Mental Health : સોશિયલ મીડિયા આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરે તે કંઈ નવું નથી. પરંતુ સોશિયલ મીડિયા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર કેવી અસર કરી રહ્યું છે તે વિશે વાત કરવા માટે અમે અહીં એક અભ્યાસને ટાંકીએ છીએ. આ અભ્યાસ એવા તારણ પર આવ્યો છે કે સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગની નકારાત્મક અસરોમાં મુખ્યત્વે હતાશા અને એકલતાનો સમાવેશ થાય છે. આ અભ્યાસ જર્નલ ઓફ સોશિયલ એન્ડ ક્લિનિકલ સાયકોલોજીમાં પ્રકાશિત થયો છે.
પેન્સિલવેનિયા યુનિવર્સિટીના વરિષ્ઠ અને સંશોધન પેપરના લેખક જોર્ડન યંગે જણાવ્યું હતું કે, “અમને એકંદરે જાણવા મળ્યું છે કે જો તમે ઓછા સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરો છો, તો તમે ખરેખર ઓછા હતાશ અને ઓછા એકલતા અનુભવો છો, જેનો અર્થ છે કે સોશિયલ મીડિયાનો ઓછો ઉપયોગ તમારી સુખાકારીમાં ગુણાત્મક પરિવર્તન.” તેમણે કહ્યું, “અગાઉ, અમે એટલું જ કહી શકતા હતા કે સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગથી સ્વાસ્થ્ય પર વિપરીત અસરો થાય છે.”
આ અભ્યાસમાં યુનિવર્સિટી ઓફ પેન્સિલવેનિયાના 143 વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ અવ્યવસ્થિત રીતે બે જૂથોમાં વહેંચાયેલા હતા. એક જે તેમની સોશિયલ મીડિયાની ટેવને હંમેશની જેમ ચાલુ રાખશે અથવા એક જે સોશિયલ મીડિયાને મર્યાદિત કરશે. ત્રણ અઠવાડિયા માટે પ્રાયોગિક જૂથે તેમના સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ દરરોજ 30 મિનિટ સુધી ઘટાડ્યો. આમાં ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને સ્નેપચેટ પર 10-10 મિનિટનો ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો.
શું સોશિયલ મીડિયા ડિપ્રેશનનું કારણ બની શકે છે?
આ અભ્યાસના પરિણામો સ્પષ્ટ હતા, જે જૂથ સોશિયલ મીડિયાનો ઓછો ઉપયોગ કરે છે, ભલે તે સંપૂર્ણપણે નાબૂદ ન થયો હોય, પણ માનસિક સ્વાસ્થ્યના સારા પરિણામો હતા. અભ્યાસના અંતે, એવું જોવામાં આવ્યું હતું કે પ્રાયોગિક જૂથના લોકોમાં એકલતા અને હતાશાના લક્ષણોમાં ઘટાડો થયો હતો, જે લોકો ડિપ્રેશનના વધુ લક્ષણો દર્શાવતા હતા તેમનામાં સૌથી મોટો ફેરફાર જોવા મળ્યો હતો.
અભ્યાસ અનુસાર, સોશિયલ મીડિયાના ઉપયોગને કારણે ડિપ્રેશન, ઓછી ઊંઘ, બેચેન હોવું, ઓછું આત્મસન્માન, અનિચ્છા અને સક્રિય ન રહેવા જેવા લક્ષણો જોવા મળ્યા હતા. તમને જણાવી દઈએ કે યુએસએમાં લગભગ 77 ટકા લોકો સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરે છે. સોશિયલ મીડિયાની લોકપ્રિયતા અને વૃદ્ધિએ આપણા જીવન પર ભારે અસર કરી છે, પરંતુ તેની આપણા વ્યક્તિત્વ પર પણ નકારાત્મક અસર પડી છે – જેમ કે આપણા વર્તન, આપણા સંબંધો અને આપણા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસરો.
સંશોધકને જાણવા મળ્યું કે જો દરેક વ્યક્તિ તેનાથી બચવાના ઉપાયો જાણે છે, તો તે તેના જીવનમાં ક્યારેય સોશિયલ મીડિયાને મહત્વ નહીં આપે. આપણે આ પ્લેટફોર્મનો જેટલો વધુ ઉપયોગ કરીશું, તેટલા જ વધુ આપણે આ સામાજિક પ્લેટફોર્મ્સમાં ખેંચાઈ જઈશું અને આપણે આપણી આસપાસના લોકોથી વધુ દૂર જઈશું. આ સામાજિક સરખામણી આપણી સાથે દિવસમાં સો કરતાં વધુ વખત થઈ શકે છે પરંતુ તે બધું આપણા સોશિયલ મીડિયા ફીડ પર આધારિત છે.
