કીડીઓ ઘણા કિસ્સાઓમાં માણસો કરતા વધુ હોશિયાર હોવાનું કહેવાય છે. વૈજ્ઞાનિકોએ તેમના પ્રયોગોમાં પણ કંઈક આવું જ શોધી કાઢ્યું છે. કીડીઓએ માનવીઓને સહકાર કે સંકલનમાં ખૂબ પાછળ છોડી દીધા છે અને ઘણી ક્ષમતાઓમાં ઘણી આગળ છે.
કીડીઓ હંમેશા વૈજ્ઞાનિકો માટે અભ્યાસનો વિષય રહી છે. કીડીઓ હંમેશા તેને આશ્ચર્યચકિત કરે છે. જૂથોમાં કામ કરીને, તેઓ આશ્ચર્યજનક પરિણામો ઉત્પન્ન કરતા જોવા મળ્યા છે. તેમનો પરસ્પર સંકલન માણસોને પણ પાછળ છોડી દે તેવું લાગે છે. જો કદમાં તફાવત દૂર કરવામાં આવે, તો કીડીઓ ખરેખર મનુષ્યો કરતાં ઘણી ચડિયાતી દેખાય છે. તો શું કીડીઓ ખરેખર માણસો કરતા હોશિયાર છે? છેવટે, તેઓ કઈ બાબતોમાં મનુષ્યો કરતાં વધુ સારા છે?
કીડીઓ મનુષ્ય કરતાં કેટલી સ્માર્ટ છે એ પ્રશ્નનો જવાબ જાણવા માટે વૈજ્ઞાનિકોએ પિયાનો મૂવર પઝલનો ઉપયોગ કર્યો હતો જેમાં કીડીઓ અને માનવીઓનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. અભ્યાસમાં, જ્યારે એક માનવ એક કીડી કરતાં વધુ બુદ્ધિશાળી હોવાનું જણાયું હતું, જૂથોમાં કીડીઓએ મોટી સફળતા હાંસલ કરી હતી, જ્યારે માનવ જૂથ નિષ્ફળ ગયું હતું.
કીડીઓની સફળતાનું રહસ્ય તેમના જૂથ સંકલનમાં રહેલું છે. તેમની વસાહત એક કુટુંબ છે અને વાસ્તવમાં બધી કીડીઓ બહેનો જેવી છે, તેમની સમાન રુચિઓ છે અને સહકાર અને સંકલન જ તેમને તેમના કાર્યમાં શ્રેષ્ઠ પરિણામ આપે છે.
તેમ છતાં, કીડીઓ વિશે ઘણી વસ્તુઓ આશ્ચર્યજનક છે. આ વિશ્વના સૌથી જૂના જંતુઓ છે. અને કીડી પોતાના વજનથી 50 ગણું વધારે ઉપાડી શકે છે. અને સાથે મળીને તેઓ વધારે પ્રમાણમાં વજન ઉપાડે છે. આનું કારણ એ છે કે તેમના સ્નાયુઓ તેમના શરીરના વજન કરતા વધુ જાડા છે. જ્યારે મોટા પ્રાણીઓમાં આવું થતું નથી.
કીડીઓની વસાહતો ઘણી મોટી હોય છે, જો કે એક વસાહતમાં માત્ર થોડા ડઝન કીડીઓનો સમાવેશ થઈ શકે છે. પરંતુ એક વસાહતમાં સરેરાશ હજારો કીડીઓ હોય છે અને તેઓ પોતાની અંદર ખોરાક રાખવાની ખાસ વ્યવસ્થા પણ કરે છે. હકીકતમાં, કેટલીક કોલોનીઓમાં 30 કરોડ સુધીની કીડીઓ જોવા મળી છે.
કીડીઓ પાસેથી શીખવા માટે કોઈ સંકલન અને સહકાર નથી. તેમાં કામનું વિભાજન પણ ઘણું સારું છે. કીડીઓ અનેક પ્રકારના કાર્યોને એકબીજામાં વહેંચે છે. જ્યાં રાણી કીડીનું કામ માત્ર ઈંડા આપવાનું છે. બાકીની માદા કીડીઓ ખોરાકની ગોઠવણ અને સંગ્રહ કરવામાં કામદાર તરીકે કામ કરે છે. જ્યારે નર કીડીઓનું કામ માત્ર રાણી કીડીને ઈંડા આપવામાં મદદ કરવાનું છે.
ઘણા લોકો માનતા નથી કે કીડીને કાન નથી હોતા. તેનાથી પણ વધુ આશ્ચર્યજનક બાબત એ છે કે તેઓ રાસાયણિક સંકેતો મોકલીને એકબીજા સાથે વાતચીત કરે છે. આ રસાયણોને ફેરોમોન્સ કહેવામાં આવે છે. આ દ્વારા તેઓ તેનો ઉપયોગ ભયની ચેતવણી આપવા, ખોરાક આપવા અને નર કીડીઓને આકર્ષવા માટે કરે છે.