કોટાને રાજસ્થાનનું કોચિંગ હબ કહેવામાં આવે છે. એન્જિનિયર અને ડોક્ટર બનવાના સ્વપ્ન સાથે, દેશના વિવિધ ભાગોમાંથી મોટી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થીઓ JEE-NEET કોચિંગ લેવા માટે કોટા પહોંચે છે. કોટામાં ગરીબ પરિવારોના વિદ્યાર્થીઓ JEE-NEET પાસ કરવાની સાથે આર્થિક દબાણનો પણ સામનો કરે છે. આને ઘટાડવા માટે, જિલ્લા વહીવટીતંત્રે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. કોટામાં રહેવાનું સસ્તું બનાવવા જઈ રહ્યું છે વહીવટીતંત્ર. હવે, છાત્રાલયોમાં વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી 4,000 રૂપિયાની સુરક્ષા અને સાવધાનીના પૈસા લેવામાં આવશે નહીં.
આગામી શૈક્ષણિક સત્ર 2025-26 પહેલા, જિલ્લા વહીવટીતંત્રે “કોટા કેર્સ” અભિયાન હેઠળ કોચિંગ સેન્ટરો અને છાત્રાલયો માટે નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, આ ઝુંબેશનો ઉદ્દેશ્ય કોટા આવતા વિદ્યાર્થીઓના જીવન ખર્ચમાં ઘટાડો કરવાનો અને તેમને વધુ સારી સુવિધાઓ પૂરી પાડવાનો છે.
છાત્રાલયોમાં સુરક્ષા અને સાવધાનીના પૈસા ખતમ થઈ ગયા
નવી માર્ગદર્શિકા હેઠળ, કોટાના 4,000 છાત્રાલયોમાં વિદ્યાર્થીઓ પાસેથી સુરક્ષા અને સાવધાનીના પૈસા હવે લેવામાં આવશે નહીં. અગાઉ આ ફી હોસ્ટેલમાં પ્રવેશ સમયે લેવામાં આવતી હતી અને વર્ષના અંતે પરત કરવામાં આવતી હતી. પરંતુ હવે વિદ્યાર્થીઓએ આ વધારાનો આર્થિક બોજ સહન કરવો પડશે નહીં.
છાત્રાલયો માટેના અન્ય નવા નિયમો:
૧. ₹ ૨,૦૦૦ સુધીનો જાળવણી ફી વસૂલ કરી શકાય છે.
૨. બધી છાત્રાલયોમાં ફાંસી વિરોધી આત્મહત્યા છત પંખા ફરજિયાત બનાવવામાં આવ્યા છે.
૩. છાત્રાલયના કર્મચારીઓ માટે ગેટકીપર તાલીમ ફરજિયાત રહેશે.
૪. સીસીટીવી કેમેરા અને બાયોમેટ્રિક સિસ્ટમ લગાવવી જરૂરી રહેશે.
૫. રાત્રે મેન્યુઅલ હાજરી નોંધવાની રહેશે.
૬. છાત્રાલયોમાં મનોરંજનના વિસ્તારો પણ બનાવવામાં આવશે.
૭. માતાપિતાને બધી ચૂકવણીની રસીદો આપવામાં આવશે.
વિદ્યાર્થીઓ માટે ખાસ સુવિધાઓ
વિદ્યાર્થીઓને ચંબલ રિવરફ્રન્ટ અને ઓક્સિજન ઝોન પાર્કમાં મફત પ્રવેશ મળશે. આ ઉપરાંત, વિદ્યાર્થીઓને સહાય પૂરી પાડવા માટે રેલ્વે સ્ટેશનો અને બસ સ્ટેન્ડ પર “કોટા કેર્સ હેલ્પડેસ્ક” સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
જિલ્લા કલેક્ટરનું નિવેદન
કોટા જિલ્લા કલેક્ટર ડૉ. રવિન્દ્ર ગોસ્વામીએ જણાવ્યું હતું કે, “કોટા કેર્સ અભિયાન હેઠળ, વિદ્યાર્થીઓને વધુ સારી સુવિધાઓ અને સલામત વાતાવરણ પૂરું પાડવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. કોટામાં માળખાગત સુવિધાઓમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે, જેના કારણે વિદ્યાર્થીઓને હવે ઉચ્ચ સ્તરીય કોચિંગ અને રહેવાની સુવિધાઓ મળશે.”
વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં ઘટાડો
તાજેતરના વર્ષોમાં, કોટા કોચિંગ માટે આવતા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં ભારે ઘટાડો થયો છે. ૨૦૨૪-૨૫માં આ સંખ્યા ૨ લાખથી ઘટીને ૧.૨૪ લાખ થઈ ગઈ, જેના કારણે હોસ્ટેલ ઉદ્યોગને ૫૦% સુધીની આવકનું નુકસાન થયું. ઘણી છાત્રાલયોમાં 40% કરતા ઓછા બુકિંગ હતા.
હોસ્ટેલ એસોસિએશન તરફથી સમર્થન
હોસ્ટેલ એસોસિએશનના વડા વિશ્વનાથ શર્મા, સુનિલ અગ્રવાલ અને નવીન મિત્તલે જણાવ્યું હતું કે, “હવે અમે હોસ્ટેલ અને પીજી વિદ્યાર્થીઓની સંભાળ માટે નવા ધોરણો નક્કી કરીશું. અમે તમામ નિયમોનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે જિલ્લા વહીવટીતંત્ર અને કોચિંગ સંસ્થાઓ સાથે મળીને કામ કરીશું.”
