જો તમે વીંછી ન જોઈ હોય, તો તમે તેના વિશે સાંભળ્યું જ હશે. આ નાનું સુંદર પ્રાણી ખાસ કરીને ઝેરી પ્રાણી તરીકે જાણીતું છે. પંજા જેવા પકડવાના ઉપકરણવાળા બે હાથ જેવા અંગો અને સૌથી ખતરનાક ઝેરી ડંખવાળી પૂંછડી કોઈપણને ડરાવવા માટે પૂરતી હોઈ શકે છે. આ એટલા ખતરનાક નથી જેટલા દેખાય છે, પરંતુ તે વિશ્વના સૌથી મોંઘા પ્રવાહી તરીકે જાણીતા છે. તેમના વિશે ઘણી બધી વાતો છે જે ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે.
રસપ્રદ વાત એ છે કે, વીંછી જંતુઓ નથી. કરોળિયા જેવા દેખાતા આ 8 પગવાળા જીવો એરાકનિડ્સ છે, એટલે કે અષ્ટપદી જીવો. સામાન્ય રીતે, તેમનું કદ 1 થી 23 સેમી સુધીનું હોય છે અને તેમનું વજન 56 ગ્રામ સુધી હોય છે. પણ ઘણા સમય પહેલા, તેઓ એક મીટર લાંબા પણ હતા.
બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે વીંછી લાખો નહીં, પણ અબજો વર્ષ જૂના જીવો છે. આ કદાચ આજે જીવિત સૌથી જૂના પ્રાણીઓ હશે. અવશેષો દર્શાવે છે કે તેઓ 450 મિલિયન વર્ષો પહેલા પણ પૃથ્વી પર અસ્તિત્વમાં હતા. જ્યારે પ્રખ્યાત ડાયનાસોર જેવા પ્રાણીઓ પૃથ્વી પર ફક્ત 240 મિલિયન વર્ષ પહેલાં આવ્યા હતા અને આધુનિક માનવીઓ ફક્ત 2 લાખ વર્ષ પહેલાં આવ્યા હતા.
નર અને માદા વીંછી પણ સમાગમ પહેલાં નૃત્ય કરે છે. અને આ નૃત્ય થોડી મિનિટોથી કલાકો સુધી ચાલી શકે છે. તેઓ પહેલા એકબીજાના હાથ જેવા ભાગોને પોતાની સામે પકડી રાખે છે. પછી તેઓ આગળ પાછળ ફરવા લાગે છે. આ સમય દરમિયાન તેની પૂંછડી ઉંચી રહે છે. નૃત્યના અંતે, નર વીંછી માદા માટે પોતાના શુક્રાણુ જમીન પર છોડીને ચાલ્યો જાય છે. (પ્રતિનિધિક છબી: કેનવા
વીંછીઓ માત્ર ખતરો જોયા પછી તરત જ ડંખ મારતા નથી, પરંતુ તેઓ ડંખ મારતી વખતે કેટલું ઝેર છોડવા માંગે છે તે પણ નક્કી કરી શકે છે. એટલે કે, તેઓ ઝેરનો ઉપયોગ ખૂબ જ ઓછો કરતા જોવા મળ્યા છે. ક્યારેક, તેઓ કોઈ પ્રાણીને કરડે છે અને કોઈ ઝેર છોડ્યા વિના તેને છોડી દે છે. તેમના ડંખમાં ડઝનબંધ પ્રકારના ઝેરનું મિશ્રણ હોય છે, અને વીંછીના ઝેરનો માત્ર એક ચતુર્થાંશ ભાગ જ માણસોને મારી શકે છે.
તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે વીંછીના ડંખનું ઝેર માત્ર ઘાતક જ નથી હોતું. તેના બદલે, તબીબી ક્ષેત્રમાં તેના ઘણા ઉપયોગો છે. તેના પદાર્થો ઘણા રોગોની સારવાર કરવામાં સક્ષમ છે. આ જ કારણ છે કે તેના ડંખમાંથી નીકળતા ઝેરની ખૂબ માંગ છે અને તે અત્યંત મૂલ્યવાન છે. એવું કહેવાય છે કે તે વિશ્વનું સૌથી મોંઘુ પ્રવાહી છે.
