Janmashtami 2024:જન્માષ્ટમી પર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ તેમને વિવિધ પ્રસાદ ચઢાવીને પ્રસન્ન થાય છે. જન્માષ્ટમીના પ્રસાદમાં અનેક પ્રકારની વાનગીઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે અને પંચામૃત, માવા-મિશ્રી, હલવો, ખીર, સિવાઈ ખીર, માલપુઆ, કેસરી ભાત, પુરણપોળી, કેસરી ભાત, કાલાકંદ, ધાણા પંજીરી, લાડુ વગેરે ચઢાવવામાં આવે છે. અહીં સરળ પદ્ધતિઓ વાંચો-
1. પંચામૃત
- સામગ્રી: 250 મિલી ગાયનું દૂધ (તાજુ), 2 ચમચી પીસી ખાંડ, 1 ચમચી મધ, 1 ચમચી દેશી ઘી, 2 ચમચી તાજુ દહીં, 2-3 તુલસીના પાન.
- રીત: સૌ પ્રથમ ગાયના તાજા દૂધમાં પીસી ખાંડ, મધ, દહીં અને ઘી ભેળવીને સારી રીતે ફેટી લો. તેમાં તુલસીના પાન ઉમેરો. પંચામૃત તૈયાર છે. આમ, પંચામૃત દૂધ, ખાંડ, મધ, દહીં અને ઘી જેવા પાંચ અમૃતનું મિશ્રણ કરીને બનાવવામાં આવે છે.
2. માવા અને મિશ્રીનો પ્રસાદ
- સામગ્રી: 2 લિટર દૂધ, 350 ગ્રામ ખાંડ, બદામ, કાજુ, પિસ્તા, ઝીણી સમારેલી પાવ વાટકી, અડધી ચમચી એલચી પાવડર.
- રીત: સૌથી પહેલા એક જાડા તળિયાવાળા વાસણમાં દૂધ ઘટ્ટ થાય ત્યાં સુધી ઉકાળો. ત્યાર બાદ તેમાં ખાંડ નાખીને બરાબર મિક્ષ કરી લો અને તેને સંપૂર્ણ ઘટ્ટ થવા દો. ઉપર એલચી અને ઝીણા સમારેલા ડ્રાયફ્રુટ્સ નાખો.
- હવે દૂધને ઠંડુ કરીને ટ્રેમાં ભરી લો. આ દૂધમાં જેટલા વધુ ફાઇબર્સ છે, તેટલું જ તે વધુ સ્વાદિષ્ટ છે. હવે દૂધમાંથી બનેલી માવા-મિશ્રી ભગવાનને અર્પણ કરો અને ઘરે આવેલા મહેમાનોને પીરસો. તેની સૌથી મોટી ખાસિયત એ છે કે તેને બે દિવસ સુધી ફ્રીઝ કર્યા વગર પણ સુરક્ષિત રાખી શકાય છે. જો દૂધ ભેંસનું હોય તો તે પણ સારા માવા મિશ્રી બનાવે છે.
3. કેસરી સોજીનો હલવો
- સામગ્રી: એક કપ સોજી, બે કપ ખાંડ, એક ચમચી સમારેલા કાજુ-બદામ, એક ચપટી એલચી પાવડર, 3-4 કેસરના પાન અને એક ચપટી મીઠો પીળો રંગ અને ઘી.
- રીત: રવામાં થોડું ઘી ઉમેરીને ધીમી આંચ પર શેકી લો. ગુલાબી થાય એટલે તેમાં બે કપ પાણી ઉમેરો અને હલાવતા જ રાંધો. પાણી સુકાઈ જાય એટલે તેમાં ખાંડ નાખીને પકાવો. જ્યારે ખાંડ બરાબર મિક્સ થઈ જાય ત્યારે તેમાં કેસર, ઈલાયચી પાવડર અને દૂધમાં પલાળી મીઠી કલર નાખીને બરાબર મિક્સ કરો અને સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સથી ગાર્નિશ કરીને કેસરી સોજીનો હલવો ચડાવો.
4. કેસરી શાહી ખીર
- સામગ્રી: 2 મુઠ્ઠી બાસમતી ચોખા, 2 લિટર કન્ડેન્સ્ડ દૂધ, 50 ગ્રામ માવો, 1/4 વાટકી સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સ, 4 ચમચી ખાંડ, 1/2 ચમચી પીસી એલચી, 3-4 સેર કેસર, 1 ચપટી મીઠો પીળો રંગ.
