રેલ્વે અંગેની સંસદીય સ્થાયી સમિતિએ સંસદના શિયાળુ સત્રમાં સંસદમાં અહેવાલ રજૂ કર્યો છે. કમિટીએ આવકની ખોટ ઘટાડવા માટે એર-કન્ડિશન્ડ (AC) વર્ગના ભાડા એટલે કે ટ્રેન ભાડાની સમીક્ષા કરવાની ભલામણ કરી છે. આ સાથે, સામાન્ય વર્ગની મુસાફરી સસ્તું રહે તેની ખાતરી કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. જો સરકાર સમિતિના વિચારો સાથે સહમત થાય તો એસી ક્લાસના રેલ્વે ભાડામાં વધારો થઈ શકે છે.
વાસ્તવમાં, બીજેપી સાંસદ સીએમ રમેશની આગેવાની હેઠળની સમિતિએ 2024-25ના બજેટના અંદાજો જોયા હતા. તેમાં પેસેન્જર રેવન્યુ રૂ. 80,000 કરોડ હોવાનો અંદાજ છે જ્યારે માલવાહક ટ્રાફિકમાંથી રૂ. 1.8 લાખ કરોડનો અંદાજ છે. રેલ્વે સમિતિએ ટ્રેનની મુસાફરીના વિવિધ વર્ગોના ભાડાના વિગતવાર વિશ્લેષણની જરૂરિયાત વ્યક્ત કરી હતી જેથી મુસાફરોની આવકમાં વધારો કરી શકાય. સંસદીય સમિતિએ જણાવ્યું હતું કે સામાન્ય વર્ગની મુસાફરી સસ્તી હોવી જોઈએ પરંતુ સંચાલન ખર્ચ અને નુકસાન ઘટાડવા એસી વર્ગના ભાડાની સમીક્ષા કરવા પર ભાર મૂક્યો હતો.
આ ઉપરાંત, રિપોર્ટમાં ભારતીય રેલ્વેને પેસેન્જર ટ્રેનોના ઓપરેશનલ ખર્ચની સમીક્ષા કરવા અને ટિકિટને સસ્તું રાખવા માટે ખર્ચને શ્રેષ્ઠ બનાવવા માટે પણ કહેવામાં આવ્યું છે. રેલવે મંત્રાલયે સ્પષ્ટ કર્યું કે દર વર્ષે 56,993 કરોડ રૂપિયાનું ડિસ્કાઉન્ટ આપવામાં આવી રહ્યું છે અને મુસાફરોને દરેક ટિકિટ પર 46 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ મળી રહ્યું છે. સમિતિએ નાણાકીય કામગીરી સુધારવા માટે કેટરિંગ સેવાઓ જેવી કેટેગરી નાબૂદ કરવાની પણ ભલામણ કરી છે. સમિતિએ કેટરિંગ સંબંધિત સામાજિક સેવાની જવાબદારીઓના નાણાકીય બોજને ઘટાડીને સ્પર્ધાત્મક ભાવે ગુણવત્તાયુક્ત ખોરાક આપવાની ભલામણ કરી હતી.
રેલવેના ખાનગીકરણની ચર્ચા વચ્ચે સ્ટેન્ડિંગ કમિટીએ રેલવે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં ખાનગી ક્ષેત્રની ભાગીદારી વધારવાની ભલામણ કરી છે. રેલવે એમેન્ડમેન્ટ બિલ 2024ના કારણે રેલવેના ખાનગીકરણ પર ચર્ચા શરૂ થઈ હતી, જેને વિપક્ષે રેલવેના ખાનગીકરણની દિશામાં એક ગુપ્ત પગલું ગણાવ્યું હતું, જોકે, રેલવે પ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવે આ દાવાઓને ફગાવી દીધા હતા અને કહ્યું હતું કે રેલવેનું ખાનગીકરણ કરવામાં આવી રહ્યું નથી.
વાસ્તવમાં, રેલ્વે સમિતિએ તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, ભારતીય રેલ્વે ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના આધુનિકીકરણ માટે મોટા મૂડી રોકાણની જરૂર છે. સુધારણા માટે નોંધપાત્ર અવકાશ છે અને આયોજિત ખર્ચમાં નોંધપાત્ર વધારો કરવાની જરૂર છે. સમિતિએ એવી પણ ભલામણ કરી છે કે રેલવેએ એસી ક્લાસનું ભાડું ઓપરેટિંગ ખર્ચને અનુરૂપ બનાવવું જોઈએ અને સામાન્ય વર્ગને સસ્તું રાખવું જોઈએ જેથી કરીને તમામ વર્ગના લોકો તેનો લાભ લઈ શકે.
