પૃથ્વી પર શોધાયેલ સૌથી જૂની વસ્તુ કેટલી જૂની હોઈ શકે? શું આ વસ્તુ લગભગ પૃથ્વી જેટલી જ જૂની હોઈ શકે છે, એટલે કે પૃથ્વીની રચના થઈ ત્યારથી આજ સુધી તે વસ્તુ સચવાઈ રહી હશે? તે શક્ય છે! પરંતુ આજ સુધી આવી કોઈ વસ્તુ મળી નથી, પરંતુ અત્યાર સુધી મળેલી સૌથી જૂની વસ્તુ વિશે વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે તે પૃથ્વીના નિર્માણ પછી વધુ નથી. વૈજ્ઞાનિકોને વાદળી રંગનું ઝગમગતું ઝિર્કોન સ્ફટિક મળ્યું છે, જે લગભગ 4.4 અબજ વર્ષ જૂનું હોવાનું કહેવાય છે, જ્યારે આપણી પૃથ્વી પોતે 4.54 અબજ વર્ષ જૂની છે.
તમને આ સ્ફટિક ક્યાંથી મળ્યું?
આ સ્ફટિક હવે સત્તાવાર રીતે પૃથ્વી પર શોધાયેલ સૌથી જૂની વસ્તુ છે. તે પશ્ચિમ ઓસ્ટ્રેલિયામાં જેક હિલ્સ નામના ખડકમાં મળી આવ્યું હતું. 2014 માં તેનો અભ્યાસ કર્યા પછી, વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું કે તે લગભગ 4.39 વર્ષ જૂનું છે. તેઓએ એ પણ પુષ્ટિ કરી કે તે સૌથી જૂનો જાણીતો ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય પદાર્થ છે.
ઝિર્કોન્સ કેવી રીતે બનાવવામાં આવે છે?
આશ્ચર્યજનક વાત એ છે કે આ સંશોધન પહેલા જ વૈજ્ઞાનિકો જાણતા હતા કે ઝિર્કોન પૃથ્વી પરનો સૌથી જૂનો પદાર્થ છે, જ્યારે 4.3 અબજ વર્ષથી જૂની વસ્તુઓ હજુ પણ ખૂબ જ દુર્લભ છે. આ સંદર્ભમાં જેક હિલ્સનું મહત્વ વધી જાય છે. ઝિર્કોન એ ખનિજ છે જ્યારે એક ખાસ પ્રકારનો મેગ્મા ઠંડુ થાય છે.
શા માટે તેઓ ખાસ છે?
ઝિર્કોન સ્ફટિકો વાસ્તવમાં ઝિર્કોનિયન સિલિકેટના સ્ફટિકો છે જે વાદળી ચમક બહાર કાઢે છે. તેઓ નખ જેટલા સખત હોય છે, પરંતુ તે અબજો વર્ષો સુધી ટકી શકે છે અને ભારે દબાણ અને ભારે તાપમાન હોવા છતાં યથાવત રહે છે. વૈજ્ઞાનિકોને જે ઝિર્કોન ક્રિસ્ટલ મળ્યું છે તે ખૂબ જ નાનું છે અને તેને નરી આંખે જોઈ શકાતું નથી.
એક પ્રકારની ટાઈમ કેપ્સ્યુલ
માઇક્રોસ્કોપિક કદ ધરાવતું, તેમાં ઘણી બધી માહિતી હોવાની અપેક્ષા છે કારણ કે તે ખૂબ લાંબા સમય પહેલા રચાયેલ છે, તે પૃથ્વીનું વિશિષ્ટ સમય કેપ્સ્યુલ બની ગયું છે. આ સ્ફટિક સૌરમંડળના નિર્માણના 160 મિલિયન વર્ષ પછી બન્યું હતું, એટલે કે મંગળ જેવા ગ્રહ સાથે પૃથ્વી અથડાયાના 10 મિલિયન વર્ષ પછી આ સ્ફટિકની રચના થઈ હતી, ત્યારબાદ ચંદ્રની રચના થઈ હતી. આ પ્રક્રિયામાં પૃથ્વી લાલ રંગની પીગળેલી ખડક બની ગઈ.
આ સ્ફટિક પૃથ્વીનો ઈતિહાસ જણાવે છે
પરંતુ આ ઝિર્કોનની ઉંમર દર્શાવે છે કે મંગળ જેવા ગ્રહ સાથે અથડાયા પછી પૃથ્વી વધુ સમય સુધી પીગળેલા ખડક તરીકે રહી શકતી નથી. જો આ સ્ફટિકની રચના 4.4 અબજ વર્ષ પહેલાં થઈ હોય, તો પૃથ્વી ત્યાં સુધીમાં ઠંડું થઈ ગયું હશે અને પોતાનું પોપડું બનાવ્યું હશે. આ રીતે, સ્ફટિકો એવા પુરાવા છે જે દર્શાવે છે કે પૃથ્વી પર પાણીનું વાતાવરણ 4.3 અબજ વર્ષો પહેલા રચવાનું શરૂ થયું હોવું જોઈએ, ત્યારબાદ જીવનની શરૂઆત થઈ હોવી જોઈએ.
પરંતુ આ સ્ફટિક પૃથ્વી પર સૌથી જૂની શોધાયેલ વસ્તુ છે, પૃથ્વી પર મળી આવેલ સૌથી જૂની વસ્તુ નથી. આ શીર્ષક નાના ટુકડાઓ પર જાય છે જે ખરેખર તારાઓ વચ્ચેની ધૂળ છે. આ ટુકડાઓ મર્ચિસન ઉલ્કાના છે જે 1969માં ઓસ્ટ્રેલિયાના વિક્ટોરિયામાં પડી હતી. વૈજ્ઞાનિકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે આ ટુકડાઓ લગભગ 5 થી 7 અબજ વર્ષો પહેલા રચાયા હતા. તેનો અર્થ એ છે કે આ ટુકડાઓ ત્યારે બન્યા હતા જ્યારે આપણી પૃથ્વી કાં તો બની રહી હતી અથવા તો બની ન હતી. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે તે સમયે આકાશગંગા તારા નિર્માણના તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહી હતી.
