અવકાશમાં હવામાં છોડ કેમ ઉગાડવામાં આવે છે ? માટી વિના તેઓ કેવી રીતે ઉગે છે?

અવકાશ લાંબા સમયથી માનવજાત માટે સંશોધનનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. માનવજાત અહીં માનવ વસાહત સ્થાપવા માંગે છે અને તે માટે, તેઓ પૃથ્વી પર આપણને જોઈતી અવકાશમાં દરેક શક્યતા શોધી રહ્યા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકની અંદર છોડ ઉગાડવા એ પણ અવકાશમાં મોકલવામાં આવતા માનવ મિશનમાં આ શક્યતાઓનો એક ભાગ છે.

માત્ર નાસા જ નહીં, વિશ્વની બધી મોટી એજન્સીઓ અવકાશમાં છોડ ઉગાડવા પર પ્રયોગો કરી રહી છે. તાજેતરમાં અવકાશથી પરત ફરેલી સુનિતા વિલિયમ્સે પણ આવા ઘણા પ્રયોગો કર્યા હતા, ભારતીય અવકાશ એજન્સી ઇસરોએ પણ આમાં સફળતા મેળવી છે. આવી સ્થિતિમાં, મોટો પ્રશ્ન એ છે કે ગુરુત્વાકર્ષણ અને માટી વિના અવકાશમાં છોડ કેવી રીતે ઉગાડવામાં આવે છે? શું તેમના મૂળ હવામાં રહે છે અને તેઓ ત્યાં કેમ ઝડપથી વધે છે?

માણસો અવકાશમાં છોડ કેમ ઉગાડી રહ્યા છે?

અવકાશમાં ઉગાડતા છોડ પરના પ્રયોગો જેવા પ્રશ્નો ભવિષ્યના ઊંડાણમાં છુપાયેલા છે. વાસ્તવમાં, મનુષ્યનો ઉદ્દેશ્ય અવકાશમાં જીવન શોધવાનો છે, તેથી ત્યાં મનુષ્યોને સ્થાયી કરતા પહેલા, તેઓ જીવન માટે અનુકૂળ દરેક પ્રયોગ કરી રહ્યા છે. અવકાશમાં છોડ ઉગાડવાથી ત્યાં ખોરાકની જરૂરિયાત તો પૂરી થશે જ, સાથે જ અવકાશમાં કિરણોત્સર્ગથી પણ રક્ષણ મળશે.

હવાદાર છોડ કેવી રીતે ઉગાડવા?

કોઈપણ છોડને ખીલવા માટે સૂર્યપ્રકાશ, પાણી, ઓક્સિજન અને માટીની જરૂર હોય છે. આ સિવાય, ફક્ત ગુરુત્વાકર્ષણ બળની જ જરૂર છે. તેની મદદથી, છોડના મૂળ જમીનમાં નીચે તરફ ઉગે છે, જેના કારણે વૃક્ષ મજબૂત રીતે ઊભું રહે છે. આ મૂળ જમીનમાં રહેલા પાણી અને અન્ય પોષક તત્વોને છોડના અન્ય ભાગોમાં પરિવહન કરે છે. જોકે, અવકાશમાં ન તો ગુરુત્વાકર્ષણ બળ છે, ન પાણી છે કે ન તો ઓક્સિજન. આવી સ્થિતિમાં, અવકાશમાં છોડ ઉગાડવા માટે આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથકમાં એક ખાસ પ્રકારનો ચેમ્બર બનાવવામાં આવ્યો છે, જેને વેજી કહેવામાં આવે છે. આ ખાસ ચેમ્બરમાં, છોડને ઉગાડવા માટે જરૂરી વાતાવરણ હાજર છે. માટીના અભાવે, છોડના મૂળ હવામાં લટકાવવામાં આવે છે અને આ મૂળ પર પાણી અને અન્ય પોષક તત્વોનો છંટકાવ કરવામાં આવે છે.

છોડ કેમ ઝડપથી વધે છે?

અવકાશમાં ઉગાડવામાં આવતા છોડ પૃથ્વી પર ઉગાડવામાં આવતા છોડ કરતાં વધુ ઝડપથી વિકસે છે. વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે પૃથ્વી પર ઉગતા છોડ માટીમાં ઉગાડવામાં આવે છે અને આ માટીની મદદથી તેઓ પોષક તત્વો શોષી લે છે. ઘણી વખત, વરસાદ જેવા કારણોસર, જમીનમાં રહેલા પોષક તત્વો ધોવાઈ જાય છે, જેના કારણે છોડને જરૂરી વસ્તુઓ મળી શકતી નથી. જોકે, આવા પરિબળો અવકાશમાં હાજર નથી અને છોડના મૂળને જમીનમાંથી પોષક તત્વો શોષવાની જરૂર નથી કારણ કે જરૂરી વસ્તુઓ સીધી છોડના મૂળ પર છાંટવામાં આવે છે, જેના કારણે છોડ પૃથ્વી કરતાં અવકાશમાં ઝડપથી વિકસે છે.