ભારતીય મૂળના અમેરિકન અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેમના અવકાશ ભાગીદાર બુચ વિલ્મોર લાંબા સમયથી અવકાશમાં ‘ફસાયેલા’ છે. હવે તે બંને માર્ચના અંતમાં અથવા એપ્રિલના પહેલા અઠવાડિયામાં પૃથ્વી પર પાછા ફરી શકશે, પરંતુ પાછા ફરતા પહેલા સુનિતા વિલિયમ્સ અવકાશમાં વધુ એક અદ્ભુત સિદ્ધિ મેળવવા જઈ રહી છે. ટૂંક સમયમાં સુનિતા અને નિક હેગ આ વર્ષનો પહેલો સ્પેસવોક કરવા જઈ રહ્યા છે. આ બંનેની આ સ્પેસ વોક વર્ષ 2025 ની પહેલી વોક હશે.
સુનિતા અને નિક હેગ બંને 16 જાન્યુઆરીએ એરલોકમાંથી બહાર નીકળશે અને ત્યારબાદ આ સ્પેસવોક શરૂ થશે. નાસાએ આ મિશનને સ્પેસવોક 91 નામ આપ્યું છે. આ સ્પેસવોક આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકની બહાર થશે અને તે લગભગ સાડા છ કલાક ચાલશે તેવી અપેક્ષા છે. સુનિતા સ્પેસ સ્ટેશનની કમાન્ડર પણ હોવાનું જાણીતું છે. તેણીએ અત્યાર સુધીમાં ત્યાં ઘણા મિશન પૂર્ણ કર્યા છે.
આ સ્પેસવોકનો ઉદ્દેશ્ય સ્પેસ સેન્ટરને અપગ્રેડ અને જાળવણી કરવાનો છે. પ્રાથમિક ધ્યેય રેટ ગાયરો એસેમ્બલીને બદલવાનો છે, જે સ્પેસ સ્ટેશન અને ન્યુટ્રોન સ્ટાર ઇન્ટિરિયર કમ્પોઝિશન એક્સપ્લોરર એક્સ-રે ટેલિસ્કોપના ઓરિએન્ટેશન કંટ્રોલ માટે જરૂરી છે.
અમેરિકન અવકાશ એજન્સી નાસા સુનિતા અને નિકના સ્પેસવોકનું લાઇવ કવરેજ પણ પ્રદાન કરશે. આ વોક નાસાના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર જોઈ શકાય છે. ભલે આ સુનિતાની પહેલી સ્પેસવોક હશે, તે અત્યાર સુધીમાં સાત વખત કરી ચૂકી છે, જ્યારે નિક હેગ આ વખતે ચોથી વખત તે કરશે. પહેલું સ્પેસવોક ૧૬ જાન્યુઆરીએ થશે, જ્યારે ૨૩ જાન્યુઆરીએ બંને અવકાશયાત્રીઓ બીજી સ્પેસવોક કરશે.
આખરે સ્પેસવોક એટલે શું?
જ્યારે પણ કોઈ અવકાશયાત્રી પોતાના અવકાશયાનમાંથી બહાર નીકળે છે, ત્યારે તેને સ્પેસવોક કહેવામાં આવે છે. તેને EVA પણ કહેવામાં આવે છે, જે વધારાની વાહનોની પ્રવૃત્તિ માટે વપરાય છે. નાસા અનુસાર, અવકાશમાં ચાલનાર પ્રથમ વ્યક્તિ રશિયાના એલેક્સી લિયોનોવ હતા. પહેલું સ્પેસવોક ૧૮ માર્ચ, ૧૯૬૫ના રોજ થયું હતું, જે ૧૦ મિનિટ લાંબું હતું.
અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં સ્પેસવોક પર જાય છે તેના ઘણા કારણો છે. આ દ્વારા, અવકાશયાત્રીઓ અવકાશમાં રહીને તેમના અવકાશયાનની બહાર કામ કરી શકે છે. અવકાશયાત્રીઓ અવકાશયાત્રા દરમિયાન વિવિધ પ્રયોગો પણ કરે છે. આનાથી વૈજ્ઞાનિકોને અવકાશમાં રહેવાની વિવિધ વસ્તુઓ પર થતી અસરો સમજવામાં મદદ મળે છે. આ ઉપરાંત, તેઓ અવકાશયાનના સમારકામ માટે ઘણી વખત સ્પેસવોક પણ કરે છે.
