ભારતના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહનું ગુરુવાર, 26 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ અવસાન થયું. 92 વર્ષીય ડૉ.મનમોહન સિંહની તબિયત બગડતાં ગુરુવારે સાંજે નવી દિલ્હીની AIIMSમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યાં સારવાર દરમિયાન તેમણે અંતિમ શ્વાસ લીધા હતા. AIIMS નવી દિલ્હીએ એક ન્યૂઝ બુલેટિન બહાર પાડીને મનમોહનના મૃત્યુની પુષ્ટિ કરી છે. AIIMSએ કહ્યું, “ભારતના પૂર્વ વડાપ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંઘના નિધનની અમે ઘોષણા કરીએ છીએ. તેમણે 92 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેઓ વય સંબંધિત બિમારીઓને કારણે સારવાર હેઠળ હતા અને 20મીએ ઘરે જ નિધન થશે. 26 ડિસેમ્બર 2024. પરંતુ તે અચાનક બેભાન થઈ ગયો હતો અને તેને 8:06 કલાકે નવી દિલ્હીમાં લાવવામાં આવ્યો હતો. તેમને રાત્રે 9:51 વાગ્યે મૃત જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
પીએમ મોદીએ પૂર્વ પીએમ મનમોહન સિંહને પણ શ્રદ્ધાંજલિ આપી છે. પીએમ મોદીએ લખ્યું, “ભારત તેના સૌથી પ્રતિષ્ઠિત નેતાઓમાંના એક ડૉ. મનમોહન સિંહ જીના નિધન પર શોક વ્યક્ત કરી રહ્યું છે. નમ્ર પૃષ્ઠભૂમિમાંથી ઉભરીને, તેઓ એક પ્રતિષ્ઠિત અર્થશાસ્ત્રી બન્યા. તેઓ નાણામંત્રી સહિત વિવિધ સરકારી હોદ્દા પર રહ્યા અને વર્ષો સુધી તેઓ અમારી આર્થિક નીતિ પર ઊંડી છાપ છોડી દીધી છે અને સંસદમાં તેમની હસ્તક્ષેપ પણ ખૂબ જ વ્યવહારુ હતી અને તેમણે લોકોના જીવનને સુધારવા માટે વ્યાપક પ્રયાસો કર્યા હતા.”
આ પહેલા કોંગ્રેસ પાર્ટીના ઘણા વરિષ્ઠ નેતાઓએ આ સમાચારની પુષ્ટિ કરી હતી. પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી સલમાન ખુર્શીદ, હરિયાણાના પૂર્વ સીએમ ભૂપેન્દ્ર સિંહ હુડ્ડાએ મનમોહન સિંહને તેમના નિધન પર શ્રદ્ધાંજલિ આપી. ડૉ.મનમોહન સિંહ તેમની સાદગી, પ્રમાણિકતા અને ઉત્તમ આર્થિક નીતિઓ માટે જાણીતા હતા. તેમના નિધનથી ભારતીય રાજકારણ અને અર્થવ્યવસ્થાને ન પુરી શકાય તેવી ખોટ છે. તેમના અંતિમ સંસ્કાર સંપૂર્ણ રાજ્ય સન્માન સાથે કરવામાં આવશે.
ડૉ. મનમોહન સિંહઃ એક મહાન નાયકની જીવનયાત્રા
ડૉ. મનમોહન સિંહનો જન્મ 26 સપ્ટેમ્બર 1932ના રોજ અવિભાજિત ભારતના (હવે પાકિસ્તાનમાં) પંજાબ પ્રાંતના ગાહ ગામમાં થયો હતો. ભાગલા પછી તેમનો પરિવાર ભારત આવ્યો. તે બાળપણથી જ તેજસ્વી વિદ્યાર્થી હતો. તેણે પંજાબ યુનિવર્સિટીમાંથી ગ્રેજ્યુએશન પૂર્ણ કર્યું અને વધુ અભ્યાસ માટે કેમ્બ્રિજ અને ઓક્સફર્ડ યુનિવર્સિટીમાં ગયા.
ડૉ. સિંહે 1950ના દાયકામાં આર્થિક બાબતોના સંશોધક તરીકે તેમની કારકિર્દીની શરૂઆત કરી હતી. તેમના નોંધપાત્ર યોગદાનને કારણે, તેઓ 1971 માં ભારત સરકારના આર્થિક સલાહકારના પદ પર નિયુક્ત થયા હતા. બાદમાં તેઓ પ્લાનિંગ કમિશનના ડેપ્યુટી ચેરમેન અને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ગવર્નરનું પદ પણ સંભાળ્યું હતું.
ઉદારીકરણના પિતા
1991 માં, જ્યારે ભારત ગંભીર આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યું હતું, ત્યારે ડૉ. મનમોહન સિંહને નાણાં પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે ઐતિહાસિક આર્થિક સુધારાની શરૂઆત કરી, જેણે ભારતને આર્થિક ઉદારીકરણના માર્ગ પર લઈ લીધું. તેમના નેતૃત્વમાં અર્થતંત્રના અનેક ક્ષેત્રોમાં વિદેશી રોકાણના દરવાજા ખુલ્યા અને આર્થિક વિકાસને વેગ મળ્યો.
વડા પ્રધાન તરીકે
ડૉ. મનમોહન સિંહ 2004 થી 2014 સુધી બે ટર્મ માટે ભારતના વડાપ્રધાન હતા. તેઓ એવા પ્રથમ વડાપ્રધાન હતા કે જેઓ લોકસભાની ચૂંટણી જીત્યા ન હતા અને રાજ્યસભાના સભ્ય તરીકે આ પદ સંભાળ્યું હતું. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન આર્થિક વિકાસ અને સામાજિક યોજનાઓ પર વિશેષ ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
ખાનગી જીવન
ડૉ.મનમોહન સિંહ સાદું જીવન જીવતા નેતા હતા. તેમના પરિવારમાં તેમની પત્ની ગુરશરણ કૌર અને ત્રણ પુત્રીઓ છે. તેમને સાહિત્ય, સંગીત અને આધ્યાત્મિકતામાં ઊંડો રસ હતો. ડૉ.મનમોહન સિંહના નિધનના સમાચાર સાંભળતા જ દેશભરમાં શોકનું મોજું ફરી વળ્યું હતું.
