National News : કન્વર્જન્સ ફાઉન્ડેશને ઈન્ડિયા ઈમ્પેક્ટ શેરપા સાથે મળીને એક રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય એવી સંસ્થાઓને ઓળખવાનો છે કે જેમણે સિસ્ટમ પરિવર્તન અપનાવીને નોંધપાત્ર ફેરફારો કર્યા છે. રિપોર્ટનું શીર્ષક છે ‘સિસ્ટમેટિક ઇમ્પેક્ટ એક્સમ્પલર્સઃ યુનિક એપ્રોચેસ ટુવર્ડ સોલ્વિંગ ઇન્ડિયાઝ ડેવલપમેન્ટ ચેલેન્જ’.
સિસ્ટમ સપોર્ટ ઓર્ગેનાઈઝેશન (SSOs) કેન્દ્ર અને રાજ્ય સ્તરે સરકાર સાથે મળીને કામ કરે છે. જેના દ્વારા મોટી સંખ્યામાં લોકોને લાભ મળવાની સાથે સિસ્ટમમાં ફેરફારને કારણે ઉભી થતી સમસ્યાઓના નિરાકરણ માટેના પ્રયાસો કરવામાં આવે છે. ભારતમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો પહેલાથી જ સામાજિક અને આર્થિક વિકાસ પર મોટા પ્રમાણમાં ભંડોળ ખર્ચી રહી છે. રિઝર્વ બેંકના ડેટા અનુસાર, 2022-23માં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોનો કુલ સામાજિક ખર્ચ 21.03 લાખ કરોડ રૂપિયા હતો. જો કે, ભારત સરકાર દ્વારા વિશાળ મૂડીરોકાણ હોવા છતાં, વિકાસના લક્ષ્યોને હાંસલ કરવા માટેના પ્રયત્નોને વેગ આપવાની ઘણી સંભાવનાઓ છે.
મોટી વસ્તીને ટેક્નોલોજી સપોર્ટ પૂરો પાડવા માટે સરકારો સાથે કામ કરવા માટે મોટી સંખ્યામાં સિસ્ટમ સપોર્ટ સંસ્થાઓની જરૂર પડે છે, આ રિપોર્ટ સાથે, ધ કન્વર્જન્સ ફાઉન્ડેશન અને ઈન્ડિયા ઈમ્પેક્ટ શેરપાનો હેતુ એક કાર્યક્ષમ માળખું પ્રદાન કરવાનો છે જે સંબોધિત કરે છે કે સિસ્ટમ સપોર્ટ સંસ્થાઓ સરકારો સાથે કેવી રીતે કામ કરી શકે છે. મોટા પ્રમાણમાં લોકોને ફાયદો થાય છે.
રિપોર્ટમાં ભારતની 20 મુખ્ય સિસ્ટમ સપોર્ટ સંસ્થાઓની વિગતો આપવામાં આવી છે. આ રિપોર્ટમાં વાસ્તવિક દુનિયાના ઉદાહરણો રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. આ અહેવાલ અન્ય બિન-લાભકારી સંસ્થાઓને પણ પ્રેરિત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે અને આ પ્રોગ્રામ સંબંધિત માહિતી પ્રદાન કરે છે. આ રિપોર્ટ જણાવે છે કે ભારતીય સંદર્ભમાં કઈ વસ્તુઓ કામ કરી શકે છે.
રિપોર્ટ લોન્ચ ઈવેન્ટમાં, જલ શક્તિ મંત્રાલયના પીવાના પાણી અને સ્વચ્છતા વિભાગના સચિવ વિની મહાજને અહેવાલમાં સમાવિષ્ટ 20 સંસ્થાઓના કાર્ય અને યોગદાનની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે બિન-લાભકારી સંસ્થાઓએ સરકારો સાથે કામ કરીને સિસ્ટમ બદલવાનો અભિગમ અપનાવ્યો છે. આ મોટા પાયે પરિવર્તનમાં ફાળો આપી શકે છે.
