બિહાર પબ્લિક સર્વિસ કમિશન (BPSC)ની 70મી સંયુક્ત પ્રારંભિક પરીક્ષા વિવાદોથી ઘેરાયેલી છે. આને લઈને છેલ્લા ઘણા દિવસોથી પટનામાં વિદ્યાર્થીઓ વિરોધ પ્રદર્શન કરી રહ્યા છે અને ઘણા રાજકારણીઓ અને રાજકીય પક્ષો પણ આ વિવાદમાં કૂદી પડ્યા છે. વિદ્યાર્થીઓ બીપીએસસીની પ્રિલિમિનરી પરીક્ષા ફરીથી યોજવાની માંગ કરી રહ્યા છે. તો ચાલો જાણીએ શું છે આ આખો વિવાદ અને આ સમગ્ર હંગામામાં શું થયું-
શું છે BPSC પરીક્ષાનો વિવાદ?
BPSC સંયુક્ત પ્રારંભિક પરીક્ષા 13 ડિસેમ્બર 2024 ના રોજ યોજાઈ હતી. આ પરીક્ષા માટેની જાહેરાત સપ્ટેમ્બર 2024 ના રોજ બહાર પાડવામાં આવી હતી અને 4,83,000 ઉમેદવારોએ પરીક્ષા માટે અરજી કરી હતી, જેમાંથી 3,25,000 ઉમેદવારોએ પરીક્ષા આપી હતી. બિહાર પબ્લિક સર્વિસ કમિશન હેઠળ 2031 પદો પર ભરતી માટે આ પરીક્ષા લેવામાં આવી હતી, જેમાં SDMની 200 જગ્યાઓ, DSPની 136 જગ્યાઓ અને અન્ય રાજપત્રિત અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે. જોકે, 6 ડિસેમ્બરે પરીક્ષા યોજાય તે પહેલા જ પરીક્ષાને લઈને વિવાદ શરૂ થયો હતો. આ વિવાદ પરીક્ષાના સામાન્યકરણને લઈને થયો હતો. વિદ્યાર્થીઓનો આરોપ છે કે બિહાર પબ્લિક સર્વિસ કમિશન પરીક્ષામાં સામાન્યકરણની પ્રક્રિયાને લાગુ કરી શકે છે. જોકે, BPSCએ આ આરોપોને સદંતર ફગાવી દીધા હતા. BPSCએ તેને માત્ર અફવા ગણાવી હતી.
સામાન્યીકરણ વિવાદ શું છે?
જ્યારે પરીક્ષા આપનાર ઉમેદવારોની સંખ્યા ઘણી મોટી હોય ત્યારે પરીક્ષા બે કે તેથી વધુ શિફ્ટમાં લેવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો કોઈપણ શિફ્ટનું પેપર મુશ્કેલ હોય અને ઉમેદવારોને તેમાં ઓછા માર્ક્સ મળે. જ્યારે બીજી પાળીનું પેપર થોડું સરળ છે અને તેમાં વધુ સંખ્યામાં ઉમેદવારો દેખાય છે, તો સામાન્યીકરણ પ્રક્રિયાના અમલીકરણના કિસ્સામાં, મુશ્કેલ પેપરવાળી શિફ્ટના ઉમેદવારોની સંખ્યામાં થોડો વધારો કરવામાં આવશે. આ રીતે સ્કોર સામાન્ય થાય છે. વિદ્યાર્થીઓ આનો વિરોધ કરી રહ્યા છે અને તેઓ કહે છે કે આનાથી તેમની મેરિટ પર અસર પડશે. વિદ્યાર્થીઓની માંગ છે કે પરીક્ષા એક જ શિફ્ટમાં લેવામાં આવે જેથી નોર્મલાઇઝેશનની જરૂર ન પડે.
શા માટે વિદ્યાર્થીઓ ફરી પરીક્ષાની માંગ કરી રહ્યા છે?
13 ડિસેમ્બરના રોજ, જ્યારે BPSCની પરીક્ષા નિર્ધારિત મુજબ લેવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે પટનાના બાપુ પરીક્ષા સંકુલમાં કેટલીક સમસ્યાઓ આવી. વાસ્તવમાં, ઉમેદવારોને પ્રશ્નપત્રો મેળવવામાં થોડો વિલંબ થયો હતો, જેના કારણે કેન્દ્રમાં હોબાળો થયો હતો. આ કેન્દ્ર પર લગભગ 12 હજાર વિદ્યાર્થીઓએ પરીક્ષા આપી હતી. હોબાળાને કારણે, BPSC એ 4 જાન્યુઆરી, 2025 ના રોજ બાપુ પરીક્ષા સંકુલના વિદ્યાર્થીઓની ફરીથી પરીક્ષા લેવાનો નિર્ણય કર્યો છે. વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા આનો વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો છે અને તેમની માંગ છે કે માત્ર એક જ કેન્દ્ર પર ફરીથી પરીક્ષા લેવાથી તેની ન્યાયીતાને અસર થશે, તેથી સમગ્ર પરીક્ષા ફરીથી લેવામાં આવે. જોકે, BPSCએ આમ કરવાનો ઇનકાર કરી દીધો છે. પટનાના ગાર્ડની બાગ વિસ્તારમાં વિદ્યાર્થીઓ આને લઈને વિરોધ કરી રહ્યા છે.
બાપુ પરીક્ષા સંકુલ બિહાર સરકાર દ્વારા વર્ષ 2023માં બનાવવામાં આવ્યું હતું. બિહાર સરકારનો દાવો છે કે આ દેશનું સૌથી મોટું પરીક્ષા કેન્દ્ર છે, જેમાં એક સમયે 20 હજાર ઉમેદવારો પરીક્ષા આપી શકે છે. મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, પરીક્ષા દરમિયાન BPSC, પટણા જિલ્લા વહીવટીતંત્ર અને બિહાર શાળા પરીક્ષા બોર્ડ વચ્ચે નબળું સંકલન હતું, જેના કારણે પરીક્ષા કેન્દ્રમાં વિલંબ થયો હતો.
આ પણ વિદ્યાર્થીઓના આક્ષેપો છે
વિદ્યાર્થીઓનું કહેવું છે કે અન્ય કેન્દ્રોમાં પણ ઘણી ગેરરીતિઓ થઈ હતી. કેટલાક કહે છે કે સીસીટીવી કેમેરા કોઈપણ કેન્દ્ર પર કામ કરતા ન હતા. તે જ સમયે, કેટલાક વિદ્યાર્થીઓએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે કેટલીક કોચિંગ સંસ્થાઓના મોડેલ પ્રશ્નપત્રો અને BPSC પરીક્ષાના પ્રશ્નપત્રમાં ઘણી સમાનતાઓ હતી. તેમજ કેટલાક લોકોનું કહેવું છે કે BPSC પરીક્ષામાં પોલીસ ભરતી પરીક્ષા સ્તરનું પ્રશ્નપત્ર આપવામાં આવ્યું હતું. જો કે, BPSCએ આ તમામ આરોપોને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા અને કહ્યું કે જો પરીક્ષા સરળ હોત તો કટઓફ વધુ હોત અને તે અંગે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. જો કે, વિદ્યાર્થીઓ સ્વીકારવા તૈયાર નથી અને આ વિરોધને લઈને વિરોધ અને રાજકારણ ચાલુ છે.