Human Souls : આપણે નાનપણથી સાંભળતા આવ્યા છીએ કે જ્યારે આત્મા શરીર છોડી દે છે ત્યારે વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે. આત્મા એક શરીર છોડીને બીજા શરીરમાં જાય છે, એટલે કે આગલો જન્મ લેનાર વ્યક્તિના શરીરમાં ફિટ થવા માટે. આ સાથે આપણે એવું પણ સાંભળતા આવ્યા છીએ કે જ્યારે આપણે મરીએ છીએ ત્યારે આગળનો જન્મ પણ થાય છે અને જ્યારે જન્મ થાય છે ત્યારે વ્યક્તિનો જન્મ કઈ યોનિમાં થશે તે નક્કી થાય છે. કહેવાય છે કે વ્યક્તિનો આગામી જન્મ તેના કર્મોના આધારે નક્કી થાય છે. આ સમાચારમાં આપણે જાણીશું કે વિશ્વના તમામ ધર્મોમાં આત્મા વિશે શું કહેવામાં આવ્યું છે. આપણે એ પણ જાણીશું કે વિજ્ઞાન પોતાને કેવી રીતે જુએ છે?
આખરે આત્મા ક્યાં જાય છે?
હિંદુ ધર્મ અનુસાર, મૃત્યુ પછી આત્મા શરીરને છોડી દે છે અને બીજા જીવનની યાત્રા કરે છે. આત્મા કેટલો શુદ્ધ છે અને તેનું કર્મ શું છે તેના આધારે આ પ્રક્રિયા તરત જ થઈ શકે છે અથવા થોડો સમય લાગી શકે છે. હિંદુ ધર્મમાં એવું માનવામાં આવે છે કે મૃત્યુ પછી આત્માને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે પિંડ દાન, તર્પણ વગેરે ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે. મૃત્યુ પછી, 13 દિવસ સુધી વિવિધ ધાર્મિક વિધિઓ કરવામાં આવે છે, જેને અંત્યષ્ટિ સંસ્કાર કહેવામાં આવે છે. આ પછી આત્મા તેની આગળની યાત્રા માટે નીકળી જાય છે.
બૌદ્ધ ધર્મમાં ખ્યાલ શું છે?
બૌદ્ધ ધર્મમાં એવી માન્યતા છે કે મૃત્યુ પછી આત્મા તરત જ પુનર્જન્મ લે છે અથવા અમુક સમય માટે લોકોમાં રહે છે, જેને બાર્ડો કહેવામાં આવે છે. આ સમયગાળો 49 દિવસ સુધી ચાલે છે, જેમાં આત્મા આગામી જન્મ માટે તૈયારી કરે છે. એટલે કે બીજા જન્મમાં આત્મા લગભગ 49 દિવસ પછી તે વ્યક્તિને છોડી દે છે.
ઇસ્લામ અને ખ્રિસ્તી
તે જ સમયે, ઇસ્લામમાં એવી માન્યતા છે કે મૃત્યુ પછી આત્મા તરત જ શરીર છોડી દે છે અને બરઝાખ નામની વચગાળાની સ્થિતિમાં જાય છે. અહીં આત્મા અંતિમ ચુકાદાના દિવસની રાહ જુએ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, આત્માનું જીવન કેવી રીતે જીવ્યું તેના આધારે, તે સ્વર્ગ અથવા નરકનો અનુભવ કરે છે. ખ્રિસ્તી ધર્મમાં એવું પણ માનવામાં આવે છે કે મૃત્યુ પછી આત્મા તરત જ શરીર છોડી દે છે અને ભગવાનના ચુકાદા માટે તૈયાર છે. તે આત્માના સારા અને ખરાબ કાર્યોના આધારે સ્વર્ગ કે નરકમાં જાય છે.
વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી આત્માનો ખ્યાલ શું છે?
જો આપણે તેને વિજ્ઞાનના પરિપ્રેક્ષ્યમાં જોઈએ તો અહીં જે ચર્ચા કરવામાં આવી છે તે હકીકતો પર આધારિત છે. વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી આત્માના કોઈ નક્કર પુરાવા નથી, કારણ કે આત્માની વિભાવના મુખ્યત્વે ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક છે. વૈજ્ઞાનિક અભિગમ શરીરના મૃત્યુને જીવનનો અંત માને છે, જેમાં શરીરના અવયવો અને પ્રણાલીઓ કામ કરવાનું બંધ કરી દે છે. વિજ્ઞાન અનુસાર જ્યારે હૃદય ધડકવાનું બંધ થઈ જાય અને શ્વાસ લેવાનું બંધ થઈ જાય ત્યારે વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે. જ્યારે શરીરના તમામ કોષો મૃત્યુ પામે છે અને ફરીથી ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી. વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી, મૃત્યુ પછી આત્માનું શું થાય છે તે કહેવું મુશ્કેલ છે, કારણ કે તેનું માપન કરવું અથવા સાબિત કરવું એ વર્તમાન વિજ્ઞાનના કાર્યક્ષેત્રમાં નથી.