- રીત: ખીર બનાવવાના એક કે બે કલાક પહેલા ચોખાને ધોઈને પાણીમાં પલાળી રાખો. એક જાડા તળિયાવાળા વાસણમાં દૂધ લો અને તેને 10-15 મિનિટ સુધી ઉકાળો. હવે ચોખામાંથી બધુ જ પાણી કાઢી લો અને તેને દૂધમાં ઉમેરો. વચ્ચે વચ્ચે હલાવતા રહો. ચોખા રાંધ્યા પછી તેમાં ખાંડ ઉમેરો અને જ્યાં સુધી બધી ખાંડ ઓગળી ન જાય ત્યાં સુધી દૂધને સતત હલાવતા રહો. તેને અધવચ્ચે છોડશો નહીં. જ્યારે ખીર બરાબર ઘટ્ટ થઈ જાય ત્યારે તેમાં સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને એલચી ઉમેરો.
- એક અલગ બાઉલમાં થોડું ગરમ દૂધ લો અને તેમાં કેસરને 5-10 મિનિટ સુધી ઓગાળી લો. ત્યાર બાદ કેસરને પીસીને તેને ઉકળતી ખીરમાં ઉમેરો. હવે તૈયાર થઈ રહેલી ખીરના 5-7 ઉકાળો લો અને આગ બંધ કરી દો. તૈયાર કરેલી કેસરી શાહી ખીર સાથે તહેવારની ઉજવણી કરો.
5. નારિયેળ-મિશ્રીના લાડુ
- સામગ્રીઃ 1 કપ ગાયના દૂધની ફ્રેશ ક્રીમ, 150 ગ્રામ સૂકા કોપરાનો પાવડર, 200 ગ્રામ મિલ્કમેડ, 1/2 કપ ગાયનું દૂધ, એલચી પાવડર, 5 ચમચી મિલ્ક પાવડર, કેસરના થોડા ટુકડા.
- ભરવા માટેની સામગ્રી: 250 ગ્રામ બારીક પીસેલી ખાંડની કેન્ડી, પાવનો વાટકો, પિસ્તાના ટુકડા, 1 ચમચી મિલ્કમેઇડ, 1 ચમચી દૂધનો મસાલો.
- રીત: સૌપ્રથમ કોપરા પાવડર, મિલ્ક મેડ, દૂધ, મિલ્ક પાવડર અને એલચીને સારી રીતે મિક્સ કરો. તે પછી તેને 5-7 મિનિટ માટે માઇક્રોવેવ કરો. હવે એક બાઉલમાં ભરવાની સામગ્રીને અલગથી મિક્સ કરો. એક નાના બાઉલમાં થોડા પાણીમાં 4-5 કેસરની સેર ઓગળી લો.
- હવે માઈક્રોવેવના મિશ્રણને 10-15 મિનિટ સુધી સૂકવવા દો, પછી તેમાં ફિલિંગ મસાલાની સામગ્રી ઉમેરો, મિશ્રણને સારી રીતે મિક્સ કરો અને નાના લાડુ બનાવો. જ્યારે બધા લાડુ તૈયાર થઈ જાય ત્યારે તેના પર કેસરનું તિલક લગાવો. ઉપર કેસર-પિસ્તાથી સજાવો અને ભગવાનને સ્વાદિષ્ટ નારિયેળ-મિશ્રીના લાડુ ચઢાવો.
6. કેસરી ભાત
- સામગ્રી: 1 વાટકી બાસમતી ચોખા, 1.1/2 વાટકી ખાંડ, 1/2 ચમચી ઈલાયચી પાવડર, 5-7 કેસર, એક ચપટી મીઠો પીળો રંગ અથવા 1/2 ચમચી હળદર, 10-12 કિસમિસ હુંફાળા પાણીમાં પલાળીને, 1 ચમચી ઘી, 2-3 લવિંગ, 1/4 વાટકી સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સ.
- રીતઃ કેસરી ભાત બનાવતા પહેલા બાસમતી ચોખાને 1 કલાક પાણીમાં પલાળી રાખો. હવે એક મોટી બરણીમાં પાણી ઉકાળો. તેમાં હળદર ઉમેરો અને ચોખાને પકાવો અને તેને ઠંડા થવા માટે પ્લેટમાં રાખો. બીજી તરફ એકથી દોઢ તારની ચાસણી તૈયાર કરો. તેમાં રાંધેલા ચોખા ઉમેરો અને થોડીવાર હલાવતા રહો.
- હવે તેમાં એલચી અને મીઠો કલર ઉમેરો. એક કડાઈ અથવા લાડુમાં ઘી અલગથી ગરમ કરો, તેમાં લવિંગ ઉમેરો અને તેને ચોખા પર છાંટો, તેમાં સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સ અને પલાળેલા કિસમિસ પણ ઉમેરો અને ભગવાનને સ્વાદિષ્ટ કેસરી ભાત અર્પણ કરો.
7. પુરણપોળી
- સામગ્રીઃ 1 વાડકી ચણાની દાળ, 2 વાડકી ઘઉંનો લોટ, 1/2 વાટકી સર્વ હેતુનો લોટ, 1 ચમચી ઈલાયચી પાવડર, 1 ટેબલસ્પૂન સમારેલા કાજુ, બદામ, પિસ્તા. એક ચપટી મીઠું, પૂરતું દેશી ઘી, ખાંડ જરૂર મુજબ.
