આગામી લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ચૂંટણી પંચે મતદાર યાદીમાંથી 1.66 કરોડથી વધુ નામો કાઢી નાખ્યા છે. તે જ સમયે, સુધારેલી યાદીમાં 2.68 કરોડથી વધુ લોકોના નામ પણ સામેલ કરવામાં આવ્યા છે. આ સાથે, 2024 માં યોજાનારી સામાન્ય ચૂંટણીમાં મત આપવા માટે પાત્ર મતદારોની સંખ્યા વધીને 97 કરોડ થઈ ગઈ છે. ચૂંટણી પંચે સુપ્રીમ કોર્ટને જણાવ્યું છે કે 6 રાજ્યો સિવાય મતદારોનું રિવિઝન કરવામાં આવ્યું છે. આસામ, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન, મિઝોરમ અને તેલંગાણાને તેમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટ બંધારણ બચાવો ટ્રસ્ટ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી. આ અરજીમાં મતદાર યાદીમાંથી ડુપ્લીકેટ નામો કાઢી નાખવામાં આવે અને તેની માહિતી ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે તેવી માંગ કરવામાં આવી હતી. પીઆઈએલની સુનાવણી કરતી સીજેઆઈ ચંદ્રચુડની બેંચે ચૂંટણી પંચ પાસેથી વિગતો માંગી હતી. ચૂંટણી પંચે એવા લોકોના આંકડા રજૂ કર્યા જેમના નામ મૃત્યુ અથવા નામના પુનરાવર્તનને કારણે મતદાર યાદીમાંથી કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. ખંડપીઠ આ કેસની વધુ સુનાવણી 12 ફેબ્રુઆરીએ કરશે.
એડવોટેક અમિત શર્માએ કોર્ટમાં ચૂંટણી પંચની એફિડેવિટ રજૂ કરી હતી. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે 1 જાન્યુઆરી, 2024 સુધીમાં, કુલ 2,68,86,109 નવા મતદારો ઉમેરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે 1,66,61,413 નામ લોકોના મૃત્યુ, ડુપ્લિકેશન અથવા અન્ય જગ્યાએ સ્થળાંતર થવાને કારણે દૂર કરવામાં આવ્યા છે. આયોગની પેનલ દ્વારા જણાવવામાં આવ્યું હતું કે હાલમાં દેશમાં 96,82,54,560 મતદારો નોંધાયેલા છે. તેમાંથી 1.83 લોકો 18 થી 19 વર્ષની વયજૂથના છે જેઓ પ્રથમ વખત મતદાન કરશે.
તમને જણાવી દઈએ કે ચૂંટણી પંચ વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર SSR (સ્પેશિયલ સમરી રિવિઝન) કરાવે છે. સીમાંકનને કારણે આસામમાં SSR હાથ ધરવામાં આવ્યું ન હતું. જ્યારે અન્ય પાંચ રાજ્યોમાં તાજેતરમાં જ પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ હાથ ધરવામાં આવી છે, તેથી બાકીના રાજ્યોમાં એસ.એસ.આર. એફિડેવિટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે લોકસભા ચૂંટણી પહેલા આ છેલ્લી SSR છે.
ચૂંટણી પંચની એફિડેવિટ બાદ એનજીઓ વતી વરિષ્ઠ વકીલ મીનાક્ષી અરોરાએ કોર્ટમાં કહ્યું કે આ જવાબમાં એ નથી જણાવવામાં આવતું કે કેટલા નામ ડુપ્લિકેટ હતા જેને કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારી દ્વારા જિલ્લા સ્તરના ચૂંટણી અધિકારીઓને જારી કરાયેલ દસ્તાવેજ રજૂ કરતાં તેમણે કહ્યું કે તેમાં પણ શિફ્ટ અને મૃત્યુનો ડેટા નોંધવામાં આવ્યો હતો પરંતુ તેમાં એવા લોકોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો ન હતો કે જેમના નામ ડુપ્લિકેટ હતા. કારણ કે તે દૂર કરવામાં આવ્યા છે.
ચૂંટણી પંચે કહ્યું કે અનેક તબક્કામાં માહિતી લીધા બાદ રિવિઝન કરવામાં આવે છે. આમાં ઘરે ઘરે સર્વેનો પણ સમાવેશ થાય છે. બૂથ લેવલ ઓફિસર પાસેથી ડેટા મેળવ્યા બાદ ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવે છે અને તે પછી રોલ રિવિઝન થાય છે. કમિશને કહ્યું કે ઓગસ્ટ 2022માં જારી કરાયેલ SOP મુજબ નવા નામ ઉમેરવામાં આવ્યા છે. પંચે કહ્યું કે હવે આ માટે એક સોફ્ટવેર પણ બનાવવામાં આવ્યું છે.
