એકાદશી તિથિ વિશ્વના પાલનહાર ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુને સમર્પિત છે. વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીને વરુતિની એકાદશી કહેવામાં આવે છે. આ વખતે વરુથિની એકાદશી 4 મેના રોજ છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત જીવનમાં સુખ અને સૌભાગ્ય મેળવવા માટે પણ વ્રત રાખવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે એકાદશીના દિવસે પૂજા કરવાથી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. આ દિવસે પૂજા દરમિયાન વરુથિની એકાદશી વ્રત કથાનો પાઠ અવશ્ય કરવો જોઈએ. આના વિના સમગ્ર વ્રત અધૂરું માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આનાથી પુણ્ય પરિણામ મળે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો વાંચીએ વરુથિની એકાદશી વ્રતની કથા.
વરુથિની એકાદશીની વ્રત કથા
એકવાર ધર્મરાજા યુધિષ્ઠિરે ભગવાન કૃષ્ણને વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી વ્રતની પદ્ધતિ અને મહત્વ વિશે જણાવવાનું કહ્યું. આના પર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ તેમને કહ્યું કે આ એકાદશી વરુથિની એકાદશી તરીકે ઓળખાય છે. આ એકાદશીના વ્રતનું યોગ્ય રીતે પાલન કરવાથી જીવનમાં દરેક સુખ, સૌભાગ્ય અને પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે અને તમામ પાપો નાશ પામે છે. વરુથિની એકાદશીની કથા આ પ્રમાણે છે.
દંતકથા અનુસાર, એકવાર માંધાતા નામના રાજાએ નર્મદા નદીના કિનારે સ્થિત તેમના રાજ્ય પર શાસન કર્યું. તેઓ ખૂબ જ ધાર્મિક વ્યક્તિ હતા અને હંમેશા પૂજા, ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ વગેરેમાં વ્યસ્ત રહેતા હતા. એક દિવસ તે નર્મદા નદીના કિનારે તપસ્યા કરવા લાગ્યો અને તપસ્યામાં તલ્લીન થઈ ગયો. પછી એક રીંછ આવે છે અને તેમના પર હુમલો કરે છે.
ભગવાન વિષ્ણુએ રાજાનો જીવ બચાવ્યો
આ પછી, રીંછ રાજાને તેના પગથી ખેંચવા લાગ્યો પરંતુ તેણે પોતાને બચાવવા માટે વિરોધ કર્યો નહીં અને તેની તપસ્યામાં મગ્ન રહ્યા. તે ભગવાન વિષ્ણુને પોતાનો જીવ બચાવવા માટે પ્રાર્થના કરી રહ્યો હતો. દરમિયાન, રીંછ તેમને જંગલમાં ખેંચી ગયું. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુ ત્યાં પ્રગટ થયા અને પોતાના સુદર્શન ચક્રથી રીંછનું ગળું કાપીને રાજા માંધાતાનો જીવ બચાવ્યો.
રીંછના હુમલાને કારણે, રાજા માંધાતાના એક પગને નુકસાન થયું હતું કારણ કે રીંછ તેને ચાવ્યું હતું. આ જોઈને રાજા માંધાતા નિરાશ થઈ ગયા, પછી શ્રી હરિએ તેમને કહ્યું કે તમે તમારા પૂર્વજન્મમાં કરેલા કર્મોનું આ ફળ છે. તમારે વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીને વરુથિની એકાદશી તરીકે ઉજવવી જોઈએ. મથુરામાં આ વ્રત રાખો અને વિષ્ણુના વરાહ સ્વરૂપની પૂજા કરો. એ વ્રતની પુણ્ય અસરથી તમને નવું શરીર મળશે.
રાજા માંધાતાને એકાદશીના વ્રતથી નવું શરીર મળ્યું
શ્રી હરિની આજ્ઞા અનુસાર રાજા માંધાતા વરુથિની એકાદશીના દિવસે મથુરા પહોંચ્યા અને વિધિ પ્રમાણે એકાદશીનું વ્રત કર્યું અને ભગવાન વિષ્ણુના વરાહ સ્વરૂપની પૂજા કરી. આ પછી બીજા દિવસે રાત્રિ જાગરણ કરીને ઉપવાસ તોડવામાં આવ્યા હતા. આ વ્રતની અસરથી રાજા માંધાતાને નવું શરીર મળ્યું અને તમામ સુખ પ્રાપ્ત થયા. ઉપરાંત, તેમના જીવનના અંતે તેમણે સ્વર્ગ પ્રાપ્ત કર્યું. આવી સ્થિતિમાં જે વ્યક્તિ વરુથિની એકાદશીનું વ્રત કરે છે તેના પાપ નષ્ટ થઈ જાય છે અને તેને રાજા માંધાતાની જેમ તમામ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે.
વરુથિની એકાદશી 2024 પારાના સમય
વૈશાખ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિએ ઉપવાસ તોડવાનો સમય 5 મે, રવિવારના રોજ સવારે 5:37 થી 08:17 સુધીનો હોઈ શકે છે.
