ભારતના 76મા પ્રજાસત્તાક દિવસ નિમિત્તે કલકત્તામાં આયોજિત પરેડમાં લશ્કરી શક્તિની ઝલક જોવા મળી. પરેડ દરમિયાન જ્યારે લોકોએ કૂતરા જેવા પ્રાણીઓને કેટલાક સૈનિકો સાથે પગપાળા કૂચ કરતા જોયા ત્યારે લોકોએ એક આઘાતજનક દૃશ્ય જોયું. પરંતુ જેમ જેમ તેઓ ત્યાંથી પસાર થયા અને ટીવી એન્કરે તેમના વિશે વાત કરવાનું શરૂ કર્યું, લોકોને ખ્યાલ આવ્યો કે આ બીજું કોઈ નહીં પણ ભારતીય સેનાના રોબોટિક કૂતરા, મલ્ટી યુટિલિટી લીજ ઇક્વિપમેન્ટ (MULE) હતા. ચાલો જાણીએ કે આ ખાસ ઉપકરણ શું છે અને તે ભારત માટે કેટલું ઉપયોગી થઈ શકે છે?
સૌથી મોટો ઉપયોગ
આ ખચ્ચર ખાસ કરીને સેનાને મદદ કરવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે. આ એક ખાસ ડિઝાઇન કરેલું ઉપકરણ છે. જે એવી જગ્યાએ કામ કરી શકે છે જ્યાં માનવ સૈનિકો માટે કામ કરવું મુશ્કેલ હોય. આ રોબોટ્સનો ઉપયોગ હિમાલય જેવા અત્યંત પડકારજનક પ્રદેશોમાં સૈન્ય સૈનિકોને રાશન, બળતણ, દવાઓ, શસ્ત્રો અને અન્ય આવશ્યક પુરવઠો પૂરો પાડવા માટે શ્રેષ્ઠ રીતે થઈ શકે છે.
ખચ્ચર આવું કામ કરતા હતા
હકીકતમાં, સેનામાં સામાન વહન કરવાનું કાર્ય સદીઓથી પડકારજનક રહ્યું છે. શરૂઆતમાં, આ કાર્ય સૈનિકોની પોતાની જવાબદારી હતી, જેના કારણે તેમનું કાર્ય ખૂબ મુશ્કેલ બન્યું. આવી સ્થિતિમાં, આ કાર્યથી પર્વતીય વિસ્તારોમાં અને ખરાબ હવામાન અને આબોહવામાં વધુ સમસ્યાઓ ઊભી થઈ. આ સમસ્યાનો ઉકેલ ખચ્ચર જેવા પ્રાણીઓ દ્વારા ખૂબ જ સારી રીતે શોધી કાઢવામાં આવ્યો, જેને અંગ્રેજીમાં ખચ્ચર કહેવામાં આવે છે.
ખચ્ચર અને રોબોટ સાથે ખચ્ચર
રસપ્રદ વાત એ છે કે, નવા રોબોટિક કૂતરાનું નામ પણ એવી રીતે રાખવામાં આવ્યું છે કે તેનું ટૂંકું નામ મુલ છે. આ ઉપકરણો ખાસ કરીને સમાચારમાં છે કારણ કે ચીન પાસે પહેલાથી જ આવા રોબોટિક કૂતરા છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતીય સેનાને પણ આવા રોબોટ્સની જરૂર હતી. એટલું જ નહીં, આવા કૂતરા જેવા સાધનોનો ઉપયોગ યુએસ આર્મીમાં પણ થવા લાગ્યો છે.
ચોક્કસ પરિસ્થિતિઓમાં વધુ કામ
ભારતીય સેનાનું કહેવું છે કે સરહદનું રક્ષણ કરવા, સંપત્તિનું રક્ષણ કરવા ઉપરાંત, રાસાયણિક-જૈવિક અને પરમાણુ યુદ્ધની સ્થિતિમાં પણ, સંજય નામનો રોબોટ ખાસ ઉપયોગી થશે. આ ઉપરાંત, સંજય નામનો રોબોટ પણ શોધી શકશે વિસ્ફોટકો શોધી કાઢ્યા પછી તેનો નિકાલ કરો. તેનો ઉપયોગ જમાવટ, ગુપ્ત માહિતી અને માત્ર દેખરેખ જેવા હેતુઓ માટે પણ થઈ શકે છે.
પ્રાણીઓ કરતાં માણસો કેમ વધુ અસરકારક છે?
આ રોબોટિક ઉપકરણોની ખાસ વાત એ છે કે તેઓ માનવ સૈનિકો કે ખચ્ચરની જેમ સરળતાથી ઘાયલ થઈ શકતા નથી અને બીમાર પણ પડી શકતા નથી. તેથી, તેઓ -40°C થી 55°C સુધીના કઠોર વાતાવરણમાં સમાન કાર્યક્ષમતા સાથે કાર્ય કરી શકે છે જેના માટે તેઓ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યા છે.
મુશ્કેલ સંજોગોમાં પણ
એટલું જ નહીં, તે 15 કિલો સુધીનો સામાન પોતાની સાથે લઈ જઈ શકે છે. અહીં તેઓ ખચ્ચર કરતાં હલકી ગુણવત્તાવાળા કહી શકાય. પરંતુ તેમના કદને ધ્યાનમાં લેતા આ પણ તેમની ડિઝાઇનનો એક ભાગ છે. ખચ્ચરની જેમ, આ પણ દરેક પ્રકારના હવામાનમાં કામ કરવા માટે રચાયેલ છે. તેઓ સૌથી મુશ્કેલ ભૂપ્રદેશ પર ચઢી શકે છે જેમાં ઢાળવાળા ચઢાણ, ઢાળવાળી સીડીનો સમાવેશ થાય છે અને મુશ્કેલ અવરોધો પણ પાર કરી શકે છે.
આપમેળે પણ કામ કરી શકે છે
અધિકારીઓનું કહેવું છે કે અત્યાર સુધીમાં ભારતીય સેના દ્વારા ઓછામાં ઓછા 100 આવા રોબોટિક કૂતરાઓને તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. આ રોબોટ્સ દિલ્હીની એરોઆર્ક કંપની દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યા છે. ૫૧ કિલોગ્રામ બારવાળા આ રોબોટિક ઉપકરણો એક જ ચાર્જ પર ૨૦ કલાક સતત કામ કરી શકે છે. આમાં NVIDIA ના ગ્રાફિંગ કાર્ડ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવ્યા છે. આ ચોક્કસપણે રિમોટનો ઉપયોગ કરીને ચલાવી શકાય છે. આ પણ આપમેળે કામ કરે છે.
