હરિયાણા સરકારે દેશની રક્ષા કરતી વખતે શહીદ થયેલા પોતાના બહાદુર પુત્રોના પરિવારો માટે એક મોટો અને પ્રશંસનીય નિર્ણય લીધો છે. મુખ્યમંત્રી નાયબ સિંહ સૈનીની સરકારે શહીદ સૈનિકો અને અર્ધલશ્કરી દળોના કર્મચારીઓના આશ્રિતોને આપવામાં આવતી સહાયની રકમ બમણી કરી દીધી છે. હવે આવા શહીદોના પરિવારોને ૫૦ લાખ રૂપિયાને બદલે ૧ કરોડ રૂપિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવશે.
હરિયાણા મૂળના બધા સૈનિકો માટે
આ યોજનાની સૌથી ખાસ વાત એ છે કે આ વધેલી રકમ હરિયાણા મૂળના તમામ સૈનિકોના પરિવારોને આપવામાં આવશે જેઓ દેશની સેવા કરતી વખતે શહીદ થયા છે, પછી ભલે તેઓ તે સમયે દેશના કોઈપણ ભાગમાં પોસ્ટેડ હોય. આ નિર્ણય રાજ્ય સરકારના બહાદુર સૈનિકો અને તેમના પરિવારો પ્રત્યેના ઊંડા આદર અને સમર્થનને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
ફેબ્રુઆરી 2023 થી તમને લાભ મળશે
રાજ્ય સરકારે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે આ સુધારેલી સહાયતા રકમ ફેબ્રુઆરી 2023 ના રોજ અથવા તે પછી શહીદ થયેલા તમામ જવાનોના પરિવારોને આપવામાં આવશે. આનો અર્થ એ થયો કે છેલ્લા બે વર્ષમાં શહીદ થયેલા સૈનિકોના પરિવારોને પણ આ વધેલી રકમનો લાભ મળશે. આ નિર્ણય એ પરિવારો માટે મોટી રાહત અને સન્માન છે જેમણે દેશ માટે પોતાના પ્રિયજનો ગુમાવ્યા છે.
વિવિધ પરિસ્થિતિઓમાં શહીદી માટે અરજી
આ સહાય માત્ર યુદ્ધ કે સરહદી સંઘર્ષ દરમિયાન શહીદ થયેલા સૈનિકોના પરિવારોને જ નહીં, પરંતુ અકસ્માત, હૃદયરોગનો હુમલો, હવાઈ કે દરિયાઈ અકસ્માત, આંતરિક સુરક્ષા કામગીરીમાં મૃત્યુ, ચૂંટણી ફરજ, કુદરતી આફતો અને બચાવ કામગીરીને કારણે ફરજ પર જીવ ગુમાવનારા સૈનિકોના આશ્રિતોને પણ સમાન રીતે આપવામાં આવશે. સરકારનો આ વ્યાપક અભિગમ સુનિશ્ચિત કરે છે કે રાષ્ટ્રની સેવા કરતી વખતે શહીદ થયેલા સૈનિકના પરિવારને કોઈપણ સંજોગોમાં નાણાકીય સુરક્ષા મળે.
પુનર્લગ્ન પર પત્નીનો હિસ્સો
જો શહીદ સૈનિકની પત્ની તેના મૃત્યુ પછી ફરીથી લગ્ન કરે તો પણ તે એક્સ-ગ્રેશિયા ગ્રાન્ટના 35% મેળવવા માટે હકદાર રહેશે. આ જોગવાઈ શહીદની વિધવાના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
પરિવારના સભ્યો વચ્ચે વિતરણ
ગ્રાન્ટની રકમના વિતરણ અંગે પણ સ્પષ્ટ નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. જો શહીદને કોઈ સંતાન ન હોય, તો ૫૦% રકમ તેની પત્નીને અને બાકીની ૫૦% રકમ તેના માતાપિતાને મળશે. જો શહીદના માતા-પિતા હયાત ન હોય, તો ૫૦% રકમ પત્નીને અને ૫૦% રકમ તેમના બાળકોને આપવામાં આવશે. જો અપરિણીત શહીદના માતા-પિતા હયાત ન હોય, તો તેમના ભાઈ-બહેનોને એક્સ-ગ્રેશિયા ગ્રાન્ટ ચૂકવવામાં આવશે. આ સ્પષ્ટ નિયમો ખાતરી કરે છે કે સહાયના નાણાં યોગ્ય લાભાર્થીઓ સુધી પહોંચે અને વિતરણમાં કોઈ અસ્પષ્ટતા ન રહે. આ સહાય ગ્રાન્ટ માટે પરિવારના અન્ય કોઈ સભ્ય કે સંબંધીને પાત્ર ગણવામાં આવશે નહીં.
