તમે અંજીર અને તેને ખાવાના ફાયદા વિશે ઘણું સાંભળ્યું હશે. તે ફાઈબર, વિટામિન્સ અને મિનરલ્સથી ભરપૂર માનવામાં આવે છે. અંજીર ખાવું એ ઘણા રોગોના ઉપચાર તરીકે પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક કહેવાય છે. પરંતુ શું તમે અંજીરના ઝાડ વિશે જાણો છો? હા, અંજીરનું વૃક્ષ પણ ઘણી બાબતોમાં ખૂબ જ અનોખું અને વિશિષ્ટ છે. તેનો ઉપયોગ ફક્ત આજે જ થતો નથી પરંતુ હજારો વર્ષોથી તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે અને તેનું સાંસ્કૃતિક મહત્વ પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હોવાનું કહેવાય છે. તો ચાલો જાણીએ અંજીરના ઝાડ વિશે કેટલીક ખાસ વાતો.
અંજીરના ઝાડ ખાસ કરીને તેમના લાંબા જીવન માટે જાણીતા છે. કેટલાક વૃક્ષો સદીઓ જૂના હોવાનું કહેવાય છે. તેઓ લાંબા સમય સુધી વિવિધ પર્યાવરણીય પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે જાણીતા છે. તેઓ લાંબા સમય સુધી ટકી રહેવાની ગુણવત્તાનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે. આ ઝાડના પાંદડા પહોળા છે, આકારમાં લોબ છે અને તેમનો લીલો રંગ જીવંત લાગણી આપે છે. આ જ કારણ છે કે ઘણી વખત લોકો આ વૃક્ષને માત્ર શણગાર માટે જ ઉગાડે છે.
અંજીરનું ઝાડ લાંબો ઇતિહાસ ધરાવે છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે તે પૃથ્વી પર 80 મિલિયન વર્ષો પહેલાથી છે, એટલે કે, તે ડાયનાસોરના યુગ પહેલાથી પૃથ્વી પર વધી રહ્યો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે ઉત્તર અને પશ્ચિમ એશિયામાં પ્રથમ આવ્યું હતું અને માનવ દ્વારા ઉગાડવામાં આવેલ પ્રથમ ફળ હોવાનો પણ દાવો કરવામાં આવે છે. રોમ, સુમેર, ગ્રીસ સહિતની ઘણી જૂની સંસ્કૃતિઓમાં તેનો ઉલ્લેખ છે, જ્યારે તે 16મી સદીમાં ચીન અને ઈંગ્લેન્ડમાં લોકપ્રિય હતો.
અંજીરના વૃક્ષની ગણતરી એવા વૃક્ષોમાં થાય છે જે અત્યંત સ્થિતિસ્થાપક હોય છે અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં પણ ટકી શકે છે. તે ઘણા પ્રકારની આબોહવા અને જમીનમાં ખીલી શકે છે. આ કારણોસર, તેની ખેતી પણ વહેલી શરૂ થઈ. હા, આ વૃક્ષ નિયમિતપણે ઉગાડવામાં આવે છે, તે થોડા વૃક્ષોમાંથી એક છે જે શણગાર અને ફળ બંને માટે ઉગાડવામાં આવે છે. આજે 700 થી વધુ પ્રજાતિઓ ઓળખવામાં આવી છે.
તે સ્પષ્ટ છે કે તેને વિશાળ સાંસ્કૃતિક હાજરી મળી છે અને તેથી જ તેણે વિશ્વના ઘણા ચિત્રકારો અને લેખકોને પ્રેરણા આપી છે. યુરોપીયન ઇતિહાસમાં ઘણા ચિત્રોમાં અંજીરના વૃક્ષો જોઈ શકાય છે. ચિત્રો ઉપરાંત, શિલ્પથી લઈને ગદ્ય અને કવિતા સુધી ઘણી જગ્યાએ તેનો ઉલ્લેખ છે. ઘણા ધાર્મિક ગ્રંથોમાં પણ તેનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
અંજીરના ઝાડમાં પરાગનયન પ્રક્રિયા આકર્ષક અને જટિલ છે. ભમરી આમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. આમાં સમાવિષ્ટ ભમરીઓને અંજીર ભમરી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. અંજીરના ફૂલો ફળની અંદર હોય છે. હા, તેનો અર્થ એ છે કે અંજીરના ફૂલો ડાળીઓ પર નહીં પણ ફળની અંદર ખીલે છે.
અંજીર વાસ્તવમાં ફળ નથી. હા, આપણે જે અંજીર ખાઈએ છીએ તે વાસ્તવમાં ફળ નથી. તે વાસ્તવમાં શેલની અંદર નાના ફૂલોનો સમૂહ છે જેમાંથી નાના બીજ નીકળે છે. જે આખા અંજીર સાથે ખાવામાં આવે છે.