‘સિસ્ટમ ચેન્જ એપ્રોચ એ ખાસ વિચાર છે’
આશિષ ધવને, ધ કન્વર્જન્સ ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક અને સીઈઓ, દેશના જટિલ પડકારોનો સામનો કરવા માટે સિસ્ટમ પરિવર્તનના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે સિસ્ટમ પરિવર્તનનો અભિગમ ખૂબ જ વિશિષ્ટ વિચાર છે, જેમાં પરિવર્તન લાવવાની મોટી સંભાવના છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે અમે આ અહેવાલ એવા અગ્રણી ભારતીય સંગઠનોને ઓળખવા માટે તૈયાર કર્યો છે કે જેમણે અન્ય સામાજિક ઉદ્દેશ્ય સંસ્થાઓને પ્રેરિત કરવા અને તેમને સંબંધિત માહિતી પૂરી પાડવા માટે પ્રણાલીમાં ફેરફાર કર્યો છે, જેથી તે જાણી શકાય કે ભારતીય સંદર્ભમાં શું કામ કરી શકે છે.
ખડતલ પડકારોનો સામનો કરવા માટે પર્યાપ્ત નાણાકીય સંસાધનોના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડતા, બિલ એન્ડ મેલિન્ડા ગેટ્સ ફાઉન્ડેશનના ઈન્ડિયા કન્ટ્રી ઓફિસના ડિરેક્ટર હરિ મેનને જણાવ્યું હતું કે સરકારો દ્વારા સંચાલિત અને ભાગીદારો દ્વારા સમર્થિત સિસ્ટમો પરિવર્તન લાંબા ગાળાના પરિવર્તનને લાવી શકે છે, કાર્યક્ષમતા વધારી શકે છે. વિકાસ કાર્યક્રમો અને લોકોના જીવન પર કાયમી અસર બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જો કે, આવા પરિવર્તનને પ્રાપ્ત કરવામાં સમય લાગે છે.
સિસ્ટમમાં ફેરફારની પ્રેક્ટિસની મોટા પાયે તપાસ કર્યા બાદ રિપોર્ટ આવ્યો છે
– પરિવર્તન માટે માંગ અને સંરેખણ બનાવવું
– ડેટા, પુરાવા અને સંશોધન પર પરિવર્તનના સિદ્ધાંતને આધારે
– પોલિસી ડિઝાઇન અને અમલીકરણમાં ઇનપુટ પ્રદાન કરવું
– સ્કેલ પર ઉપયોગ કરી શકાય તેવા ઉકેલોની રચના અને નિદર્શન
– સરકારમાં સંસ્થાકીય ક્ષમતાને મજબૂત બનાવવી
– મોટી સંખ્યામાં વપરાશકર્તાઓ માટે ભાગીદાર નેટવર્કની રચના
– વંચિતો માટે ઉપયોગી બજાર બનાવવું
રિપોર્ટનો હેતુ શું છે?
અહેવાલ વાસ્તવમાં એક વ્યાપક જ્ઞાન સંસાધન તરીકે સેવા આપે છે જેનો હેતુ સિસ્ટમમાં પરિવર્તન માટેના અભિગમોને આકાર આપવાનો છે. સામાજિક ઉદ્દેશ્યની સંસ્થાઓ તેને કેવી રીતે અપનાવી શકે તે પણ તે દર્શાવે છે. સિસ્ટમ સપોર્ટ સંસ્થાઓ કેવી રીતે ફરક લાવી શકે છે તે માટે તે એક અનન્ય મોડેલ પ્રદાન કરે છે.
કન્વર્જન્સ ફાઉન્ડેશન શું છે, તે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે?
કન્વર્જન્સ ફાઉન્ડેશન (TCF) ની સ્થાપના 2021 માં આશિષ અને મનીષા ધવન દ્વારા કરવામાં આવી હતી. TCF માને છે કે સમાજ અને રાષ્ટ્રના વિકાસ માટે આર્થિક પ્રગતિ પણ જરૂરી છે. આ સંદર્ભમાં, TCF કેટલાક મહત્વપૂર્ણ કાર્યક્રમો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેમાં વધુ સારા રોકાણ માટે વાતાવરણ ઊભું કરવું, માલ અને સેવાઓની નિકાસને વેગ આપવો, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીને વેગ આપવો અને મહિલાઓની આર્થિક શક્તિમાં સુધારો કરવાનો સમાવેશ થાય છે. TCF અનુસાર, ભારતના વિકાસ અને વિકાસના પડકારોનો અસરકારક રીતે સામનો કરવા માટે સિસ્ટમમાં ફેરફાર જરૂરી છે. તેથી, આવી સંસ્થાઓને પ્રમોટ કરવામાં આવે છે જેનું ધ્યેય પ્રણાલીગત પરિવર્તન દ્વારા વધુ અસર બનાવવાનું છે.
