દર મહિને બે એકાદશી તિથિ હોય છે. ડિસેમ્બર મહિનામાં પણ બે એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવશે. ડિસેમ્બર મહિનાની પ્રથમ એકાદશી મોક્ષદા એકાદશી છે. પંચાંગ અનુસાર આ એકાદશી માર્ગશીર્ષ અથવા આગાહન માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિએ આવે છે.
તમામ એકાદશીઓમાં મોક્ષદા એકાદશી સૌથી મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. તેનું કારણ એ છે કે આ એકાદશીના દિવસે ભગવાન કૃષ્ણએ મહાભારતના યુદ્ધના મેદાનમાં અર્જુનને ગીતા ઉપદેશ આપ્યો હતો. તેથી, દર વર્ષે મોક્ષદા એકાદશી અને ગીતા જયંતિ (ગીતા જયંતિ 2024) નો તહેવાર એક જ દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત 11 ડિસેમ્બર 2024ના રોજ છે.
મોક્ષદા એકાદશીનું મહત્વ
વાસ્તવમાં, વર્ષમાં આવતી તમામ એકાદશી તિથિઓ વિશેષ હોય છે. પરંતુ સનાતન ધર્મમાં મોક્ષદા એકાદશીને વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. કારણ કે આ એકાદશી વ્રતની અસરથી માત્ર પરિવારનો જ ઉદ્ધાર નથી થતો પરંતુ પિતૃઓને પણ મોક્ષ મળે છે.
મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત પિતૃઓની આત્માની શાંતિ અને પરિવારની સુખ-સમૃદ્ધિ માટે ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે લોકો મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત કરે છે તેમના તમામ પાપો નાશ પામે છે અને મૃત્યુ પછી તેમને સ્વર્ગમાં સ્થાન પ્રાપ્ત થાય છે.
મોક્ષદા એકાદશી 2024 વ્રત કથા
દંતકથા અનુસાર, વૈખાનસ નામના રાજાને એકવાર સ્વપ્ન આવ્યું કે તેના પિતા નરકમાં ત્રાસ સહન કરી રહ્યા છે. પિતાના આત્માની શાંતિ અને મોક્ષ મેળવવા માટે, રાજા પર્વત મહાત્માના આશ્રમમાં પહોંચ્યા અને તેમના પિતાને મુક્ત કરવા માટેનો ઉપાય પૂછ્યો. મહાત્માએ કહ્યું કે તેમના પિતાએ તેમના પાછલા જન્મમાં ખરાબ કાર્યો કર્યા હતા જેના કારણે તેમને નરકમાં યાતનાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. મહાત્માએ રાજાને માર્ગશીર્ષ શુક્લ પક્ષમાં આવતી મોક્ષદા એકાદશી પર ઉપવાસ અને પૂજા કરવાનું કહ્યું, જેના કારણે તેમના પિતાને મોક્ષ મળી શકે. રાજાએ વિધિ પ્રમાણે મોક્ષદા એકાદશીનું વ્રત અને પૂજન કર્યું, જેના કારણે રાજાના પિતાને મોક્ષ પ્રાપ્ત થયો અને રાજાના આશીર્વાદ પણ મળ્યા.