- રીત: સૌ પ્રથમ ચણાની દાળને ધોઈને સારી રીતે ઉકાળો. પછી પાણી કાઢીને મિક્સરમાં પીસી લો. હવે તેમાં ખાંડ અને બીજી બધી સામગ્રી નાખીને ફ્રાય કરો.
- ઘઉંનો લોટ અને બધા હેતુના લોટને ચાળીને તેમાં મીઠું નાખીને પાણીથી ભેળવી લો. હવે તેના એક બોલ બનાવો, તેમાં સ્ટફિંગ ભરીને રોલ કરો. નોન-સ્ટીક તવા પર બંને બાજુ ઘી લગાવો અને ક્રિસ્પી થાય ત્યાં સુધી પકાવો. હવે આ પુરણપોળી ભગવાનને નૈવેદ્ય તરીકે ચઢાવો. કઢી અથવા આમટી સાથે તેનો ઉપયોગ કરો.
8. ચણાના લોટના લાડુ
- સામગ્રી: 1 કપ જાડો ચણાનો લોટ, 1 કપ ખાંડનો પાવડર, 1 ચમચી પીસી ઈલાયચી, 4-5 ચમચી ઘી, સમારેલા બદામ, પાવ કપ, ચાંદીની પ્લેટ (જરૂર મુજબ), કેસર અથવા બદામ.
- રીત: એક કપ જાડો લો અને તેને ગાળી લો. હવે તેમાં 4-5 ચમચી ઘી ઉમેરો અને ચણાનો લોટ લાઈટ બ્રાઉન થાય ત્યાં સુધી સતત હલાવતા રહો. વચ્ચે ધ્યાન રાખો કે ચણાનો લોટ બળી ન જાય. જ્યારે ચણાનો લોટ બરાબર ડૂબી જાય ત્યારે તેને પ્લેટમાં કાઢીને ઠંડુ કરો.
- હવે તેમાં ખાંડ પાવડર, ઈલાયચી અને સમારેલા ડ્રાયફ્રુટ્સ ઉમેરીને બરાબર મિક્ષ કરી લો. જ્યારે મિશ્રણ હૂંફાળું થવા લાગે ત્યારે તેમાંથી નાના-નાના લાડુ બનાવીને ચાંદીની થાળીમાં સર્વ કરો. જો તમે ઈચ્છો તો સિલ્વર વર્કને બદલે કેસરના પાન કે બદામનો ઉપયોગ કરી શકો છો.
9. કેસર-ચેના રાબડી
- સામગ્રી: ચેના 100 ગ્રામ, 500 મિલી દૂધ, ખાંડ 200 ગ્રામ, એલચી પાવડર 1/2 ચમચી, ડ્રાયફ્રુટ ક્લિપિંગ્સ, કેસરના થોડા દોરા.
- રીત: દૂધમાં થોડું કેસર અને ખાંડ નાખી, ઉકાળો અને અડધું થઈ જાય ત્યાં સુધી ઉકાળો. ચેન્નાને મેશ કરો અને એલચી પાવડર, બાકીનું કેસર અને 1 ચમચી ખાંડ ઉમેરો અને ખાંડ ઓગળે ત્યાં સુધી વલોવું. તેમાંથી નાની નાની ગોળીઓ બનાવો. હવે રબડીને ફ્રીઝરમાં ઠંડુ કરો અને ચેના બોલ્સ ઉમેરો. સર્વિંગ બાઉલમાં કાઢીને તેમાં કેસર, એલચી અને ડ્રાયફ્રુટ્સ નાંખો. હવે ઓફર કરો કેસર છેના રબડી.
10. માલપુઆ
- સામગ્રી: 1 કપ તાજું દૂધ, 1 કપ લોટ, 1 કપ ખાંડ, 1 ચમચી લીંબુનો રસ, 1 ચમચી વરિયાળી, તેલ (તળવા અને ભેળવા માટે), 1/4 વાટકી સમારેલા ડ્રાયફ્રૂટ્સ.
- રીત: સૌ પ્રથમ લોટને ચાળી તેમાં 2 ચમચી તેલ અને દૂધ અને વરિયાળી નાખીને જાડું દ્રાવણ તૈયાર કરો. હવે એક વાસણમાં ખાંડ, લીંબુનો રસ અને પાણી ઉમેરીને ચાસણી તૈયાર કરો.
- તે પછી, એક કડાઈમાં તેલ ગરમ કરો, એક લાડુ વડે ખીરું રેડો અને તે ક્રિસ્પી થાય ત્યાં સુધી ફ્રાય કરો. પછી તેને ચાસણીમાં ડુબાડીને અલગ વાસણમાં રાખો. ઉપર ડ્રાય ફ્રુટ્સ છાંટીને ઓફર કરો.