બધા સશસ્ત્ર દળો માટે યોજના
આ મહત્વપૂર્ણ યોજના ફક્ત સેના, નૌકાદળ અને વાયુસેનાના કર્મચારીઓને જ લાગુ પડશે નહીં, પરંતુ ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ, બોર્ડર સિક્યુરિટી ફોર્સ (BSF), સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ (CRPF), આસામ રાઇફલ્સ, ઇન્ડો-તિબેટીયન બોર્ડર પોલીસ (ITBP), સેન્ટ્રલ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ સિક્યુરિટી ફોર્સ (CISF) અને રેપિડ એક્શન ફોર્સ જેવા તમામ મુખ્ય લશ્કરી દળોના શહીદ સૈનિકો અને અધિકારીઓના પરિવારોને પણ લાભ થશે.
આ યોજનામાં અગ્નિવીરનો પણ સમાવેશ થાય છે.
બીજો મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય એ છે કે અગ્નિવીર યોજના હેઠળ ભરતી થયેલા શહીદ સૈનિકોના આશ્રિતોને પણ શહીદ સૈનિકો અને અર્ધલશ્કરી દળના કર્મચારીઓની જેમ 1 કરોડ રૂપિયાની એક્સ-ગ્રેશિયા રકમ આપવામાં આવશે. રાજ્ય મંત્રીમંડળે 5 મેના રોજ આ સંદર્ભમાં નિર્ણય લઈ લીધો છે, અને સરકાર ટૂંક સમયમાં આ સંદર્ભમાં સત્તાવાર સૂચના બહાર પાડશે. હાલમાં, હરિયાણાના 6153 અગ્નિવીર ભારતીય સશસ્ત્ર દળોમાં સેવા આપી રહ્યા છે, અને આ નિર્ણય તેમના પરિવારોને સુરક્ષા અને સન્માન પણ પ્રદાન કરશે.
અપંગતા માટે પણ સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે
શહીદી ઉપરાંત, યુદ્ધ દરમિયાન, આતંકવાદી હુમલા દરમિયાન, સરહદી અથડામણ દરમિયાન અને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર શાંતિ દળમાં સેવા આપતી વખતે અપંગતાના કિસ્સામાં પણ આ યોજના હેઠળ નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવશે. ૭૦ ટકાથી વધુ અપંગતાના કિસ્સામાં ૩૫ લાખ રૂપિયા, ૫૦ થી ૬૯ ટકા અપંગતાના કિસ્સામાં ૨૫ લાખ રૂપિયા અને ૨૦ થી ૪૯ ટકા અપંગતાના કિસ્સામાં ૧૫ લાખ રૂપિયાની રકમ આપવામાં આવશે. આ જોગવાઈ એ બહાદુર સૈનિકોને નાણાકીય સુરક્ષા પૂરી પાડશે જેઓ દેશની સેવા કરતી વખતે શારીરિક રીતે અક્ષમ થઈ જાય છે.
આ નિર્ણય એક વર્ષ પહેલા લેવામાં આવ્યો હતો, હવે તેનો અમલ થશે
મુખ્યમંત્રી નાયબ સિંહ સૈનીની અધ્યક્ષતામાં 24 ડિસેમ્બર 2024 ના રોજ યોજાયેલી કેબિનેટ બેઠકમાં, શહીદ સૈનિકોની રાહત રકમ બમણી કરવાનો મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો, જેનો હવે સત્તાવાર રીતે અમલ થઈ રહ્યો છે. સૈનિક અને અર્ધલશ્કરી કલ્યાણ વિભાગના અધિક મુખ્ય સચિવ વિજયેન્દ્ર કુમારે આ સંદર્ભમાં એક વિગતવાર સૂચના જારી કરી છે, જેમાં ખાતરી કરવામાં આવી છે કે આ લાભદાયી યોજના હવે જમીન પર લાગુ કરવામાં આવશે અને શહીદ સૈનિકોના પરિવારોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડશે.
આ નિર્ણય નિઃશંકપણે હરિયાણા સરકારનું એક પ્રશંસનીય પગલું છે, જે દેશ માટે પોતાનું સર્વસ્વ બલિદાન આપનારા બહાદુર સૈનિકો અને તેમના પરિવારો પ્રત્યે ઊંડો કૃતજ્ઞતા અને આદર વ્યક્ત કરે છે. આનાથી શહીદ પરિવારોને આર્થિક સુરક્ષા તો મળશે જ, સાથે સાથે અન્ય યુવાનોને પણ દેશની સેવા કરવા માટે પ્રેરણા મળશે.
