આજકાલ કમર અને પીઠના દુખાવાની ફરિયાદો સામાન્ય બની ગઈ છે, પછી ભલે કોઈ યુવાન હોય કે વૃદ્ધ. પીઠનો દુખાવો મને કોઈને કોઈ રીતે પરેશાન કરી રહ્યો છે. આ પીડા ઘણીવાર અવગણવામાં આવે છે અને ધીમે ધીમે વધતી જાય છે. આ દુખાવો ફક્ત શારીરિક અસ્વસ્થતા જ નહીં, પણ રોજિંદા જીવનને પણ અસર કરે છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આની પાછળ સ્લિપ ડિસ્ક જેવું કોઈ ગંભીર કારણ હોઈ શકે છે.
પહેલા સમજો
સ્લિપ્ડ ડિસ્કને તબીબી ભાષામાં ‘હર્નિયેટ ડિસ્ક’ પણ કહેવામાં આવે છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે કરોડરજ્જુના હાડકાં વચ્ચેની ગાદી જેવી ડિસ્ક સ્થળ પરથી સરકી જાય છે. આ ડિસ્ક એક નરમ, જેલી જેવી રચના છે જે હાડકાંને એકબીજા સામે ઘસવાથી રક્ષણ આપે છે અને ગતિશીલતા પ્રદાન કરે છે. જ્યારે આ ડિસ્ક ફાટી જાય છે અથવા સ્થળ પરથી સરકી જાય છે, ત્યારે તે નજીકની ચેતાઓ પર દબાણ લાવે છે, જેના કારણે કમરથી પગ સુધી તીવ્ર દુખાવો, નિષ્ક્રિયતા અને નબળાઈ આવે છે.
કારણ શું છે?
ડિસ્ક સ્લિપેજ થવાના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. આમાંની કેટલીક તમારી રોજિંદી આદતો સાથે સંબંધિત છે, જેનું સૌથી મોટું કારણ ખોટી રીતે બેસવું કે વાળવું છે. વધુમાં, ભારે વસ્તુઓ ઉપાડવાથી, ખાસ કરીને અયોગ્ય મુદ્રા સાથે, ડિસ્ક પર વધારાનું દબાણ પડે છે. વધતી ઉંમર પણ એક મહત્વપૂર્ણ કારણ છે, કારણ કે ઉંમર વધવાની સાથે ડિસ્કની લવચીકતા ઓછી થવા લાગે છે. સ્થૂળતા, કસરતનો અભાવ અને ક્યારેક અચાનક ઇજાઓ પણ સ્લિપ્ડ ડિસ્કનું કારણ બની શકે છે.
ચિહ્નો ઓળખો
કમર અને પીઠનો દુખાવો સ્લિપ ડિસ્ક સાથે સંબંધિત છે કે નહીં તે નક્કી કરવા માટે, યોગ્ય લક્ષણો ઓળખવા જરૂરી છે. સૌથી સામાન્ય લક્ષણ સતત તીવ્ર દુખાવો છે જે કમરથી શરૂ થાય છે અને પગ સુધી ફેલાય છે. તેને સાયટિકા પણ કહેવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, ઘણા લોકોને નિષ્ક્રિયતા, ઝણઝણાટ અથવા સ્નાયુઓની નબળાઇ પણ અનુભવી શકે છે. ઉપરાંત, જો બેસવામાં, ઊભા રહેવામાં કે ચાલવામાં તકલીફ થતી હોય અને લક્ષણો લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે, તો તમારે તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
કોને વધુ જોખમ છે
સ્લિપ ડિસ્કનું જોખમ એવા લોકોમાં વધારે હોય છે જે શારીરિક પ્રવૃત્તિઓને ઓછું મહત્વ આપે છે અથવા કલાકો સુધી એક જ સ્થિતિમાં બેસે છે, જેમ કે આઇટી પ્રોફેશનલ્સ, ડ્રાઇવરો અને ઓફિસ કર્મચારીઓ. આ ઉપરાંત, આ સમસ્યા મજૂરો અથવા રમતવીરોમાં પણ જોવા મળે છે જેઓ ભારે વજન ઉપાડે છે.
નિવારક પગલાં
સ્લિપ ડિસ્કથી બચવા માટે, તમારી દિનચર્યામાં કેટલાક ફેરફારો કરવા જરૂરી છે, જેમાં સૌ પ્રથમ, યોગ્ય રીતે બેસવાની આદત વિકસાવવી. ખુરશી પર બેસતી વખતે તમારી પીઠ સીધી રાખો અને દર 30-40 મિનિટે થોડું ચાલો. ભારે વસ્તુઓ ઉપાડતી વખતે, કમરને બદલે ઘૂંટણ પર દબાણ કરો. નિયમિત કસરત, યોગ અને સ્ટ્રેચિંગ કરોડરજ્જુને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરશે. જો દુખાવો ચાલુ રહે, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો.
આ મામલો પેટ સાથે પણ સંબંધિત છે
વરિષ્ઠ ડોકટરો કહે છે કે સ્લિપ ડિસ્કની સમસ્યા મુખ્યત્વે બેઠક વ્યવસાય સાથે સંકળાયેલા લોકો, રમતવીરો અને કબજિયાતથી પીડાતા લોકોને થાય છે. તેના લક્ષણો કેટલીક પરિસ્થિતિઓમાં ખૂબ જ ગંભીર હોય છે અને ક્યારેક સામાન્ય હોય છે, જેના આધારે સારવાર કરવામાં આવે છે. આમાં, સૌ પ્રથમ પીડા અને સોજો ઘટાડવા માટે દવાઓ આપવામાં આવે છે. આ સાથે, ફિઝીયોથેરાપીની પણ સલાહ આપવામાં આવે છે, જે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આમાં ખાસ કરીને પીઠની કસરતો, ખેંચાણ અને મજબૂતીકરણની કસરતોનો સમાવેશ થાય છે. મુશ્કેલીથી બચવા માટે, યોગ્ય મુદ્રામાં બેસો, દુખાવાના કિસ્સામાં ભારે વસ્તુઓ ઉપાડવાનું ટાળો અને ફાઇબરયુક્ત ખોરાક લો, જેથી કબજિયાતની સમસ્યા ન થાય.
