દિવાળીની તૈયારીઓ પૂરજોશમાં ચાલી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં શોપિંગ લિસ્ટમાં જ્વેલરી હોવી સ્વાભાવિક છે. આજકાલ જ્વેલરી માત્ર સોના, ચાંદી અને હીરા પુરતી મર્યાદિત નથી. લોકો ઘણા પ્રકારના ક્રિસ્ટલ પણ પસંદ કરી રહ્યા છે. જો કે રૂબી અને નીલમ જેવા કુદરતી રત્નો અથવા સ્ફટિકો અંધારામાં પણ ચમકતા હોય છે, પરંતુ તે મોંઘા પણ હોય છે. પરંતુ આજે આર્ટિફિશિયલ ક્રિસ્ટલ્સની પણ ઘણી ડિમાન્ડ છે, તેઓ ભલે અંધારામાં ચમકતા ન હોય, પરંતુ તેઓ જ્વેલરીને કલરફુલ બનાવે છે, જેના કારણે તેમની અલગ પ્રકારની ડિમાન્ડ છે. ખાસ વાત એ છે કે તેઓ ખૂબ જ આર્થિક પણ છે. હવે કૃત્રિમ ક્રિસ્ટલ પણ આવી રહ્યા છે જે અંધારામાં ચમકશે. જ્વેલર બનેલા વૈજ્ઞાનિકે લેબમાં વિશ્વનું પ્રથમ ક્રિસ્ટલ તૈયાર કર્યું છે જે અંધારામાં ચમકે છે.
ઘણા વર્ષોના પ્રયોગો પછી સફળતા મળી
યુનિવર્સિટી ઓફ વેસ્ટ ઓફ ઈંગ્લેન્ડ (UWE) ના વૈજ્ઞાનિક સોફી બૂન્સે વિશ્વની પ્રથમ સિંગલ સ્ટોન લેબમાં ઉગાડવામાં આવેલ ક્રિસ્ટલ બનાવ્યું છે જે અંધારામાં પણ ચમકી શકે છે. તે ઘણા વર્ષોથી લેબમાં ક્રિસ્ટલ તૈયાર કરવાના પ્રયોગો કરી રહી છે. જેમાં આજની જ્વેલરીમાં આવા ક્રિસ્ટલ્સના સંભવિત ઉપયોગો પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું. આ સ્ફટિક તેમના પ્રયત્નોનું પરિણામ છે.
સિલિકોન ક્રિસ્ટલની જેમ
તેના અગાઉના પ્રયોગોમાં, બૂન્સે ઔદ્યોગિક કચરામાંથી બનેલા પ્લેટિનમ રિંગ્સમાંથી રૂબી ઉગાડવામાં સફળતા મેળવી હતી. સ્વિસ કંપની BREVALOR Sarl સાથે સહયોગ કર્યો અને સિંગલ સ્ટોન બનાવવા માટે તેમની નવી સામગ્રી, “BRG” નો ઉપયોગ કરીને ક્રિસ્ટલ બનાવ્યું. બીઆરજી ક્રિસ્ટલ્સનું ઉત્પાદન સિલિકોન ક્રિસ્ટલ્સના ઉત્પાદન જેવું જ છે.
તેઓ કેવી રીતે ચમકે છે?
રોજિંદા જીવનમાં જોવા મળતી ફોસ્ફોરેસન્ટ સામગ્રી સામાન્ય રીતે બિન-પારદર્શક સામગ્રી જેમ કે પ્લાસ્ટિક, લેકવર્સ, પેઇન્ટ અથવા અન્ય એક્સિપિયન્ટ્સમાં જડિત રંગદ્રવ્યો પર આધારિત હોય છે. નવા ક્રિસ્ટલ સાથે, ત્રિ-પરિમાણીય પારદર્શક વોલ્યુમો પર આધારિત નવી ડિઝાઇન અસરોનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. આનાથી આંતરિક પ્રકાશ સ્રોતનો ઉપયોગ કરવાનું શક્ય બને છે જેને માત્ર દિવસના પ્રકાશના ટૂંકા ગાળાની જરૂર હોય છે. ક્રિસ્ટલની લ્યુમિનેસન્ટ અસર ક્રિસ્ટલ મેટ્રિક્સમાં યુરોપિયમ, ડિસ્પ્રોસિયમ અને નિયોડીમિયમના આયનોને કારણે છે. આના કારણે પ્રકાશ થોડા સમય માટે ક્રિસ્ટલમાં સંગ્રહિત થઈ જાય છે.
અંધારામાં સ્ફટિક કેવી રીતે ચમકે છે?
એકવાર સક્રિય થયા પછી, શોષિત ઊર્જા પદાર્થના અણુઓને ઉત્તેજિત અને અસ્થિર સ્થિતિમાં જવા માટેનું કારણ બનશે. પદાર્થને અસ્પષ્ટ સ્થિતિમાં પરત કરવા માટે, તે એક સંક્રમણમાંથી પસાર થાય છે જેમાં અમુક સમયગાળા માટે પ્રકાશનું પુનઃ ઉત્સર્જન થાય છે, જેને લ્યુમિનેસેન્સ કાર્યક્ષમતા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
બૂન્સ આને શરૂઆત માને છે
બૂન્સે IFL સાયન્સને કહ્યું, “અગાઉના અભ્યાસોએ માન્યતા આપી છે કે કલા અને ટેકનોલોજી એકબીજાને પ્રભાવિત કરી શકે છે, એકબીજાને પ્રેરણા આપી શકે છે. સ્ફટિક વૃદ્ધિની તકનીકના સંદર્ભમાં અને તેના પર કલાત્મક અસરોને સક્ષમ કરવા માટે કેટલાકને પકડવાની જરૂર છે. “મારું સંશોધન માત્ર એક રોમાંચક પ્રવાસની શરૂઆત દર્શાવે છે જેમાં પ્રયોગશાળામાં ઉગાડવામાં આવેલા સ્ફટિકોનો ઉપયોગ જ્વેલરીમાં અને વ્યાપક સર્જનાત્મક સંદર્ભમાં નવીનતા લાવવા માટે કરવામાં આવે છે.”
ક્રિસ્ટલ ડેવલપમેન્ટ સેન્ટર બનાવવાનો ઈરાદો
તેના ભાવિ ધ્યેયો વિશે, બૂન્સ કહે છે, “મારું લક્ષ્ય એક કલાત્મક ક્રિસ્ટલ ડેવલપમેન્ટ સેન્ટર શરૂ કરવાનું છે જ્યાં ક્રિસ્ટલ ઉત્પાદકો અને કલાકારો સહયોગ કરે. તેઓ રંગદ્રવ્ય, ગ્લેઝ, દંતવલ્ક (તમામ નાના સ્ફટિકો) અને રત્નો બનાવવા માટે વધુ ટકાઉ અને નવીન ક્રિસ્ટલ સામગ્રી પર કામ કરે છે.”
બૂન્સે એમ પણ કહ્યું કે અંધકારમાં વર્તમાન ડિઝાઇનની દૃશ્યતા 24 કલાક સુધી ટકી શકે છે અને સમય જતાં તેની તીવ્રતામાં ધીમે ધીમે ઘટાડો થાય છે. પ્રયોગશાળામાં ઉગાડવામાં આવેલા રત્નોમાં બૂનનું સંશોધન UWE ના બોવર એશ્ટન કેમ્પસમાં 28 નવેમ્બરથી 3 ડિસેમ્બર સુધી પ્રદર્શનમાં હશે.
