ્વા સરમા રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બન્યા છે ત્યારથી રાજ્યમાં સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરવી તેમની પ્રાથમિકતાઓમાંની એક છે. આ મહિનાની શરૂઆતમાં તેમણે કહ્યું હતું કે સરકાર રાજ્યમાં બહુપત્નીત્વ પર પ્રતિબંધ મૂકશે. તેમણે ઘણી વખત કહ્યું છે કે ઉત્તરાખંડ અને ગુજરાત પછી આસામ સમાન નાગરિક સંહિતા લાગુ કરનાર ત્રીજું રાજ્ય હશે.
ઉત્તરાખંડે આ મહિનાની શરૂઆતમાં વિધાનસભામાં સમાન નાગરિક સંહિતા બિલ પસાર કર્યું હતું. આ બિલ લગ્ન, છૂટાછેડા અને વારસાને લગતા અલગ કાયદાને બદલે અલગ-અલગ ધર્મના લોકોને લાગુ કરવા માટે સમાન નિયમની જોગવાઈ કરે છે. હવે એવું માનવામાં આવે છે કે આગામી બે-ત્રણ મહિનામાં આસામમાં સમાન સિવિલ કોડ બિલ રજૂ કરવામાં આવી શકે છે. આદિવાસી સમુદાયને તેમાં સામેલ કરવામાં આવશે નહીં.
